| Смоленск |
|---|
| рус. Смоленск |
| Байрак[d] | Илтамга[d] |
 |  |
| Нигезләнү датасы | 863[1] |
|---|
 |
| Дәүләт |  Россия |
|---|
| Нәрсәнең башкаласы | Смоленск өлкәсе,Беларус Совет Социалистик Республикасы,Смоленск районы,Смоленск гөбернәсе,Көнбатыш өлкә[d],Смоленск кенәзлеге,Западная коммуна[d] һәмСмоленский округ[d] |
|---|
| Административ-территориаль берәмлек | Смоленск өлкәсе |
|---|
| Сәгать поясы | UTC+03:00 |
|---|
| Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы | Днипро |
|---|
| Башкарма хакимият башлыгы | Новиков, Александр Александрович[d][2] |
|---|
| Халык саны | 310 460 (1 гыйнвар2025)[3] |
|---|
| Административ бүленеше | Ленинский район[d],Заднепровский район[d] һәмПромышленный район[d] |
|---|
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 254 метр[4] |
|---|
| Кардәш шәһәр | Һаген,Тюль (Франция),Киреч,Тырговиште[d],Вудсток (Джорджия) һәмКалуга |
|---|
| Бүләкләр | |
|---|
| Мәйдан | 166,35 км²[5] |
|---|
| Почта индексы | 214000–214999 |
|---|
| Рәсми веб-сайт | smoladmin.ru(рус.) |
|---|
| Беренче язма телгә алу | 863 |
|---|
| Җирле телефон коды | 4812 |
|---|
| Шәрәфле ватандашлар төркеме | [d] |
|---|
| Монда җирләнгәннәр төркеме | [d] |
|---|
| Объектның күренешләре өчен төркем | [d] |
|---|
|
 Смоленск Викиҗыентыкта |
Смоле́нск (рус. Смоленск) —Россиядә, аныңЕвропа өлешенең көньяк-көнчыгышында урнашканшәһәр,Смоленск өлкәсенең үзәге,Днепр елгасы буена урнашкан.Герой шәһәр.
СмоленскидаДнепр елгасыСмоленскДнепр елгасы өстендә, Смоленск калкулыгында,Мәскәү шәһәреннән 417 километр көньяк-көнбатышрак урнаша.
| Смоленск климаты |
|---|
| Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
|---|
| Абсолют максимум, °C | 9,3 | 9,0 | 17,5 | 28,0 | 30,2 | 31,2 | 34,4 | 37,2 | 29,5 | 24,8 | 14,6 | 9,0 | 37,2 |
|---|
| Уртача максимум, °C | −3,8 | −3,4 | 2,1 | 11,2 | 18,0 | 21,0 | 23,1 | 21,7 | 15,8 | 9,0 | 1,3 | −2,8 | 9,4 |
|---|
| Уртача температура, °C | −6,2 | −6,4 | −1,5 | 6,4 | 12,6 | 15,9 | 17,9 | 16,2 | 10,8 | 5,3 | −0,9 | −5,2 | 5,4 |
|---|
| Уртача минимум, °C | −8,9 | −9,6 | −4,9 | 1,9 | 7,3 | 10,9 | 12,9 | 11,5 | 6,7 | 2,2 | −3,2 | −7,6 | 1,6 |
|---|
| Абсолют минимум, °C | −37,9 | −36,8 | −28,1 | −19,8 | −5,4 | −0,7 | 4,4 | 0,3 | −4,4 | −12,8 | −24,8 | −35,2 | −37,9 |
|---|
| Явым-төшем нормасы,мм | 49 | 42 | 42 | 38 | 61 | 87 | 90 | 85 | 70 | 66 | 58 | 51 | 739 |
|---|
| Чыганак:[1] |
Смоленск халыкара стандарт буенчаMoscow Time Zone (MSK/MSD) сәгать поясында урнаша. Бу сан,UTC системасы буенча исәпләгәндә, +4:00 гә тигез.
РоссияXI гасырСмоленск беренче тапкыр «Повесть временных лет» елъязмасында862 елдакривичлар кабиләсе үзәге буларак телгә алына.
882 елныКенәз Олег Смоленск,Любеч һәмКиевны алды. КиевныБорынгы рус дәүләтенең башкаласа дип белдерде.
XII гасырдан —Смоленск кенәзлеге үзәге.
1404 елдан —Бөек Литва кенәзлеге составында.
1514 елдаВасилий III җитәкчелегендәге Мәскәү гаскәре шәһәрне ала һәм улБөек Мәскәү кенәзлеге составына күчә. 1611 елда, ике еллы камалыштан соң, шәһәргә поляк гаскәрләре керәләр. Руслар тарафыннан кайтару омтылышлар (1615—1617,1634) уңышсызлыкка очраганнар.
1654 елдан —Россия составында.1708 елдан —Смоленск губернасы үзәге.
1812 елда Смоленск тирәсендәСмоленск сугышы узган.
1868—1870 елларда шәһәр аша баручыРига—Орёл һәмМәскәү—Берис тимер юллары төзелә.
1919 елның1 гыйнварында СмоленскидаСовет Социалистик Белорусия Республикасы игълан ителә һәм бер атна эчендә Смоленск аның башкаласы булып тора —8 гыйнварда ССБР хөкүмәте СмоленскиданМинскига күчә.
1940 елда Смоленск тирәсендәКатынь атышы булган.
2010 елның10 апреленда Смоленск янында булган авиаһаләкәт нәтиҗәсендәПольша президентыЛех Качиньский вафат була.
СмоленскКиев Русе составында:
Шәһәрнең башлыгы — шәһәр башлыгы. Бу вазыйфаныАлександр Данилюк башкара.
Собор тау храмнарыСмоленск шәһәренең иң билгеле урыны булып Успенский соборы тора.
- Шәһәрдә Россия авиация сәнәгатенең очкычлар чыгару ("СмАЗ") предприятиесе эшләп килә. Советлар Союзында спортЯк-18Т һәм пассажирларЯк-42 очкычларның серияләп җыелар.
Смоленсктә тимер юл вокзалы бар: (Праһа,Берис,Минск,Варшава,Калининград,Гомель,Мәскәү)
Мәскәү —М1 «Беларусь» (Мәскәү — Смоленск —Белорусия белән чиге)
Автобус станциясе.
- ↑http://www.smoladmin.ru/o-smolenske/obschaya-informaciya/
- ↑https://web.archive.org/web/20230810233542/https://www.smoladmin.ru/administraciya-goroda/rukovodstvo/novikov-aleksandr-aleksandrovich/
- ↑Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2025 года —Москва:Росстат, 2025.
- ↑https://it-ch.topographic-map.com/map-4x3stp/%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9-%D0%BE%D0%BA%D1%80%D1%83%D0%B3-%D0%A1%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA/?zoom=18¢er=54.78021%2C32.04409&popup=54.78027%2C32.04446
- ↑http://www.gks.ru/scripts/db_inet2/passport/table.aspx?opt=667010002006200720082009201020112012
- ↑6,006,016,026,036,046,056,066,076,086,096,106,116,126,136,146,156,166,176,186,196,206,216,226,236,24Народная энциклопедия «Мой город». Смоленск. әлеге чыганактан 2013-10-27 архивланды. 2013-10-27 тикшерелгән.
- ↑7,07,17,27,3Города с численностью населения 100 тысяч и более человек. әлеге чыганактан 2013-08-17 архивланды. 2013-08-17 тикшерелгән.
- ↑Народное хозяйство СССР в 1956 г. (Статистический сборник). Государственное статистическое издательство. Москва. 1956. әлеге чыганактан 2013-10-26 архивланды. 2013-10-26 тикшерелгән.
- ↑Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. Демоскоп Weekly. әлеге чыганактан 2013-04-28 архивланды. 2013-09-25 тикшерелгән.
- ↑Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. әлеге чыганактан 2013-04-28 архивланды. 2013-09-25 тикшерелгән.
- ↑Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. әлеге чыганактан 2013-04-28 архивланды. 2013-09-25 тикшерелгән.
- ↑Всесоюзная перепись населения 1989 года. Численность городского населения. әлеге чыганактан 2011-08-22 архивланды.
- ↑Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более. әлеге чыганактан 2012-02-03 архивланды.
- ↑14,014,14.13. Города с численностью населения 100 тысяч и более человек. әлеге чыганактан 2014-05-01 архивланды. 2014-05-01 тикшерелгән.
- ↑Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. әлеге чыганактан 2014-05-31 архивланды. 2014-05-31 тикшерелгән.
- ↑Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). әлеге чыганактан 2013-11-16 архивланды. 2013-11-16 тикшерелгән.
- ↑Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. әлеге чыганактан 2014-08-02 архивланды. 2014-08-02 тикшерелгән.
- ↑Оценка численности населения Смоленской области на 1 января 2009-2015 годов
- ↑Томск и Смоленск стали городами-побратимами(үле сылтама)
- ↑Тум и Смоленск стали городами-побратимами(үле сылтама)
Бумәкаләнең сыйфатын арттырыр өчен түбәндәгеләрне эшләргә кирәк?: |
|---|
| 1 000 000-нан артык кеше | | |
|---|
| 500 000 —1 000 000 кеше | |
|---|
| 250 000 —500 000 кеше | |
|---|
Шәһәрләрнең халык саны 2010 халык исәбе буенча китерелгән. * Кырым шәһәрләренең халык саның 2012 елгы мәгълүматлары буенча китерелгән. |
.png)
_(2001).png)
