Zahid Gilani (Farsça:تاج الدين ابراهيم كردی سنجانی; d. 1216 – ö. 1301) tam adıylaTâcüddîn İbrahim b. Rûşen Emîr b. Bâbil b. Bîdâr el-Kürdî es-Sencânî[1]Zahidiyye tarikatının şeyhi ve mutasavvıf.
Atalarından Bîdâr (Bündâr) el-Kürdî, Sencân'dan gelerek bölgeye yerleşmiştir. Bu şehrin Merv yakınlarındaki Sencan olması yüksek ihtimaldir. Bu durumda, ataları 11. yüzyıldaHorasan’ı Selçuklu istilası yüzünden terk edip Gilan bölgesine yerleşmişlerdir. Kendisi Gîlân (Geylân) eyaletinin Siyâvrud nahiyesinde doğmuştur. Asıl adı Tacüddin İbrahim olup, "Zâhid" lakabıdır.[2]
Şeyh Zahid Gilani,Selçuklu egemenliğinden sonra bölgeye egemen olan,İlhanlı Hükümdarları üzerinde dini saygınlığı dolayısıyla nüfuz sahibi olmuştur. On üçüncü yüzyılın ortasında önde gelen bir dini kişilik olan Şeyh Zahid'in, bugünİran'ninHazar Denizi kıyısındakiGilan Eyaletinde,Lahican'da bulunantürbesi hâlen ziyaret edilen ve saygı duyulan bir kutsal mekândır.
Şeyh Tac'ed-Dîn Geylânî'nin tarihi açıdan en önemli öğrencisi,Safevi Devleti'nin (1501-1722) isim babası olanŞeyh Safiyüddin İshak Erdebili'dir (1252-1334). Şeyh Zahid Gilani, kızıBibi Fatıma'yıSafiyüddin İshak'a vermiştir.Safiyüddin İshak da Tac'ed-Dîn Zâhîd Geylânî'nin ikinci büyük oğluna bir önceki evliliğinden olan kızlarından birini nikâhlayarak akrabalık bağlarını sağlamlaştırmıştır. Süregiden bu tarz evlilikler, her iki soyu neredeyse bir hâline getirdi. Bunu takip eden 170 yıl boyunca Safeviye tarikatı siyâsî ve askerî güç kazandı ve sonundaSafevî Hanedanlığı tesis edilerek gücünün zirvesine ulaştı.
Şeyh Gilani’nin Zahid’îyye Tarikâtı, öğrencileri aracılıyla, bugün Türkiye’de bilinenBayram’îyye veCelvet’îyye Tarikât köklerinin başlangıcı sayılabilir.
Halvetiyye-î Cemâli’îyye/Şâbân’îyye Silsilesi'ndeki yeri
