Movatterモバイル変換

[0]ホーム
URL:

Эчтәлеккә күчү
Wikipedia
Эзләү

Оман

21° с. ш. 57° в. д.HGЯO
Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Оман latin yazuında])
Оман
гарәп.سلطنة عُمان‎
Байрак[d]Илтамга[d]
Нигезләнү датасы23 июль1970
Сурәт
Рәсми исемسلطنة عُمان
Гомер озынлыгы77,029 ел[1]
Демонимománi,Omani,Omanano,Lomänan,عماني,عمانية,عمانيون,оманцы,עומאני,עומאנית,omanezi,omanez,omaneză,ওমানী,omanita,omaniti,umani,omanianu,omaniana,Omanais[2],Omanaise,omania,omanii,omanio,omanie,omanita,omaniti,omanito,omanite,عوماني,عومانية,عومانيين,عومانيات һәмÓmanach[3]
Рәсми телгарәп теле[4]
ГимнОман гимны[d]
МәдәниятОман мәдәнияте[d]
Шигарь текстыBeauty has an address һәмMae gan Brydferthwch Gyfeiriad
Дөнья кисәгеАзия[5]
Дәүләт Оман
БашкалаМаскат[d]
Сәгать поясыUTC+04:00 һәмAsia/Muscat[d][6]
Табигый-георафик объект эчендә урнашканГарәбстан ярымутравы
Иң төньяк ноктасы26°23′ с. ш. 56°23′ в. д.HGЯO
ГеомәгълүматларData:Oman.map
Иң югары ноктасыЭш-Шам[d]
Иң түбән ноктасыMajlis al Jinn[d]
Идарә итү формасыабсолют монархия[d]
Дәүләт башлыгы вазыйфасыОман солтаны[d]
Ил башлыгыҺайсам бин Тарикъ Аль Саид[d]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасыОман солтаны[d]
Башкарма хакимият башлыгыҺайсам бин Тарикъ Аль Саид[d]
Башкарма хакимиятОман министрлар кабинеты[d]
Канунбирү органыОман советы[d]
Үзәк банкыОман үзәк банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләрЙәмән,Согуд Гарәбстаны,Сербия,Малайзия,Пакьстан,Кытай Җөмһүрияте,БГӘ,Россия,Бангладеш,Германия,Корея Халык Демократик Республикасы[7] һәмКытай
ӘгъзалыкБерләшкән Милләтләр Оешмасы,Гарәп Лигасы,Бөтендөнья сәүдә оешмасы,Ислам хезмәттәшлеге оешмасы,Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d],Халыкара үсеш ассоциациясе[d],Халыкара финанс корпорациясе[d],Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d],Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d],Африка икътисади үсеше өчен гарәп банкы[d],Икътисади һәм социаль үсеш өчен гарәп фонды[d],Гарәп валюта фонды[d],Фарсы култыгының гәрәп илләре хезмәттәшлеге оешмасы[d],Халыкара миграция оешмасы[d],Гарәп мәгълүмати һәм коммуникацион технологияләр оешмасы[d],Халыкара авыл хуҗалыгы үсеше фонды[d],БМО Диңгез хокукы конвенциясе[d],Халыкара яңартыла торган энергия чыганаклары агентлыгы[d],Халыкара диңгезчелек оешмасы[d],Q12183902?,ХКТО[d][8][9],Бөтендөнья почта берлеге[10][11],Бөтендөнья таможня оешмасы[d][12],Бөтендөнья интеллектуаль милек оешмасы,Интерпол[13][14],Халыкара гидрография оешмасы[d][15],Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[16],Җирнең биофизик торышын күзәтү төркеме[d],Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][17],OIPC[d],Бөтендөнья метеорология оешмасы[18],Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[19] һәмАтом-төш коралларының таратылмау турында килешү[d][20]
Балигълык яше18 яшь
Никахка керү яше18 яшь
Халык саны4 829 480 (2018)[21]
Ир-ат халкы2 924 701[22],2 820 785[22],2 761 768[22] һәм2 785 494[22]
Хатын-кыз халкы1 678 067[22],1 722 614[22],1 758 703[22] һәм1 790 804[22]
Административ бүленешеЭд-Дахилия[d],Эз-Захира[d],Төньяк аль-Батинаһ[d],Көньяк аль-Батинаһ[d],Эль-Бурайми[d],Эль-Вуста[d],Северная Эш-Шаркия[d],Южная Эш-Шаркия[d],Дофар[d],Маскат[d] һәмМусандам[d]
Акча берәмлегеОман риалы[d]
Номиналь тулаем эчке продукт88 191 977 373 $[23] һәм114 667 360 208 $[23]
Кеше потенциалы үсеше индексы0,816[24]
Inequality-adjusted Human Development Index0,708[25]
Үз-үзенә кул салулар күрсәткече4,5
Эшсезлек дәрәҗәсе16 ± 1 процент[26]
Нәрсә белән чиктәшСогуд Гарәбстаны,Йәмән,БГӘ һәмИран
BTI Governance Index4,79[27],4,58[27],4,51[27],3,75[27],3,67[27],3,54[27],3,52[27] һәм3,78[28]
BTI Status Index5,3[27],5,53[27],5,41[27],4,91[27],4,75[27],4,43[27],4,22[27] һәм4,3[28]
Мәктәптә укымаган балалар саны22 215[29]
Автомобил хәрәкәте ягыуң[d]
Челтәр көчәнеше240 вольт[30]
Электр аергычы төреEuroplug[d][30] һәмBS 1363[d][30]
АлыштырганОман имаматы[d]
Кулланылган телзаманча әдәби гарәп теле[d],Батхари[d],гарәп теленең шиһһи диалекты[d],гарәп теленең дһофари диалекты[d],инглиз теле,гарәп теленең Оман диалекты[d],Кумзари[d],мехри теле[d],Хобйот[d],Харсуси[d],лувати[d] һәмШехри[d]
Мәйдан309 500 ± 1 км²
Рәсми веб-сайтoman.om
ҺәштәгеOman һәмoman
Югары дәрәҗәле Интернет домены.om
Харита сурәте
Позиционная карта
Тематик географияОман географиясе[d]
Рәсми динеислам[31]
Ачык мәгълүматлар порталыOman Open data portal[d]
Феноменның икътисадыОман икътисады[d]
Феноменның демографиясеОман халкы[d]
Тулаем туулар коэффициенты2,774[32]
Шәһәр халкы3 932 743[22],3 919 863[22],3 934 799[22] һәм4 015 701[22]
Авыл халкы670 025[22],623 536[22],585 672[22] һәм560 597[22]
Демократия индексы3[33]
Туым күрсәткече19,298[22],18,791[22],18,419[22] һәм17,706[22]
Үлем күрсәткече2,205[22],3,025[22],3,796[22] һәм3,279[22]
Илнең мобиль коды422
Илнең телефон коды+968
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны968 һәм112[d][34]
Диңгездәге идентификацияләү номеры461
Бу якта төшерелгән фильмнар төркемеТөркем:Оманда төшерелгән фильмнар[d]
Карта
 Оман Викиҗыентыкта

Гома́н якиОман (гарәп.عُمان‎‎‎) —Гарәбстан ярымутравының төньяк-көнчыгышында урнашкандәүләт.Согуд Гарәбстаны,Берләшкән Гарәп Әмирлекләре һәмЙәмән илләре белән чиктәш.Гарәбстан диңгезе һәмГоман култыгы сулары белән юыла.

Тарих

[үзгәртү |вики-текстны үзгәрт]

Төп мәкалә:Гоман тарихы

Географик мәгълүмат

[үзгәртү |вики-текстны үзгәрт]

Төп мәкалә:Гоман географиясе

Административ бүленү

[үзгәртү |вики-текстны үзгәрт]

Сәясәт

[үзгәртү |вики-текстны үзгәрт]

Төп мәкалә:Гоман сәяси структурасы

Икътисад

[үзгәртү |вики-текстны үзгәрт]

Халык

[үзгәртү |вики-текстны үзгәрт]

Оман халкы соңгы елларда илгә иммигрантлар күп килү сәбәпле бик нык арта. Алар ил халкының яртысын диярлек тәшкил итә. Иммигрантларның иң күбесеҺиндстан һәмБангладештан, Оманда мегаинфраструктура проектлары саны арту сәбәпле, монда күчкән[35]. Халыкның 50 % ы диярлек ил башкаласыМаскатта һәм Маскаттан төньяк-көнбатышка табаОман култыгы яр буе тигезлегендә яши, шул ук вакытта Көньяк төбәктә 200 000 генә кеше яши.2017 елда халык саны 4,636 млн кеше тәшкил иткән.

Оман — этник яктан чуар ил, анда, ким дигәндә, 12 төрле телдә сөйләшәләр. Күп кенә оманлылар —Бәлүҗистан һәмСуахили буеннан чыккан кешеләр. Шулай ук илдә якынча 600 000 чит ил кешесе, нигездә,Мисыр,Пакистан,Һиндстан,Бангладеш һәмФилипиннан килгән гастарбайтерлар бар.

Омандагарәпләр, этникбәлүҗләр, лурлар,суахилилар,һиндлеләр һәм мехриләр яши[36].

Дин

[үзгәртү |вики-текстны үзгәрт]

Оман халкының (5 млн 106 мең кеше) 85,90 % ы (4 млн 386 мең кеше) (бөтендөнья мөселманнарының 0,20 % ы) — Ислам дине тарафдары (2020)[37]. Илнең Төп кануны буенча, дәүләт дине — ислам,шәригать — законнарның төп чыганагы. Барлык конфессияләр өчен дин иреге тәэмин ителә. Дини билге буенча дискриминация тыела һәм, җәмәгать тәртибе бозылмаган очракта, дини йолаларны үтәү иреге күздә тотыла[38].

Оман халкы арасындадин киң таралган.2010 елдамөселманнар — 85,9 %,христианнар — 6,5 %,һинд дине вәкилләре — 5,5 %,буддачылык тарафдарлары — 0,8 %,яһүдләр 0,1 %, башка диндәгеләр — 1 % һәм динен күрсәтмәгән халык — 0,2 % булган. Мөселман халкының өчтән өч өлеше Ибәди ислам агымы тарафдары. Калганнарысөнниләр һәмшигыйлар. Шигыйлар Маскатта һәм аңа якын тирәдә яши.Шигый-уникечеләрнең җиде мәчетләре бар[39].

Мәдәният

[үзгәртү |вики-текстны үзгәрт]
Шулай ук карагыз:Омандагы Бөтендөнья матди мәдәни мирас объектлары.

Дәүләт гимны

[үзгәртү |вики-текстны үзгәрт]

Гоман дәүләт гимнының (نشيد عمان الوطني, Нәшид Гуман әл-Ватани) башлангыч тарихын 1932 елда Бөекбритания корабыннан шул замандагы солтанны каршы алганда хөрмәтләп уйналган фанфара белән бәйлиләр. Кораб капитанына бу көйгә сүзләр язарга да тәкъдим иткәннәр диләр. Гимнның бүгенге текстын 1970 елда, солтан Кабус әс-Сәгыйд хакимлеккә килгән вакытта язганнар. Соңрак, 1996 елда көен дә гарәпләштергәннәр. Гимнда Гоманның Мөхәммәд галәйһиссәлам заманында ук Ислам динен кабул итүе һәм Гоманның иң беренче мөселман илләреннән булуы телгә алына (يا عمان نحن من عهد النبي أوفياء من كرام العرب — Йа, Гоман, без нәби гаһеденнән тәкъва булган кәрамәтле гарәпләр).
Оркестр башкаруында:

يا ربنا احفظ لنا جلالة السلطان

والشعب بالأوطان

بالعز والإيمان


وليدم مؤيدا

عاهلا ممجدا

بالنفوس يفتدى

وليدم مؤيدا

عاهلا ممجدا

بالنفوس يفتدى


يا عمان نحن من عهد النبي

أوفياء من كرام العرب

أبشري قابوس جاء

فلتباركه السماء

واسعدي والتقيه بالدعاء

Йа Илаһ, солтан галиҗәнапне данла һәм ярлыка,

Халкын, Ватанын сакла,

Гыйззәт-иманын хакла!


Яшә, солтаныбыз,

данлы юлбашчыбыз,

синең өчен җан фида.

Яшә, солтаныбыз,

данлы юлбашчыбыз,

синең өчен җан фида.


Гоман нәби гаһеденнән тәкъва,

без — тугры, кәрамәтле гарәп.

Кабуска догаң хаслап,

Хатиб рухына баглап,

шатландыр аны, мөбарәкләп.

Ya İlah, soltan ğälicänapne danla häm yarlıqa,

Xalqın, Watanın saqla,

Ğizzät-imanın xaqla!


Yäşä, soltanıbız,

danlı yulbaşçıbız,

sineñ öçen can fida.

Yäşä, soltanıbız,

danlı yulbaşçıbız,

sineñ öçen can fida.


Ğoman, näbi ğähedennän täqwa,

bez — tuğrı, käramätle ğäräp.

Qabusqa doğañ xaslap,

Xatib ruxına bağlap,

şatlandır anı, möbaräkläp.

Хор башкаруында:
[[1]]

Искәрмәләр

[үзгәртү |вики-текстны үзгәрт]
  1. ↑ЮНЕСКО-ның статистика институты
  2. ↑http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
  3. ↑The National Terminology Database for Irish — 2006.
  4. ↑3 // Constitution of Oman
  5. ↑https://www.workwithdata.com/place/oman
  6. ↑https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/asia
  7. ↑https://www.ncnk.org/sites/default/files/content/resources/publications/NCNK_Issue_Brief_DPRK_Diplomatic_Relations.pdf
  8. ↑https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/ —ХКТО.
  9. ↑https://www.opcw.org/about-us/member-states/oman
  10. ↑http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html
  11. ↑https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union/About-UPU/Member-Countries?csid=-1&cid=225
  12. ↑https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf
  13. ↑https://www.interpol.int/Member-countries/World —Интерпол.
  14. ↑https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Asia-South-Pacific/OMAN
  15. ↑https://www.iho.int/srv1/index.php?option=com_wrapper&view=wrapper&Itemid=452&lang=en —Халыкара гидрография оешмасы.
  16. ↑http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp
  17. ↑https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8
  18. ↑https://public.wmo.int/en/members/oman
  19. ↑https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/
  20. ↑https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_parties_to_the_Treaty_on_the_Non-Proliferation_of_Nuclear_Weapons
  21. ↑https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL
  22. ↑22,0022,0122,0222,0322,0422,0522,0622,0722,0822,0922,1022,1122,1222,1322,1422,1522,1622,1722,1822,1922,2022,2122,2222,23(unspecified title) —база данных Всемирного банка.
  23. ↑23,023,1https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD —Бөтендөнья банкы.
  24. ↑Отчёт о развитии человечества —Программа развития ООН, 2022.
  25. ↑Отчёт о развитии человечества —Программа развития ООН, 2022.
  26. ↑http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS
  27. ↑27,0027,0127,0227,0327,0427,0527,0627,0727,0827,0927,1027,1127,1227,13https://www.bti-project.org
  28. ↑28,028,1https://bti-project.org/en/reports/country-dashboard/OMN
  29. ↑ЮНЕСКО-ның статистика институты
  30. ↑30,030,130,2World Plugs / мөхәррирХалыкара иликтер тихникасы кәмисиясе
  31. ↑https://www.state.gov/reports/2019-report-on-international-religious-freedom/oman/
  32. ↑ЮНЕСКО-ның статистика институты
  33. ↑2021 Democracy Index —EIU, 2022.
  34. ↑International Numbering Resources Database: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value / мөхәррирХалыкара телекоммуникацияләр берлеге
  35. ↑Oman Population Growth(ингл.)
  36. ↑Oman Demographics(ингл.)
  37. ↑Muslim Population By Country 2020 2019 елның 1 сентябрь көнендәархивланган(ингл.)
  38. ↑Oman: International Religious Freedom Report 2014
  39. ↑Some Mosques / ImamBargahs in Muscat 2020 елның 2 май көнендәархивланган(ингл.)

Сылтамалар

[үзгәртү |вики-текстны үзгәрт]
Тематик сайтлар
Сүзлекләр һәм энциклопедияләр
Норматив контроль
BNE: XX453551 ·BNF: 11865205d, 152832840, 11943001r ·GND: 4075653-1 ·ISNI: 0000000123150309 ·LCCN: n81035932 ·NDL: 00567516 ·NKC: ge134412 ·NSK: 000615221 ·SUDOC: 077828895 ·VIAF: 137795373

Хөкүмәт

[үзгәртү |вики-текстны үзгәрт]

ММЧ

[үзгәртү |вики-текстны үзгәрт]

Моны да карагыз

[үзгәртү |вики-текстны үзгәрт]
Азәрбайҗан1 • Әрмәнстан • Әфганстан • Бангладеш • Бәхрәйн • Берләшкән Гарәп Әмирлекләре • Бруней • Бутан • Вьетнам • Гөрҗистан1 • Гыйрак • Исраил • Индонезия • Иран • Йәмән • Казакъстан1 • Камбоҗа • Катар • Кипр • Көньяк Корея • Төньяк Корея • Көнчыгыш Тимор • Күвәйт • Кыргызстан • Кытай • Лаос • Лөбнан • Малайзия • Мальдивлар • Мисыр2 • Монголия • Мьянма • Непал • Оман • Пакьстан • Русия1 • Сингапур • Согуд Гарәбстаны • Сүрия • Таҗикстан • Таиланд • Төрекмәнстан • Төркия1 • Үзбәкстан • Үрдүн • Филипин • Һиндстан • Шри-Ланка • Япония

Танылмаган дәүләтләр һәм башка территорияләр:Абхазия • Вазиристан • Гыйрак Көрдстаны
Көньяк Осетия • Кытай Җөмһүрияте • Таулы Карабах • Төньяк Кипр • Фәлистыйн • Шан Дәүләте

1 ӨлешеАурупада.2 КүбесенчәАфрикада.
ИХО әгъзалары
Азәрбайҗан  •Алжир  •Албания  •Әфганстан  •Бангладеш  •Бәхрәйн  •Бенин  •Бруней  •Буркина-Фасо  •Габон  •Гамбия  •Гвинея  •Гвинея-Бисау  •Джибути  •Мисыр  •Индонезия  •Үрдүн  •Гыйрак  •Иран  •Йәмән  •Камерун  •Казакъстан  •Катар  •Кыргызстан  •Комор утраулары  •Кот-д'Ивуар  •Күвәйт  •Лөбнан  •Ливия  •Мавритания  •Малайзия  •Мали  •Мальдивлар  •Марокко  •Мозамбик  •Нигер  •Нигерия  •Берләшкән Гарәп Әмирлекләре  •Оман  •Пакистан  •Фәләстин  •Согуд Гарәбстаны  •Сенегал  •Сүрия*  •Сомали  •Судан  •Сьерра-Леоне  •Таҗикстан  •Того  •Тунис  •Төркмәнстан  •Төркия  •Уганда  •Үзбәкстан  •Чад
ИХО эмблемасы
ИХО күзәтүче-илләре
ИХО күзәтүче-оешмалары
* -2012 елда әгъзалыгы рәсми туктатылган.
Чыганак —https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Оман&oldid=4644967
Төркемнәр:
Яшерен төркемнәр:
[8]ページ先頭
©2009-2025 Movatter.jp