Mutale Nalumango (wakababika pa 1 Janyuwale 1955) ninkhwantha ya masambiro nandyali wa kuZambia. Pasono wakuteŵetera nga niVice President wa 14 wa Zambia, wati wasankhika mu August 2021. Ni mwanakazi waciŵiri kuŵa na udindo uwu, uwo ukuwoneka kuti ngwapacanya chomene mu ndyali. Pambere wandafike ku ndyali, Nalumango wakagwiranga nchito ya kusambizga ndipo wakaŵa Vice-President waSecondary Schools' Teachers Union of Zambia. Pamanyuma wakaleka udindo wake kuti wachite ndyali ndipo wakasankhika kuŵa mphala ya chalo mu chaka cha 2001, kwimilira chigaŵa cha Kaputa pa tikiti yaMovement for Multiparty Democracy (MMD). (Nkhani yose...)
Kasi mukumanya?
Wanawa sukulu
...viliŵa vya miphyephye ku Zambia vingakura nga ni nyumba. Ndipo pali malo ghakukwana kuti munthu wangakwerapo?
... kutiMozambique ndico pera caru pa caru cose capasi ico pa ndembera yake pali futi, zina lake ni AK-47 Kalashinkov? Cimanyikwiro ca kuvikilira, kuŵa maso, ndiposo kutimbana kwa nyengo yitali kuti tiŵe ŵanangwa ndiposo kuti tijiyimire tekha. Mu 1505, ŵanthu ŵa ku Mozambique ŵakakolereka na Ŵaphwitikizi ndipo ŵakakhala mu caru ici pa uzga kwa vilimika 470.
... kuti zina linyake la Victoria Falls ni Mosi-oa-Tunya?
... kuti Chipululu cha Sahara ndicho ntchikuru chomene pa charu chose chapasi? Cirwa ici cili pa malo ghatatu pa mapopa ghakurughakuru pa caru cose capasi, ndipo cikuluska mapopa gha ku Antarctica na kumpoto kwa Arctic pera.
... kuti Mlonga wa Nile ndiwo utali comene pa caru cose capasi, nangauli ŵanthu ŵanyake ŵakuti mlonga wa Amazon utali comene? Mlonga uwu ukusolota mu vyaru vinandi vya mu Africa, ndipo ndiwo ukupeleka maji ku vyaru vyaEgypt,Sudan, naSouth Sudan.
... Nyengo zinyake caru ca Africa cikucemeka kuti Ciphukutu ca Ŵanthu cifukwa ca viswaswa vinandi, ivyo vikulongora kuti ŵanthu ŵakwamba ŵakababikira mu caru ici. Ŵanthu aŵa ndiwo ŵakaŵako pambere ŵanthu ŵandalengeke, ndipo ndimo tiliri nase.
• 1332-02-18 Amda Seyon I, Emperor wa ku Ethiopia wakwamba nkhondo zake ku vigaŵa vya Ŵasilamu vya kumwera.
• 1531-10-28 Nkhondo ya Amba Sel: Imam Ahmad ibn Ibrihim al-Ghazi wakathereskaso ŵasilikari ŵa Lebna Dengel, Emperor wa Ethiopia. Cigaŵa ca kumwera kwa Ethiopia cili pasi pa muwuso wa Imam Ahmad.
• 1541-07-09 Estevão da Gama wakufumako ku Massawa, wakuleka ŵanalume 400 na ŵazga 150 awo ŵakalongozgekanga na mukuru wake Christovão da Gama, ndipo wali kupika dango lakuti wawovwire themba la Ethiopia kuthereska Ahmad ibn Ibrihim al-Ghazi uyo wakathereska ufumu wake.
Lucretia na Mfumu wake Lucius Tarquinius Collatinus panjiTarquin na Lucretia ni cithuzithuzi ca mafuta ico cikapangika na Titian, ca mu 1515 ndipo sono cili ku Kunsthistorisches Museum ku Vienna. Munthu uyo wakapanganga vinthu ivi ni Palma Vecchio, kweni palije ukaboni wakukhorweska. Ndipouli, ŵanyake ŵakuti cithuzithuzi ici nchimoza mwa vithuzithuzi vya ŵanakazi vyakuzengeka na Titian kwambira mu 1514 m'paka 1515. Vithuzithuzi ivi vikusazgapo Vithuzithuzi vya Flora ku Uffizi, Vithuzithuzi vya Mwanakazi uyo wali na gilasi ku Louvre, Vithuzithuzi vya Violante na Mwanakazi uyo wali na Suti yifipa ku Vienna, Vithuzithuzi vya Vanity ku Munich, na Salome ku Galleria Doria Pamphilj. Pali buku linyake lakale ilo lili mu nyumba yakusungiramo vinthu vya ufumu. Lucretia wakaŵa na cimayi, ndipo wakaŵa pafupi kujikoma. Ndipouli, mwanalume uyo wali kumasinda kwa mwanakazi uyu ngwapadera comene.