Нептуний (лат. Neptunium Менделеевның периодик таблицасының 7 период элементы. Тәртип номеры - 93. Актиноидлар гаиләсенә карый . Бу беренче трансуран элемент, җирдә аның эзләре генә очрый, аны ураннан атом-төш реакцияләре ярдәмендә ясалма рәвештә алганнар.
Нептуний элементының символы — Np (Нептуний тип укыла).
Атом төше таркалу теориясе кабул ителгәнгә кадәр 93-че элементны табу турында өч тапкыр игълан ителә һәм алар хата булып чыга:аусоний (Ausonium) —Италиядә (Энрико Ферми ),богемий (Bohemium) —Чехословакиядә (1934) һәмсекваний (Sequanium) —Румыниядә (1939).
Беренче тапкыр нептунийныЭ. М. Макмиллан һәмФ. Х. Абельсон 1940 елда ала.
Синтезы реакциясе:238 U(n,γ)239 U(β− )239 Np.
АтамасыНептун планетасына багышланган.
Нептунийны нептуний фторидын (IV) 1600 К температурада барий парлары белән тергезеп алалар:
N p F 4 + 2 B a → N p + 2 B a F 2 {\displaystyle {\mathsf {NpF_{4}+2Ba\ {\xrightarrow {\ }}\ Np+2BaF_{2}}}} Гади нептуний — җиңел чүкелүчән, чагыштырмача йомшак, көмөшсу ялтыравыклы металл. Бу иң авыр металларның берсе: ул тыгызлыгы буенчаосмий ,иридий ,агалтын һәм ренийдан гына калыша.
Коро һавада әкрен оксидлаша, юка оксид элпә белән каплана. Һава температурасы югары булса, ул бик тиз NpO2 кадәр оксидлаша.
Берләшмәләрдә оксидлашу дәрәҗәсе +2-нән +7-гә кадәр. Эретмәләрдә Np3+ , Np4+ , NpO2 + , NpO2 2+ NpO һәм5 3− ионнары барлыкка китерә.
Нептуний ионнары гидролизга һәм комплекслар барлыкка китерүгә сәләтле.
Нептуний изотопларының кайсыбер радиоактив үзенчәлекләре :
Масса саны Ярым таркалу чоры Таркалган типлары 231 50 мин α 232 13 мин электрон тартып алу 233 35 мин α (1 %), электрон тартып алу (99 %) 234 4,4 көн α (1 %), электрон тартып алу (99 %) 235 410 көн β+ (1 %), электрон тартып алу (99 %) 236 5000 ел α 237 2,20×106 ел α 238 Көн - 2,1 β− 239 Көн 2,33 β− 240 7,3 мин β− 241 16 мин β−
Плутоний алу өчен кулланыла.
Радиоактив таркалганда нептун югары энергетик α-кисәкчәләр һәм урта энергияле β-кисәкчәләр чыгара. Нептунийның физиологик йогынтысы валентлыгы һәм организмга эләгү юлнарына бәйле. Аның 60-80 % -ы сөякләрдә кала, ә организмнан радиобиологик чыгарылу чоры 200 ел тәшкил итә. Бу сөяк тукымасының җитди радиацион зарарлануына китерә. Нептунның радиация агуы плутонийдан азрак, чөнки удел активлыгы кимрәк.
Нептуний изотопларының организмда рөхсәт ителгән микъдар чиге: <sup>237</sup>Np — 0,06 мккюри (100 мкг),238 Np,239 Np — мккюри 25 (10−4 мкг).237 Np өчен эш бүлмәсендәге һавада ПДК-сы 2,6 ×10−3 Бк/м³.
Плутоний // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. 11 т. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. 
