Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


İçeriğe atla
VikipediÖzgür Ansiklopedi
Ara

Otomobil

Kontrol Edilmiş
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Sayfa sürüm durumu

Bu, bu sayfanın kontrol edilmiş bir sürümüdür

7 Ocak 2025 tarihindekontrol edilmişkararlı sürüm gösterilmektedir.İnceleme bekleyen6 değişiklik bulunmaktadır.

DoğrulukGörüldü

Ayrıca bakınız:Elektrikli otomobil
Oto
SınıflandırmaTaşıt
EndüstriOtomotiv endüstrisi
Kendinden itmeEvet
Tekerlek sayısı3–4
Aks sayısı0–2
MucidiFerdinand Verbiest
İcat zamanı1769
Benz patentli bir otomobil prototipi
2007 model Tesla Roadster

Otomobil, yolcu veya yük taşımak üzere tasarlanmış,motorlu vetekerlekli kara ulaşım aracı. Otomobil, yakıtla çalışan bir motor sayesinde hayvan gücü kullanılmadan, itmeden veya çekmeden hareket edebilen ve üzerindekileri de taşıyabilen bir taşıttır. Halk arasında -ve bundan sonra bu maddede de- "araba" olarak isimlendirilir ve bilinir.

Genel olarak otomobilleriçten yanmalı motorlarla ve dört lastiğin dönmesiyle çalışır. Ancak 2001 yılı itibarıyla,hibrit motorlu otomobiller satılmaya başlamıştır. Elektrikle çalışan hibrit motorlar için şu anAmerika Birleşik Devletleri de başta olmak üzere, birçok ülke vergilerini minimuma indirmiş ve ücretsiz elektrik dolum istasyonlarını otoparklara ve benzincilere yerleştirmiştir.

3 teker üzerinde hareket edebilen arabalar da üretildi, ancak ortaya çıkan denge ve dayanıklılık sorununa bağlı olarak kullanışlı olamadığı için yaygınlık kazanamadı.

Kelimenin kökeni

[değiştir |kaynağı değiştir]

Otomobil sözcüğüTürkçeye,Fransızcaautomobile sözcüğünden geçmiştir.[1] Fransızca sözcük ilk kez 1865 dolayında elektrikli motorlar için kullanılmış, 1894 dolayındaDaimler-Benz vePeugeot'nun imal ettiği benzin motorlu araçlara uygulanmıştır.[2]

Fransızca kelime,Grekçe "kendi" anlamındaki αὐτός (autós) veLatince "hareket eden" manasındakimobilis sözcüklerinin birleştirilmesiyle oluşturulan ve başka bir hayvan ya da araç tarafından itilmek ya da çekilmek yerine kendi kendine hareket eden araç anlamına gelir. Yunanca zamire Latince sıfat eklenerek yeni sözcük üretilmesi zamanında eleştiriye tabi tutulmuştur. Türkçede ilk olarakAhmet Rasim tarafındanŞehir Mektupları yapıtında 1898'de kullanılmıştır.[2]

Otomobillerin teknolojik gelişim kronolojisi

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Otomobilin tarihi
  • 1670'ler: Sözcük anlamına uygun olarak kendi kendine hareket eden ilk araç büyük olasılıkla 1679-1681 yılları arasındaPekin'deCizvit misyonerFerdinand Verbiest tarafından Çin imparatoru için bir oyuncak olarak yapılan küçük buharlı araçtır.[3][4][5]
  • 1680: Çalışabilen ancak kullanışlı olmayan ilk içten yanmalı motor 1680 yılında HollandalıChristiaan Huygens’in yaptığı barutun yanması ile çalışan pistonlu makine oldu. Kapalı bir silindir içinde patlayan barut kayabilen bir pistona etki ederek pistonun hareket etmesini sağlamaktaydı.
  • 1698: İngilizThomas Savery ilk buharlı makineyi yaptı
  • 1769: İngilizJames Watt uzun süreli çalışanbuharlı makineyi yaptı
  • 1769: Kendi kendine hareket eden ilk araçFardierFransız mühendis ve topçu yüzbaşı
    1769Fardier
    Nicolas Joseph Cugnot (1725-1804) tarafından yapıldı.
  • 1787:Oliver Evans Amerika'da yolcu taşıyan araç yapmıştır.
  • 1801:Birleşik Krallık'taRichard Trevithickbuharlı otomobil yaptı.
  • 1824:İçten yanmalı motorların, özellikledizel motorlarının temel ilkeleri, genç bir Fransız mühendisiSadi Carnot tarafından ortaya atıldı
  • 1830-15-20 km/h hızla giden buharla çalışan 14 yolcu taşıyabilen yolcuotobüsleri imal edildi.
  • 1860: İngiliz Parlamentosu bütün arabaların iki sürücüsü ve önünde gündüz kırmızı bayrak gece kırmızı fener bulunmasını şart koşan kanun çıkardı. Bu kanun motor gelişim hızını biraz durdurdu. 1896 yılında bu yasa kaldırıldı.
  • 1860: Hava gazı ile çalışan ticari bakımdan elverişli ilk motor Belçikalı mühendisJean Joseph Etienne Lenoir (1822-1901) tarafından yapılmıştır.
  • 1862: Fransız mühendisiAlphonse Eugène Beau de Rochas (1815-1893)4 zamanlı çevrimin esaslarını ortaya koydu.
  • 1867: Alman mühendislerNicolaus August Otto (1832-1891) veEugen Langen (1833-1895), Rochas’ın bulduğu prensipleri pratiğe çevirerek dört zamanlı çevrime sahip motoru yaptılar.
  • 1876: Nicolaus August Otto, ilkdört zamanlı gaz motorunu üretti.
  • 1877 - Otto yaptığı motorun patentini Amerika'dan aldı.
  • 1878: İngiliz mühendisi Dugal Clerkiki zaman esasına göre çalışan ilk motoru yaptı.
  • 1880: Amerika’daGeorge Braytonbenzin yakıtlı motor yaptı.
  • 1885:Benzinle çalışaniçten yanmalı motora sahip ilk otomobil Alman mühendisKarl Benz tarafından yapıldı
  • 1889:ViyanalıSiegfried Marcus (1831-1898) geliştirdiği motorla viyana sokaklarında 12 km hızla gezerken halkın panik yaşamasına sebep olmuş birkaç kaza yapmıştır. 17 suçtan mahkemeye verilen Marcus keşif yapmayı bıraktı.
  • 1890:Herbert Akroyd Stuart, bir kaza sonucu kızgın bir yere değen gaz yağının hava ile karışarak yandığını gördü. Bu olaydan etkilenerek yaptığı deneylerle motorunu geliştirdi ve patentini aldı. Motorunda yakıt emilen ve hafifçe sıkıştırılan hava içerisine bir memeden gönderilerek patlayıcı ve yanıcı bir karışım oluşturulmaktaydı. Bu karışımın yanabilmesi için cidarları yüksek derecede ısıtılan ve buharlaştırıcı adı verilen bir ön yanma odası vardır. Ana yanma odasına bir kanalla birleştirilen bu oda ilk hareket için dışarıdan alevle ısıtılmaktadır. Bu motorda havanın ısısının sıkıştırma oranıyla arttığı düşünülmediğinden verim düşük olmuştur.
  • 1890: Bir Alman mühendis olan Capitaine, Akroyd’un motoruna benzeyen bir motorun patentini aldı. Bu motorlar yarım dizel (kızgın kafalı) motorların esasını oluşturdu.
  • 1890: İlk otomobillerin çoğu, dişlileri olmadığı için yokuş çıkamıyor, önce durup sonra geriye doğru inmeye başlıyordu. 1893'te yapılan Benz Victoria marka arabada bir deri kayışı küçük bir kasnağa bindiren bir kol kullanılmıştı. Bu düzenek tekerleklerin daha yavaş dönmesini ve yüksek manivela gücünün arabayı yokuş yukarı tırmandırmasını sağlıyordu. Zincir çekişli velo tipi araçtada bu şekilde üç ileri bir geri kasnağı vardı. Çekişin kolaylıkla arka tekerleklere iletilmesi için motor her zaman arkaya ya da sürücünün altına konuyordu.
  • 1892-1897—Münih yüksek teknik okulu mühendislerindenRudolf Diesel dizel motoru yaptı ve geliştirdi.
  • 1893: Amerika'nın ilk başarılı otomobili “Duryea”, J. Frank veCharles Edgar Duryea tarafından yapılmıştır.
  • 1894: İlk resmiotomobil yarışı düzenlenmiştir,Paris-Rouen, 22 Temmuz.
  • 1898: Fransa Otomobil Kulübü (AFC)Paris'teki Les Tuileries'nin güneşli bahçelerinde ilkotomobil fuarını organize etmiştir.
  • 1902: İstenildiğinde benzinli istenildiğinde elektrik motoruyla ilerleyebilen ilk aracı 27 yaşındaykenFerdinand Porsche yapmıştır. 1902 yılında “Mixte-Wagen” adını verdiği aracı tanıtmıştır. Viyanalı bir fayton üreticisi olan Ludwig Lohner ile birlikte çalışanPorsche 4 silindirli bir Daimler motoruna aküler, bir jeneratör ve elektrik motorları ekledi. Bu haliyle Mixte benzinli motor stop edildiğinde bile akülerin çalıştırdığı elektrikli motorla ilerlemeye devam edilebiliyordu.
  • 1903: FransızGustave Liebau ilkemniyet kemerini tasarladı ve patentini aldı
  • 1904: Kısa adıFIA olan Uluslararası Otomobil Federasyonu kuruldu
  • 1905: İsveçli mühendis Alfred Büchi egzoz gazlarından yararlanarak çalışan bir türbin vasıtasıyla dört silindirli bir motora aşırı hava yüklemeyi başardı.
  • 1905: İlk4WS ve4WD sistemiLatil markatraktöre uygulandı.
İlk4WS ve4WD sistemiLatil markatraktöre uygulandı
  • 1905: İlk tampon takılan araç İngiltere'nin Kilburn kentindeki "Simms Manufacturing Co." tesislerinde üretilen 20 beygir gücündeki Simms-Welback marka araçtır. Aynı yıl tamponun patentinin F. R. Simms tarafından alınmıştı, fakat aslında bu fikir yeni değildi. 1897 yılındaMoravya’daki "Imperial Nesseldorf" vagon fabrikasında yapılan çek malı Prasident marka otomobilin önüne tampon konmuş, ancak Viyana yakınlarında yapılan denemelerde tampon düştüğü için bir daha takılmamıştır.
  • 1908:AmerikalıHenry Ford T modeli adındaki ilk seri üretim otomobili yaptı. İlk üretim bandı fikrinin babası da Henry Ford oldu. Ford'un tasarladığı fabrika, 1913'te günde 1000 araba üretebiliyordu.
  • 1918: Birleşik Krallık'ta “ Royal Aircraft Establishment “ fabrikaları mekanik püskürtmeli dizel yakıt sistemini geliştirdi. Böylece yüksek devirli dizel motorları oluşturularak hafif taşıtlarda kullanılmasına zemin hazırlandı.
  • 1919: Avrupa'nın ilk seri üretim otomobili Type ACitroën tarafından piyasaya verildi. Citroen aynı yıl dünyada ilk organize satış sonrası hizmetleri yapılandırdı.
  • 1920: Voisin firması hidrolik olarak çalışanABS'nin atası üzerine çalışmalar yaptı. "Fren yapıldığında tekerleklerin kilitlenmesini önleyici donanım" tanımıyla da Almanya'da 671925 nosuyla ilk patentini aldı.
  • 1924: Citroën, ilk çelik kasaya sahip arabası B10’u imâl etti.
  • 1924:MAN'ın ürettiği bir kamyon, direkt enjeksiyonlu dizel motoru kullanan ilk vasıta oldu.
  • 1934: Citroën, seri olarak önden çekişli araç üretmeye başladı.
  • 1938: Citroën, Hidropnömatik süspansiyon sistemini icat etti.
  • 1938: İsviçreli kamyon üreticisi Saurer ilk turbo motorlu kamyonu üretti.
  • 1938:Klima'yı standart olarak kullanıma sunan ilk marka Studebaker Commander'dir.
  • 1938:GM tasarımcısı Harley Earl ilk elektrikli cam sisteminiBuick'ye monte etti.
  • 1954 – Döner Pistonlu Motor (Rotary-Wankel motoru)Felix Wankel tarafından geliştirildi.
  • 1957: İlk hız sabitleyicisi (cruise control) Imperial marka araçta kullanıldı.
  • 1958:İsveç'tekiVolvo Fabrikasında mühendis olan Nils Bohlin üç noktalıemniyet kemeri olarak bilinen sistemin patentini aldı.
  • 1961:Türkiye'de %100 yerli imâlat ilk araba "Devrim"in üretimi tamamlandı.
  • 1962: İlk seri üretim turbo motorlu otomobilChevrolet Corvair Monza tanıtıldı. Daha sonra bu modeliOldsmobile F85 Jetfire takip etti.
  • 1963 -Wankel motoru ilk kez NSU Spider marka araçta kullanıldı.
  • 1967: İngiliz otomobil firması Jensen ilkABS'yi otomobillerine uyguladı.
  • 1973:Avrupa'da seri olarak turbo motorla üretilen ilk otomobilBMW 2002 oldu.
  • 1978: Modern ilk ABS sistemiBMW 7 serisi veMercedes S serisinde uygulandı.
  • 1984:Turbo üreticisi Garrett, "intercooler" adını verdiği yeni bir turbo soğutucu düzen geliştirdi. Bu sayede türbine giren hava soğutularak turbonun performansı artırıldı.
Japonya'nınbaşkentiTokyo'da gerçekleşen bir trafik kazası
  • 1986: Çift turbo takılan ilk araçPorsche 959 oldu.
  • 1987:Bosch ilk üretici olarak ABS sisteminin daha gelişmişi olan ASR sistemini piyasaya sürmüştür.
  • 1993:Fiat Croma Tdi, değişken geometrili turboyla donatılan ilk otomobil oldu. Sistem düşük motor devirlerinde turbonun verimini önemli oranda artırıyordu.
  • 1995: Bosch, seyir hâlinde arabanın emniyetini sağlamak üzereESP sisteminin seri üretimine başladı. ESP sistemi, özellikle virajlarda ve ani yol değişikliklerinde motor, vites ve fren düzenine müdahale ederek aracın savrulmasını önler. İlk kez Mercedes S sınıfında kullanıldı.

Binek taşıtlarında karoseri yapı çeşitleri

[değiştir |kaynağı değiştir]

KaroseriŞasiye monte edilen, aracın saçtan yapılmış kısmı. Bu kısımda pencereler, kapılar, koltuklar, yolcu ve motoru koruyan kısımlar bulunur. Otomobiller birçok form altında karşımıza çıkmaktadır:

Otomobil konfigürasyonu
Sınıflandırma
Boyuta göre
Özel
Lüks
(MPV)
(SUV)
Spor
Gövde stilleri
Özel araçlar
Tahrik sistemi
Tahrik düzeni
Motor pozisyonu
Düzen(motor / tahrik)
Motor yapılandırması
(içten yanmalı)

Otomobil tekniği

[değiştir |kaynağı değiştir]
( İçten yanmalı, su soğutmalı motorlar göz önüne alınmış ve genel parçalar yazılmıştır. Çeşitli motor teknolojilerine göre değişiklik gösterebilir )
Motor bloğu ve
hareketli parçalar
Supap aksamı ve
Silindir kapağı
Yakıt sistemi
Ateşleme sistemi
Motor yönetimi
Elektrik sistemi
Emme sistemi
Basınçlı emme
sistemi
Egzoz sistemi
Soğutma sistemi
Yağlama sistemi
Diğer
İçten yanmalı
Pistonlu motor
Piston birleştirmesi
Doğrusal pistonlu
Sıralı  · V  · Boksör  · Rotatif  · Yıldız  · W  · VR  · H  · Zıt pistonlu
Döner pistonlu
Ateşlemesi
Yakıtı
Zamanlaması
Çevrimleri
Silindir Sayısı
Soğutması
Tepkili motor
Türbin desteklemeli
Ram desteklemeli
Dıştan yanmalı
Pistonlu motor
Türler
Silindir düzenleri
Sıralı / düz
Boksör tipi motor
V tipi motor
W tipi motor
Diğer

Otomobillerin gelişmesine katkıda bulunan kişiler

[değiştir |kaynağı değiştir]

(Doğum yıllarına göre kronolojik sıra ile)

Otomobil markaları

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Otomobil üreticileri ve markaları

Otomobil hakkında yayınlar

[değiştir |kaynağı değiştir]

Otomobil sporları

[değiştir |kaynağı değiştir]

Otomobil ve sektörüyle ilgili diğer bağlantılar

[değiştir |kaynağı değiştir]
Vikipedi'nin kardeş projelerinden
Otomobil
hakkında daha fazla bilgi edinin
Vikisözlük'te araVikisözlük'te tanımlar
Commons'ta araCommons'ta dosyalar
Vikisöz'de araVikisöz'de alıntılar
Vikikitap'ta araVikikitap'ta kitaplar

Kaynakça

[değiştir |kaynağı değiştir]
  1. ^"otomobil". TDK. 12 Ağustos 2011 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi:4 Mart 2011. 
  2. ^ab"otomobil".Nişanyan Sözlük. 1 Ekim 2020 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2021. 
  3. ^Ainsi naquit l'automobile, J. Ickx (1961)(Fransızca)
  4. ^"1679-1681. Chariot à vapeur du R. P. Verbiest".L'histoire de l'Automobile.Hergé. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağındanarşivlendi. (Fransızca)
  5. ^Setright, L. J. K. (2004).Drive On!: A Social History of the Motor Car. Granta Books.ISBN 1-86207-698-7. (İngilizce)
İnsan gücü ile
Hayvan gücü ile
Motor gücü ile
Otomobil  · Otobüs  · Kamyon  · Kamyonet  · Panelvan  · Minibüs  · Traktör
KaroserAraç çerçevesi
Bölmeler
Araba kapısı
Araba camı
Diğer unsurlar
Geometri
Otomotiv aydınlatma
Diğer
Diğer
Araba içi
Enstrümanlar
Kontroller
Hırsızlığa karşı
Diğer unsurlar
Kolaylık
Otorite kontrolüBunu Vikiveri'de düzenleyin
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Otomobil&oldid=34596205" sayfasından alınmıştır
Kategori:
Gizli kategoriler:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp