Movatterモバイル変換

[0]ホーム
URL:

Эчтәлеккә күчү
Wikipedia
Эзләү

Гамбия

13°30′ с. ш. 15°30′ з. д.HGЯO
Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Гамбия latin yazuında])
Гамбия
ингл. Republic of The Gambia
Байрак[d]Илтамга[d]
Нигезләнү датасы1965
Сурәт
Рәсми исемRepublic of The Gambia[1]
ХФӘ билгесеðə ˈɡæm.bi.ə
Гомер озынлыгы61,193 ел[2]
... хөрмәтенә аталганГамбия[d]
ДемонимGambian,gambiai,gambier,Gambiano,Gambiyänan,gambiano,gambiana,غامبي,غامبية,غامبيون,גמביאני,גמביאנית,Gambijczyk,gambieni,gambian,gambiană,গাম্বীয়,gambiano,gambiana,gambiani,gambiane,gambian,gambianu,gambiana,Gambiano,Gambien[3],Gambienne[3],ganbiana,ganbiane,ganbiani,ganbian,gambià,gambiana,gambians,gambianes,ڭامبي,ڭامبية,ڭامبيين,ڭامبيات һәмGaimbiach[4]
Рәсми телинглиз теле[5][6]
ГимнГамбия гимны[d]
МәдәниятГамбия мәдәнияте[d]
Шигарь текстыProgress, Peace, Prosperity
Дөнья кисәгеАфрика[7]
Дәүләт Гамбия
БашкалаБанжул[d][8]
Сәгать поясыUTC±00:00[d] һәмAfrica/Banjul[d][9]
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуыАтлантик океан
Табигый-георафик объект эчендә урнашканКөнбатыш Африка
Иң көнчыгыш ноктасы13°25′27″ с. ш. 13°47′29″ з. д.HGЯO
Иң төньяк ноктасы13°50′ с. ш. 15°05′ з. д.HGЯO
Иң көньяк ноктасы13°03′49″ с. ш. 16°44′50″ з. д.HGЯO
Иң көнбатыш ноктасы13°23′00″ с. ш. 16°49′26″ з. д.HGЯO
ГеомәгълүматларData:The Gambia.map
Иң түбән ноктасыАтлантик океан
Идарә итү формасыҗөмһүрият
Дәүләт башлыгы вазыйфасыГамбия президенты[d]
Ил башлыгыАдама Бэрроу[d][10]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасыГамбия президенты[d]
Башкарма хакимият башлыгыАдама Бэрроу[d][10]
Канунбирү органыГамбия парламенты[d]
Үзәк банкыГамбия үзәк банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләрГермания,Америка Кушма Штатлары,Иран,Кытай Җөмһүрияте,Филипин,Россия,Корея Халык Демократик Республикасы[11],Бангладеш,Гөрҗистан,Маҗарстан,Кытай һәмТөньяк Кипрның Төрек Җөмһүрияте
ӘгъзалыкБерләшкән Милләтләр Оешмасы,АБ,Бөтендөнья сәүдә оешмасы,Милләтләр Дуслыгы[12],Ислам хезмәттәшлеге оешмасы[13],Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d],Халыкара үсеш ассоциациясе[d],Халыкара финанс корпорациясе[d],Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d],Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d],Африка үсеш банкы[d][14],ЮНАМИД[d],Африка, Кариб диңгезе һәм Тын океан дәүләтләре[d],Интерпол[15][16],ХКТО[d][17][18],Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[19],Бөтендөнья почта берлеге[20][21],Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][22],Бөтендөнья метеорология оешмасы[23],Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[24],Көнбатыш Африка илләре икътисади җәмгыяте[d],Африка җир чикләвеге шурасы[d],Милләтләр Дуслыгы,Бөтендөнья таможня оешмасы[d][25],Атом-төш коралларының таратылмау турында килешү[d][26] һәмAfrican Continental Free Trade Area[d][27]
Халык саны2 639 916 (2021)[28]
Ир-ат халкы1 247 342[29],1 280 033[29],1 313 119[29] һәм1 346 335[29]
Хатын-кыз халкы1 261 541[29],1 293 962[29],1 326 796[29] һәм1 359 657[29]
Административ бүленешеАскы елга төбәге[d][30],Үзәк елга төбәге[d][30],Төньяк яр буе төбәге[d][30],Өске елга төбәге[d][30],Көнбатыш яр буе төбәге[d][30] һәмЗур Банжул төбәге[d][30]
Акча берәмлегедаласи[d][31]
Номиналь тулаем эчке продукт2 038 414 974 $[32],2 273 060 863 $[32] һәм2 396 111 020 $[32]
Кеше потенциалы үсеше индексы0,5[33]
Inequality-adjusted Human Development Index0,348[34]
Штаб-фатирының урнашуыБанжул[d],Гамбия
Нәрсә белән чиктәшСенегал[35]
BTI Governance Index5,98[36] һәм5,73[37]
BTI Status Index5,84[36] һәм5,92[37]
Автомобил хәрәкәте ягыуң[d][38]
Челтәр көчәнеше230 вольт[39]
Электр аергычы төреBS 1363[d][39]
АлыштырганГамбия[d]
Кулланылган телинглиз теле[40],мандинка теле,Pukur[d][5],пулаар теле[d],Jola-Fonyi[d],Mandjak[d],серер теле[d],Western Maninkakan[d] һәмGambian Wolof[d]
Кайда өйрәнеләGambian studies[d]
Мәйдан11 300 ± 1 км²
ҺәштәгеTheGambia
Югары дәрәҗәле Интернет домены.gm[41]
Харита сурәте
Тематик географияГамбия географиясе[d]
Феноменның икътисадыГамбия икътисады[d]
Феноменның демографиясеГамбия халкы[d]
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме15 процент
Тулаем туулар коэффициенты5,717[42]
Шәһәр халкы1 553 776[29],1 610 858[29],1 669 008[29] һәм1 727 830[29]
Авыл халкы955 107[29],963 137[29],970 908[29] һәм978 162[29]
Демократия индексы4,49[43]
Туым күрсәткече34,281[29],33,719[29],33,257[29] һәм32,696[29]
Үлем күрсәткече6,999[29],7,373[29],7,543[29] һәм7,137[29]
Илнең мобиль коды607
Илнең телефон коды+220
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны116[d][44],118[d][44] һәм112[d][44]
Номер тамгасы кодыWAG
Диңгездәге идентификацияләү номеры629
Шәрәфле ватандашлар төркемеТөркем:Гамбия урыннарының шәрәфле ватандашлары[d]
Бу якта төшерелгән фильмнар төркемеТөркем:Гамбиядә төшерелгән фильмнар[d]
Commonwealth Sport country codeGAM
Карта
 Гамбия Викиҗыентыкта

Га́мбия (ингл. The Gambia,[ˈɡæmbiə]),Гамбия Җөмһүрияте (ингл. Republic of The Gambia) —Көнбатыш Африкада урнашкандәүләт.Африканыңкыйтга өлешендә иң кечкенәил. Төньяк, көнчыгыш һәм көньяктаСенегал белән чиктәш, көнбатыштаАтлантик океан белән юыла.1965 елның18 февралендәБөекбританиядән бәйсезлек алып,Милләтләр Дуслыгына керә. Дәүләтбашкаласы —Банжул.

Демография

[үзгәртү |вики-текстны үзгәрт]

Халык саны 1 700 000 кеше тәшкил итә. Шуның 99 % — африканнар.

2020 елга ― 2, 2 млн кеше.

Дин

[үзгәртү |вики-текстны үзгәрт]
Төп мәкалә:Гамбиядә ислам
Фаҗи Кунда мәчете

Гамбия Конституциясенең 25нчемаддәсе гражданнарның теләсә нинди динне үз теләге белән тоту хокукларын яклый[45]. Ил халкының (2,2 млн кеше,2020 елга) 96 % ы[46]Мәлики мәзһәбендәгесөннимөселманнар[47].Шигый мөселманнарның күпчелеге ―Ливаннан һәм башка гарәп илләреннән күчеп килгәнмөһаҗирләр[48]. Гамбиянең ислам тарафдарлары арасында шулай укәхмәдиячеләр бар,суфичылык йогынтысы сизелә.Ураза бәйрәме һәмКорбан бәйрәме кебек төп мөселман бәйрәмнәре вакытында Гамбиядәге бөтенсәүдә эшчәнлеге туктала диярлек. Җирлесерер дине(ингл.)татар. Гамбия мөселман җәмгыятендә шактый эз калдырган: «Тобаски», «Гамо», «Корите» һәм «Вери Кор» кебек җирле мөселман фестивальләренең атамалары Серер диненнән алынган.

Христиан җәмгыяте ил халкының 3 % ын тәшкил итә.Христианнарның күпчелегеРим Католик Чиркәвенә карый. Ил халкының 1 % ы традицион Африка диннәренә ышана.Көньяк Азиядән күчеп килгәнмөһаҗирләр арасындаиндуистлар һәмБәһаи дине тарафдарлары бар[49].

Искәрмәләр

[үзгәртү |вики-текстны үзгәрт]
  1. ↑http://www.bbc.co.uk/news/magazine-18233844
  2. ↑ЮНЕСКО-ның статистика институты
  3. ↑3,03,1http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
  4. ↑The National Terminology Database for Irish — 2006.
  5. ↑5,05,1Ethnologue — 25, 19 —Dallas, Texas:SIL International, 1951. — ISSN1946-9675
  6. ↑http://www.visitthegambia.gm/a
  7. ↑https://www.workwithdata.com/place/the-gambia
  8. ↑https://www.britannica.com/place/Banjul
  9. ↑https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2020f/africa
  10. ↑10,010,1http://www.bbc.com/news/world-africa-38702787
  11. ↑https://www.ncnk.org/sites/default/files/content/resources/publications/NCNK_Issue_Brief_DPRK_Diplomatic_Relations.pdf
  12. ↑http://www.tagesschau.de/ausland/gambia-commonwealth100.html
  13. ↑https://www.oic-oci.org/states/?lan=en
  14. ↑https://en.wikipedia.org/wiki/African_Development_Bank
  15. ↑https://www.interpol.int/Member-countries/World —Интерпол.
  16. ↑https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Africa/GAMBIA
  17. ↑https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/ —ХКТО.
  18. ↑https://www.opcw.org/about-us/member-states/gambia
  19. ↑http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp
  20. ↑http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html
  21. ↑https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union/About-UPU/Member-Countries?csid=-1&cid=123
  22. ↑https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8
  23. ↑https://public.wmo.int/en/members/gambia
  24. ↑https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/
  25. ↑https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf
  26. ↑https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_parties_to_the_Treaty_on_the_Non-Proliferation_of_Nuclear_Weapons
  27. ↑https://en.wikipedia.org/wiki/African_Continental_Free_Trade_Area#List_of_signatories_and_parties_to_the_agreement
  28. ↑https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?locations=GM
  29. ↑29,0029,0129,0229,0329,0429,0529,0629,0729,0829,0929,1029,1129,1229,1329,1429,1529,1629,1729,1829,1929,2029,2129,2229,23(unspecified title) —база данных Всемирного банка.
  30. ↑30,030,130,230,330,430,5https://www.mappr.co/counties/gambia/
  31. ↑https://www.investopedia.com/terms/g/gmd.asp
  32. ↑32,032,132,2https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD —Бөтендөнья банкы.
  33. ↑Отчёт о развитии человечества —Программа развития ООН, 2022.
  34. ↑Отчёт о развитии человечества —Программа развития ООН, 2022.
  35. ↑https://maps.google.com
  36. ↑36,036,1https://www.bti-project.org
  37. ↑37,037,1https://bti-project.org/en/reports/country-dashboard/GMB
  38. ↑https://www.worldstandards.eu/cars/list-of-left-driving-countries/
  39. ↑39,039,1World Plugs / мөхәррирХалыкара иликтер тихникасы кәмисиясе
  40. ↑(not translated to en)English as a Global Language — 2 —Cambridge University Press, 2012. — 224 p. —ISBN 978-1-107-61180-1, 978-0-511-07862-0, 978-0-521-82347-0, 978-0-521-53032-3
  41. ↑https://www.iana.org/domains/root/db
  42. ↑ЮНЕСКО-ның статистика институты
  43. ↑2020 Democracy Index
  44. ↑44,044,144,2International Numbering Resources Database: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value / мөхәррирХалыкара телекоммуникацияләр берлеге
  45. ↑CHAPTER IV – PROTECTION OF FUNDAMENTAL RIGHTS AND FREEDOMS. Constitution of the Republic of the Gambia (1997). “25. Freedom of speech, conscience, assembly, association and movement
    (1) Every person shall have the right to - [...] (c) freedom to practice any religion and to manifest such practice;”
  46. ↑Africa :: GAMBIA, THE. CIA The World Factbook.
  47. ↑Gambia, The. International Religious Freedom Report 2007. Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor (14 September 2007).
  48. ↑Shia Presence in Gambia. Wow.gm. әлеге чыганактан 2013-09-14 архивланды. 2021-11-20 тикшерелгән.
  49. ↑ Breach of Faith. Human Rights Watch. June 2005. p. 8. https://books.google.com/books?id=yi8ONIe1fv4C&pg=PA8. Retrieved 20 June 2015. 

Сылтамалар

[үзгәртү |вики-текстны үзгәрт]
⚙️ 
  Тематик сайтлар
Сүзлекләр һәм энциклопедияләр
Норматив контроль
BNF: 119959968, 11934196k, 15326455m ·GND: 4019197-7 ·ISNI: 0000000121659101 ·LCCN: n50022374 ·NDL: 00562222 ·NKC: ge134180 ·LIBRIS: 146513 ·SUDOC: 028045645 ·VIAF: 137123352

Моны да карагыз

[үзгәртү |вики-текстны үзгәрт]
Ангола  •Әлҗәзаир  •Бенин  •Ботсвана  •Буркина Фасо  •Бурунди •Габон  •Гамбия  •Гана  •Гвинея  •Гвинея-Бисау  •Җибути  •Замбия  •Зимбабве  •Кабо-Верде  •Камерун  •Кения  •Комор утраулары  •Конго Демократик Җөмһүрияте •Конго Республикасы  •Кот-д’Ивуар  •Көньяк Африка Җөмһүрияте  •Көньяк Судан  •Лесото  •Либерия  •Ливия  •Маврикий  •Мавритания  •Мадагаскар  •Малави  •Мали  •Марокко  •Мисыр  •Мозамбик  •Намибия  •Нигер  •Нигерия  •Руанда  •Сан-Томе һәм Принсипи  •Свазиленд  •Сейшел утраулары  •Сенегал  •Сомали  •Судан  •Сьерра-Леоне  •Танзания  •Того  •Тунис  •Уганда  •Үзәк Африка Җөмһүрияте  •Хәбәшстан  •Чад  •Экваториаль Гвинея  •Эритрея

Мөстакыйль булмаган территорияләр:Изге Елена утравы  •Канар утраулары  •Мадейра  •Майотта  •Мелилья  •Реюньон  •Сеута  •Һиндстан океанында Британия территорияләре  •Эпарсе Утраулары

Танылмаган дәүләтләр (де-факто бәйсезләр):Галмудуг  •Нортленд  •Пунтленд  •СГДҖ  •Сомалиленд
ИХО әгъзалары
Азәрбайҗан  •Алжир  •Албания  •Әфганстан  •Бангладеш  •Бәхрәйн  •Бенин  •Бруней  •Буркина-Фасо  •Габон  •Гамбия  •Гвинея  •Гвинея-Бисау  •Джибути  •Мисыр  •Индонезия  •Үрдүн  •Гыйрак  •Иран  •Йәмән  •Камерун  •Казакъстан  •Катар  •Кыргызстан  •Комор утраулары  •Кот-д'Ивуар  •Күвәйт  •Лөбнан  •Ливия  •Мавритания  •Малайзия  •Мали  •Мальдивлар  •Марокко  •Мозамбик  •Нигер  •Нигерия  •Берләшкән Гарәп Әмирлекләре  •Оман  •Пакистан  •Фәләстин  •Согуд Гарәбстаны  •Сенегал  •Сүрия*  •Сомали  •Судан  •Сьерра-Леоне  •Таҗикстан  •Того  •Тунис  •Төркмәнстан  •Төркия  •Уганда  •Үзбәкстан  •Чад
ИХО эмблемасы
ИХО күзәтүче-илләре
ИХО күзәтүче-оешмалары
* -2012 елда әгъзалыгы рәсми туктатылган.
Башка телле бүлектә тулырак мәкалә бар:The Gambia(ингл.)
Сез тәрҗемә ярдәме белән бу мәкаләне язып бетереп проектка ярдәм итә аласыз.
Чыганак —https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Гамбия&oldid=4415044
Төркемнәр:
Яшерен төркемнәр:
[8]ページ先頭
©2009-2025 Movatter.jp