Yangtze Nehri (okunuşu:Yangdzı; anlamı:Uzun Irmak),Yangzi Jiang veyaGök Irmak;Asya'nın en uzun, dünyanınNil veAmazon'dan sonra üçüncü en uzun nehridir. Uzunluğu 6.370 km olupÇin'in batısındanDoğu Çin Denizi'ne akar.Çincede anlamı "uzun nehir"dir. Dünyada sadece bir ülkeyi sulayan en büyük nehirdir.Tibet Platosu'ndan Min adıyla doğar,Yibin'de Jinsha nehriyle birleşerek Yangtze adını alır.Çongçing,Vuhan,Nankin veŞanghay'dan geçerekYangtze Deltası'ndanDoğu Çin Denizi'ne dökülür. Nehir, denge profiline ulaşmış olup ulaşım için elverişlidir. Yolcu ve yük taşımacılığı yapılır. Özellikle delta bölgesine çok yakında bulunan ve dünyanın en büyük limanlarından olanŞanghay Limanı nehir üzerinde en yoğun gemi trafiğinin yaşandığı yerdir.
Cháng Jiāng (长江;長江) veya "Uzun Nehir",Mandarin Çincesinde Yangtze'nin resmi adıdır. Ancak Çinliler, nehrin Sichuan'dakiYibin'dekiMin Nehri ile birleştiği yere kadar olan kaynak kısımlarına farklı isimler vermişlerdir.[1][2]
Jinsha Nehri ("Altın Kum Nehri") Yibin'den Qinghai'deki Yushu yakınlarındaki Batang Nehri ile birleştiği yere kadar Yangtze'nin 2.308 km 'lik (1.434 mi) kısmını ifade ederken, Tongtian Nehri ("Cennete giden nehir"), Yushu'dan Tuotuo Nehri ile Dangqu Nehri'nin birleştiği yere kadar olan 813 km'lik (505 mi) bölümü tanımlar.
Doğu Çin Denizi'ne girişi olan "Büyük Nehir" (Çince: 大江),Çing Hanedanı'nın 1754 Eyalet Atlası 'ndaki Jiangnan haritasında "Yangtze'nin Ağzı" (Çince: 揚子江口) olarak işaretlenmiştir.
Yangtze'nin istikrarlı seyrini ve 1494 selinden sonra Büyük Hadım Li Xing'in bayındırlık işleri tarafından istikrara kavuşturulduktan sonra, Shandong'un güneyindekiSarı Irmak'ınHuai ağzına kadar olan eski rotasını gösteren Çin topografik haritasıYangtze drenaj havzası
Yangtze Nehri,Tibet Platosu'nun doğu kesimindeki birkaç koldan kaynaklanır. Geleneksel olarak Çin hükûmeti, kaynağınTanggula Dağları'ndaki Geladandong dağı'nın batısında uzanan buzulun tabanındaki Tuotuo kolu olduğunu kabul etmiştir. Bu kaynak33°25′44″K91°10′57″D / 33.42889°K 91.18250°D /33.42889; 91.18250 konumundadır ve Yangtze'nin en uzak kaynağı olmasa da deniz seviyesinden 5.342 m (17.526 ft) yükseklikteki en yüksek kaynağıdır. Hidrolojik olarak denizden en uzak nehir mesafeli Yangtze'nin gerçek kaynağı, Geladandong'un yaklaşık 325 km (202 mi) güneydoğusundaki Dam Qu kolunun başındaki Jari tepesindedir.[3] Bu kaynak yalnızca 20. yüzyılın sonlarında keşfedildi ve Qinghai,Yushu Eyaleti, Zadoi İlçesi'deki Chadan kasabasının hemen güneydoğusunda32°36′14″K94°30′44″D / 32.60389°K 94.51222°D /32.60389; 94.51222'da ve deniz seviyesinin 5.170 m (16.960 ft) üzerindeki sulak alanlardadır.[4] Yangtze'nin tarihsel manevi Geladandong kaynağı, Jari tepesi kaynağının keşfinden bu yana hala Yangtze'nin kaynağı olarak anılır.[3] Bu kollar birleşir ve nehirYünnan'a ulaşmak içinSiçuan (Szechwan) veTibet sınırındaki derin bir vadiden güneye doğru dönerekÇinghay (Tsinghai) boyunca doğuya doğru akar. Bu vadi boyunca nehrin yüksekliği 5.000 m (16.000 ft)'dan 1.000 m (3.300 ft) altına düşer.
Yibin'de Sichuan havzasına girer. Sichuan havzasındayken suyunun hacmini artıran birkaç güçlü kolu alır. Daha sonra ünlüÜç Boğaz'ı oluşturmak içinÇongçing veHubei sınırındaki Wushan dağı ile kesişir. Üç Boğaz'ın doğusundakiYichang,Yangtze Ovası üzerindeki ilk şehirdir.
Hubei eyaletine girdikten sonra Yangtze, birkaç gölden su alır. Bu göllerin en büyüğü,Hunan ve Hubei eyaletlerinin sınırındaki ve Hunan'daki nehirlerin çoğunun çıkış noktasıDongting Gölü'dür.Vuhan'da en büyük koluHan Nehri'ni alarak kuzey havzasındanŞensi'ye kadar sularını getirir.
Jiangxi eyaletinin kuzey ucunda, Çin'in en büyük tatlı su gölü olanPoyang Gölü nehirle birleşir. Nehir daha sonraAnhui veJiangsu'dan geçerek sayısız küçük göl ve nehirden daha çok su alır ve sonunda Şanghay'daDoğu Çin Denizi'ne ulaşır.
Çin'in beş ana tatlı su gölünden dördü sularını Yangtze nehrine boşaltır. Geleneksel olarak Yangtze nehrinin memba kısmı Yibin'den Yichang'a, orta kısımPoyang Gölü'nün nehirle birleştiği Yichang'dan Hukou İlçesi'ne ve aşağı kısmı Hukou'dan Şanghay'a kadardır.
Yangtze Nehri'nin kökeni bazı jeologlarcaEosen'de yaklaşık 45 milyon yıl öncesine tarihlenir,[5] ancak bu tarihleme tartışmalıdır.[6][7]
Sarı Irmak'ın ağzı, tarihi kayıtlardaŞantung yarımadasının kuzey ve güneyinde geniş çapta dalgalanmalar gösterse de, Yangtze büyük ölçüde sabit kalmıştır. Ancak sedimantasyon hızlarına ilişkin çalışmalara dayanarak, mevcut deşarj alanının Geç Miyosen'den (y. 11Yıl) öncesine ait olması pek muhtemel değildir.[8] Bundan önce, kaynak suları mevcutKızıl Nehir boyunca veya yakınında güneyeTonkin Körfezi'ne akıyordu.[9]
Yangtze Nehir vadisinden yükselen sarp dağlarda öğleden sonrası
^Yule, Henry.The River of Golden Sand: The Narrative of a Journey Through China and Eastern Tibet to Burmah, Vol. 1,p. 35 11 Mayıs 2016 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.. "Introductory Essay." 1880. Reprint: Cambridge University Press, 2010. Retrieved August 14, 2013.
^abWinchester, Simon (1996).The River at the Center of the World. Henry Holt.ISBN978-0-8050-3888-0.
