File:Bahrain on the globe (Afro-Eurasia centered).svg-Ida nkiya nniqan lnglingay (自然地理位置)
KokaParin(kariArapo:( مملكة البحرين ) quri so hnang bnatas Mamlakat al-Baḥrayn), sunca dhaParin(mbahang i/bɑːˈreɪn/; kariArapo:البحرين quri so hnang bnatas al-Baḥrayn; kari Posu:بحرین Bahreyn), kiya u kaka ckcka ucilung wa mniq iril. Asia mi msdalih tuirilPosuwan, Maynama ka sotu.Parin taw u beyhing bay tawyuParin, knbbaraw turahuc dhuq tudaya u 55 kongri, knllabang tunarac dhuq tuiril u 18 kongri, kana balayKnbeyhing dxral u 562 pinghwang kongri.Sauti Arapou wa mniq tuirilParin, kiya mi malu kndadax hakaw bukungHwahede lmutuc,Irang u wa mniq TudayaParin 200 kongri;Kata pantaw u wa mniq tunarac turahucParin.
Karac u mmtilux karac mbnaqi mbbuyu. Kngkawas 2010, knhbrawan kana hiyiParin u 1,234,571, kiya mi 666,172 knhbrawan hiyi ka sediq kndadax koka icil.Parin u pnrdingan qmita knkranan alangTiarmun, Kngkawas 628, wada nniqan muIsrankyo kaParin kiya mi kngkawas 1602 u wada lwaqan bukungApas Sahwey wangcaw.Kngkawas 1783, kndadax bukungKacaar mlukParin kaPaniupa joku, kiya mi spuda Kngkawas 1783, kndadax bukungKacaar mlukParin kaPaniupa joku, kiya mi spuda tnsapahAroharihwa phiyu mi qmlahang dhuq saya,Ayhamayto Aarhwata ka muwaya bay hacimu(bukung).
19 seyki thiti,Parin mi Ingkoku pa ppatas patas pnsdhuwan, mudxral qnlhangan Ingkoku, qlhangan Ingkoku. Kngkawas 1971, mlatac ka Ingkoku, mniq mngari qnlhangan Ingkoku kaTakongko u,Parin mi Kata dukuricu phiyu takongko(Aymiar), msngari mpituTakongko ka wada phiyu pnspuwan Arapo Takongko. Kngkawas 2002 u wada pkla kari knpriyux muwangko kaParin. Parin u muwaya bay tumal tubukuy gasoring ngengalan hbangan kokaPosuwan.Binaw ngengalan hbanganParin saya pa uxay wana sntama quri gasoring, kndadax 20 seyki tubukuy, wada tumal ou hbangan pkrana hhbangan mi qpahun ryoko.Sotu na kaMaynama, kiya ka beyhing bay nniqan pkrana hbangan ckcka koka mi gaykoku.
Niqan bay knbeyhing knkrana ssediq kaParin(kana jeynseykay u tu44 bang), ngalan sskuwan hbangan jeynseykay qmita oubay snstkuwankeyjay uri. Kngkawas 2001, wada mupusu bay pnspuwan dangi uxayPeyyey kaParin,Sringpu tu5 cyeyntuy haycyunAmirika pa kiya ka tnpusu mniqMaynamay, qnburang qqita dha uudaPosuwan mi ucilungIntu.
KariArapo kaParin(Baḥrayn) pa uucilung(bahr)swangsu singtay, so kiya ual-Bahrayn pa kiya ka tmiyu“ddha ucilung niyu”. Mn5 pcriyu mniqKurancing ka kari niyi, binaw pusu bay pnrdungan cida u uxay tmiyuParintaw, stiyu na u tunaracArapo pantaw. Nniqan niyi u kndadaxPasura Posuwan turahuc lmutuc, kanaParin miKoweyto miHasaryuco miKatihu mi PnspuwanArapo Takongko miKata mi turahucIrako, kndudul dhuq tudayaAman. Kana nniqan ssiyaw ucilung tunaracArapo knmaxal kbkuy kngkawan pa splawa dhaParin.
Binaw diyax saya, ddha ucilung niyi pa tmiyu rriqi ucilung tuiril mi tunaracParinpantaw, ucilungtaw tudaya mi turahuc, uxay uri u tmiyu qsiya hnuru kndadax dxral sttimu mi qsiya balay mmahun. Kingal nanaq tnkari uri u ddha ucilung niyi pa tmiyu beyhing msama ucilung “Posuwan” mi kingal beyhing langu qsiya msdalihHasaryuco.
Kngkawas 1971 idas 8 diyax 15,ParinTakongko qnlhangan tnsapahAleharihwa pa uxaykoka qnlhanganIngkoku da, wada pusa kari balay bay mndungusdukuricu.
Brah kngkawas pntingan Yesu 3000 cida da u tna phiyumaci. Brah 1000 kngkawas cida u miyah hini ka sediqHweynici. Kngkawas tu7 seyki cida wada msupuPasura
seng Arapotiko kaParin.Wada ddulan wayaArapo, kiya ka wada so luhayMusrin saya. Kngkawas 1507-1602 cida yahan knnrmux mangalPutawya, bukuy da u wada yahan qmlahangPosutiko dungan Kngkawas 1783 cida spoxan kaPosu qmnlahang, pusa kari dukuricu. Kngkawa 1820 cida yahan knnrmux Ingkoku, kngkawas 1892 cida da u wada muqnlhangan
Ingkoku. Kngkawas 1957 cida, pukla kari ka seyhu Ingkoku,Parin u“Dukuricu Takongko Qnlhangan Ingkoku ”. Kngkawas 1971 idas 8 idas 14, wada mndungus bay dukuricu kaParin. Kngkawas 2020 idas 2 diyax 14, wada knpriyuxParin wangko ka hangan kokaParin Takongko, tnbukung kokaAymiar pa wada knpriyux tmhangan sunca kwowang, wada brahun 5 cuqi ka 8 cuqi splawa koka.
Parin u wa mniq tunaracSauti Arapo mi msdalih tuiril ssiyaw ucilungPosuwan,cyuntaw quri so dxral mbrnux mi mdngu. Hiya u kndadax turuma bnaqi bbuyu brnux mkala 134meyta mi tubaraw bay sqrngun duwiyaq. Kana balay knpruwan dxralParin pa 665pinghwang kongri, binaw alaw ka muda qpahun hhriyun ucilung ka dxral smatang pkrana dxral, wada mrana dhuq 780pinghwanh kongri ka knpruwan dxral, mabang knpruwan dxralIngkokumantaw.
Parin pa naka baycyuntaw pnspuwan 33 knoutawyu, binaw kha bay hnriwan dxral ka ucilung da mi wada musaya niyi da: kngkawas 2008 idas 8, wada mrana 84 ka knoutawyu.Parin u niqan 161kongri ka elu ssiyaw uculung, ini psupukoka icil ka ayus na. Wada pusa kari kaParin niqan 22kongri(12hayri) ka knpruwan ucilung mi 44kongri(24hayri) kapiryeyncyu. Spuda knpruwan kaParintawyu pa,Parintaw miHowaarcyuntaw miMuharakotaw miUmuannasantaw miSitorataw. Kiya mi mhuriq mi mtilux ka rbawan, misanParin u wada knbaka bay muxul kiya. Ida nkiyacuweyn u kiya kagasoring msdalih ucilung migasu mi qqcurux. Knpruwan kana dxralParin malu ngalun mhuma pnwalang pa 2.82% balay.
92% knpruwan kanaParin ka bnaqi bbuyu, ida nkiya mqraqilParin u pusu bay pa so luhay nanaq uqan kndnguwan mi quri mnuhur bnaqi. Snturung uka kdkanan kndkilan kaParin, kiya mi muapung mbnaqi kndnguwan ka dxral pphmaun mi wada msbukuy ka ayus ucilung(wada sliqun kasanhucyaw mi qqhuni). Pusu bay wada pqnaqah pa kiya ka beyhing asu mikoba hndanangasoring mikacideynsyo, krinah bay ka snliqan na nniqan ini srwani puda waya, mray soTuporiwan. Kiya uri na,nojyo mi ttnsapah u wada scuqi dmuwi pusu bayhansweycengParin-Taman hansweyceng, kiya ka wada mstmuwan so dmka sqsiya stmuwan mi msqsiya timu balay. So kiya prading mudahwasweykeyngkyo qsiya kaParin da, kiya mikeytey nniqan prading mstmuwan kahansweyceng, kiya u muda pkla so quri inu ka danan so kiya.
Riyahan kndudul tudayaPosuwan mi ckckaIrang duwiyaqCakorosumay, knttu muda msbihur mstruma kaParin. 6 ida dhuq 7 idas cida, Mnuhur bnaqi (tnualang u thnganandha buwihur Syamaar) mniyahIrako miSautiArapo pa kndadax buwihur tuiril tudaya mquriParin msbuwihur, beytaq ini trura qtanan kaParin. Kha bay kntxlan rbawan kaParin. Ini qrbuq ka uucilung ssiyawParin, rbawan cida u ini biyaw kndudul mtilux, mpkala qnhriqan balay uri, krinah bay ka cka rabi da. Mniq mnsung diyax pa, kntlxan rbawan u mkala dhuq 50°C (122°F). Ini kklay mi sntikuh bay qnyuxan na kaParin, pusu bay yahan quyux u mniq misan, spatas ndanan tnkawas beyhing bay nyahan quyux pa 71.8 hawmi balay.
Tahungkwan ka qduda tnpusu mntutingParin.(大紅鸛為巴林原生鳥類)
Kari kluwanan qqduda kaParincyuntaw, hmrinas 330 kluwanan qqduda, kiya mi 26 kluwanan ka mniqParin prana. Misan u hmrinas 100 knbkiyan knou kahonyaw muda nniqanPosuwan. Kiya ka knkana uxay biyaw mpuka ka qdudaringhopaw uri, qdudahonyaw krpuhan cidaParin. Kari baytawyu mi ini qrbuq ucilungParin u spruwan bayjeynseykay spkranan qdudarucu(Socotra cormorant), spatas mniqHowaar cyuntaw u hmrinas 10 knbkiyan tmilung mi bubu. Wana 18 knluwanan ka qntanan ccamac binaw miric bbaraw urung Arapo u alaw wada udukan smipaq mi pkngatun. Ryangcirey mi mkkarang spatas u 25 kluwanan, niqan 21 kluwanan ka tlaway uri mi 307kluwanan ka pnwalang. Knou bay kluwanan ka mnnudus ucilung uri, kiya ka knkana qapur bay so pawa spriq ucilung mi cclaq,pancwang sanhucyaw…, pawa spriq ucilung u pusu bay pnyahan uuqunjuken mi msama kuluk ucilung. Kngkawas 2003,Seyhu Parin pa hmtur mniq uucilung dha qmraq dapa ucilung mi kuluk ucilung mihaytwen.
Howaar cyuntaw pawhucyu u mndungus bay nniqan tmabu mi pkranan kana tnuda qduda ucilung, kiya u pnkananjeynseykay nniqan tnuda qqduda ka hini, tubeyhing bay kanajeynseykay nniqan spkranan qdudarucu uri, ssiyawcyuntaw Parin pa wada muthitiAwtariya da u, tudhajeynseykay nniqan pnspuwanJuken uri.Parin saya pa niqanHowaar cyuntaw miMasutan taw miAjweytohaywan miTuporiwan miAyarayrin sanan sdhmanan ccamac rima tnyuwanpawhucyu, kiya mi brah tuspacpawhucyu u wa mniq uucilung.
Knhbrawan hiyi sediqParin u ya bay 650,604(ndanan smpu kngkawas 2001 cida), kndadaxkoka icil u 1/3. Pusu bay nniqan dha uManmah miMuharrq, knkrana knhbrawan sediq u2.96%. Kari srngawseyhu u kariArapo, alaw knhbaraw ka sediq kndadaxkoka icil, malu dmuwi kariEygo uri.
Snhiyan kokaParin paIsrankyo, knhbrawan hiyi sediqParin u to bay Musurin kana. Knhbrawan hiyi Soyeypay mi Syunnipay ddha niyi pa, mniqParinMusurin u uka pndkanan spatas seyhu, binaw ya bay 65-75% Musurin u Soyeypay. Uxay wanaMusurin uri nanaq,Parin pa niqan snhiyanKiristokyo miIntukyo uri. Kngkawas 2010 mndanan smpu uxay snhiyanMusurin ka knhbrawan sediqParin pa 367,683 hiyi.
Pnrdingan bayParin u nniqan rriqi ucilung mangal cencumi mawyi congsin, pusu bay nngalan hbangan sediqtnualang u mangal secu mi tmqcurux mi qpahun mbbarikiya ka stsmaun kndusan. Kngkawas 1933 sndiyal gasoring da u, wada muwaya bayqmpah mangal gasoring koka nniqan rriqi ucilung kaParin, wada tura bay snliyan gasoring u 1712 knbkiyan twen, snliyan gasu ida nkiya u 924 oku rihwangmi.Parin pa cinjong congsin nniqan rriqi ucilung uri. Spuda snpuwan patas kngkawas 2004 pa, snstkuwan kana sediq koka u: 100 oku pilaAmirika, snstkuwan kana txtaxa hiyi sediq u: 13590 pilaAmirika, sediq koka snstkuwan pnpkranan u, 5.6%, snstkuwan hbangan pnquri nganguc u145 oku pila Amirika, kiya u cingko u 61 oku pilaAmirika, cuko u 84 oku pilaAmirika.
Spuda patas pnklanan kari kngkawas 2006 idas 1RyeynhokoSiyakeyjay misyakayIngkay,Parin ukoka ini biyaw knkranakeyjay kana ckckaseykay Arapo. Mnniqan nniqanCongtong mtrawah balaykeyjay tisi kaParin uri, mmniq kngkawas 2001 pnklanan pneyyahAmirika cwantong cicinhwey miHwaarcyey jupaw kakeyjay mtrawah ckckacusu, tu12 bnkuwanjeynseykay kaParin. Kngkawas 2008, mniqRuntun cinjongceng cinjong congsin cweyncyo cinjong congsin ckcka cusu, wada ngalunjeynseykay ini bay biyaw mrana pnsliyankeyjay uri.Ginghangyey micinjong fuuyey naParin, quri soIsuran ginghangyeywu, kndadax nniqan hiya alaw ka sntama dmuwigasoring mi knnranan mi msblayaq, snalu pneyyahgasoring micyakongpin ka knou bay snalucuko Parin, kiya ka nngalancuko 60% mi nngalanseyhu 70%, kiya mi nngalan kana sntkuwankoka 11%.Arumi ka Tudha snalucuko, tubukuy da ucinjong mijayryaw ssalu sapah.
Mndan nakeyjay Parin u kndadax kngkawas 1985 dhuq saya muruneydangkwoci gasorin mi ini sangay knkpriyux. Alaw ka knmalu bay quritongsyun mi smnluwan ppaun rrulu, ou bay nniqancongpu nniqankojyokoka icil kaParin, kiya mi ou ka pusu qqphunkoba ka wisu sphiyu. Alaw wana2.9% dxral qqpahun phmaun pnwalang na ka Parin, so kiya u qqpahun quri pnwalang pa wana balay0.5% ka nngalan kana hbangan ckckakoka.Parin unongcapin cingcinkokwo. Mniq kngkawas 2004, wada msupu ppatas pnsdhuwanAmirika-Parin cuyo mawyi syeyting kaParin, wada mlih ka qnriqu mawyi ddhakoka niyi.
Dmbbiyax uka qqpahun migasoring mi kndnguwan ddiyun qqsiya truma ka pusu bay bsiyaqkeyjay monday Parin. Kngkawas 2008 patas uka qqpahun u 4%, kiya mi 85% ka dqqridin. Kngkawas 2007, Dndulan ngalanRawkong bucyo kaMacito Aar Arawey hakasey ka qpahunrawtong kayko, wada muwaya balay muda pnwaya dmayaw sediq uka qpahunkoka Arapo kaParin.
Niqan knmalu bay smnluwan na elu beyhing kaParin, krinah knmalu ka wa niqansotu Maynamay. Kngkawas 1930 cida, wada pdudul ssalu eluParin kawsukongru mi elu balay ka sndiyalgasoring, kiya mi lmutuc duma sthiyaq lualang, mray so elu Tayya uusa Maynamay. Kngkawas 1929, phiyu smalu hakaw qhuni lmutucMaynamay mi tunaracMuharako kaParin, thiti da u kngkawas 1941 snbrahan smmalu burah titaw rmirih smudan hakaw qhuni, saya u niqan turu hakawsyeyntayhwa llmutuc ddha alang niyi.Parin kwoci cicang pa babaw mnhdu smalu kngkawas 1932, mnsnun mhdu smalu kahwancwangtawru mikawsukongru, smalu eluMaynamay lmutuc lualang tudayaseng mi tuckcka turahucbeyhing alang mkbrnuxParin uri.
Spac pusu balaytawyu mi kana alang mkbrnuxParin mi lualang u niqan knmalu bay elu mllutuc kana. Kngkawas 2002 cida kana elu u3164 kongri, kiya mi2433 kongri u elu niqan hndanankrotang. Kiya uri u smnalu hmrinas2.8 kongri katitaw lmutucMaynamay miMuharakotaw, kiya uri mi kingal hakaw lmutucSitorataw. LmutucParin miSauti Arapo mi mudaUmunasantaw Kwowang Hwahoto Beyhing hakaw knbbaraw na u24 kongri, pnudaSauti Arapo dmayaw hbangan smnalu, mnhdu smalu kngkawas 1986 idas12. Kngkawas 2008, spuwan kana mnuda titaw kwocing ka knhbrawan sediq u 17,743,495 hiyi.
MnniqMuharataw tunarac daya kaParin kwocicicang(BIA) u pusu balaykwocicicang Parin.Cicang kiya u kngkawas 2010 mnudaseyri hmrinas mn10 knbkiyanhangpan, hmrinas 800 knbkiyan ka knhbrawan hiyi. Pusu baykokahangkong kongsu Parin uHaywan hangkong, kiya miParin kwocicicang kacongpu.Minasamankang u pusu baykangpu, 15 ka kana balay ssanan trdu asu. Kngkawas2001,Parin u niqan 8 ka1,000 tun asu pbbari, kana balay u hmrinas270784 tun. Pusu balay stmanan ppanun mniqmaci pa niqan rulu nanaq tnsapah mi hayyataxi uxay uri ubasu.
Kngkawas 2008 cida pa niqan hmrinas 800 knbkiyan knhbrawan hiyi sediq ka mniyah rmiwawParin, ana nanaq to bay so kndadaxkoka Arapo ka knhbaraw balay, binaw wada kndudul mrana uri ka kndadaxkoka icil sediq mniyah rmiwaw hini, kiya mi kawas kawas mniqParin kwoci saytaw pnsunghayya icihwangcengsu Parin tacyangsay u knhbrawan bay uri ka mpriwaw sediq kndadaxkoka icil. Wada mrimax qurijidayi Arapo saya mi 5,000 kngkawas ndanankawku hnitijaysang, niqan ou bay smudal qnabil qqlahang alang, kiya mi kiya ka nniqanTiarmuwenming wa mniqParinpaw ngalan Ryeynheko cyawkewan cucu hnitijaysang jeynseykay, qnabil qqlangan saya u pnhiyu qnlhanganPutawya cida, kiya uri u 16seyki mnhdu smalu mi wa mniqAterakupawMuharako u niqan bay hhangan uri.
Niqan ou baypwoukwan uri: SnkuwanParin koka pwoukwan kndadax 9000 kngkawas bbtunuxjidayi miTiarmuwenming dhuq lmlamu qqiyabungka Arapo; sapahKurancing u kiya kapwoukwan smku patasKurancing;Pwoukwan gasoring pa pqita patas mikikayi sndalan dhagasoring kngkawas 1931. Quri so qqtaun ndanan,Kamisucingcensu u pnhiyu kngkawas 692, wada sbrahun smalu15-16 seyki dungan, kiya ka knrudah baycingcensu; Papa sntyeyn u pnhiyu Tiarmu jidayi; niqan 85000knou ka habung cbiyaw Ari, malu scikun 3000 kngkawas ka rikisi. Ya bay 400 kngkawas ka kngkawas na Qhuni kndusan, mdakil mudus uka hranan qsiya mi mniq ssiyawSaciar bnaqi bbuyu tutrahucParin, kiya ka niqan bay hhangan yahan rmiwaw uri.
Knrmux qsiya tmapaq mi tapa dapa dmayi mi sdmhaw qduda(pusu bay u mniqHowaar cyutaw) ka sprun bay plahun ryokoParin. Pusu bbriyan qqiyasotu Maynamay u yahan balay hbaraw mpriwaw kndadaxgaykoku, mray so pusu alang mkbrnuxParin mi bbriyan qqiyaSihu miSitora congsin uri. Qqrasun bay mpriwaw uri kaMaynamay wa mniq smudan alang mkbrnuxMaynamay suci miKing sucang. Kndadax kngkawas 2005, kngkawas idas 3 u mudabungka cucwen kaParin, splawa kana ka knkingal alang txtaxainyeycya miisucya. Wada mangal pnhyuwan wowanArapo ryeynmong kngkawas 2012Arapo bungka cutu mi kngkawas 2013Arapo ryoko cutu. Kngkawas 2012tesecyey pnsliyaningaku cida u pusu bay psdhmanan uAnteryey Pocyari miHuriaw Ikoraysiyasu miinyeycya icil uri.
Boru btran ka skxlun bayParin.Parin u mniq kngkawas 1984 rbawanAwrinpiko undokay babaw muwaya tumal pnsung da u, beytaq saya pa mnmturu tumalAwrinpiko undokay. Kanarikisi Parin u kingal bay mnnangal dha snaduAwrinpiko undokay, kiya mi mnangalMari Yosohu Cyamaar kngkawas 2012 mniqRuntun Awrinpiko undokay pnsung tmalang 1500kongcu wada mangal dayi sang bang.Cyamaar pa tutaxa qridinundoing muwaya bay mnangal snaduAwrinpiko undokay kokaPosuwan.