 | |
| Klinik verisi | |
|---|---|
| Uygulama yolu | Oral |
| Farmakokinetik veri | |
| Biyoyararlanım | % 42±15 Oral |
| Protein bağlanma | % 27±2 |
| Metabolizma | Karaciğer |
| Eliminasyonyarı ömrü | 5±2 Saat |
| Boşaltım | % 87 Böbrek ile idrar. |
| Tanımlayıcılar | |
| |
| CAS Numarası | |
| PubChemCID | |
| DrugBank | |
| CompTox Bilgi Paneli(EPA) | |
| ECHA Bilgi Kartı | 100.122.418 |
| Kimyasal ve fiziksel veriler | |
| Formül | C17H27O2N1 |
Venlafaksin ya da ilk marka adıylaEfexor,serotonin-norepinefrin geri alım inhibitörü (SNRI) sınıfından birantidepresan ilaçtır.[1]Majör depresif bozukluk (MDD),yaygın anksiyete bozukluğu (GAD),panik bozukluğu vesosyal fobi tedavisinde kullanılır.[1] Kronik ağrı için de kullanılabilmektedir.[2] Ağız yoluyla kullanılır.[1]
Yaygın yan etkileri arasında iştahsızlık, kabızlık,ağız kuruluğu, baş dönmesi, terleme ve cinsel sorunlar yer alır.[1] Şiddetli yan etkileri arasındaintihar riskinde artış,mani veserotonin sendromu riski yer alır.[1] İlacın alımının durdurulması ile antidepresan yoksunluk sendromu ortaya çıkabilir.[1]Hamileliğin sonraki bölümünde kullanılmasının bebeğe zarar verme riski vardır.[1] Etki mekanizması tamamen net değildir ancak beyindeki bazı nörotransmitterlerin aktivitesinin artırılması ile ilgili olduğu düşünülmektedir.[1]
Venlafaksin, 1993 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde tıbbi kullanım için onaylanmıştır.[1]Jenerik ilaç olarak da mevcuttur.[1] 2018'de, 16 milyondan fazla reçetelenme sayısıyla Amerika Birleşik Devletleri'nde en sık reçete edilen 50. ilaç olmuştur.[3][4]
Venlafaksin öncelikledepresyon,genel anksiyete bozukluğu,sosyal fobi,panik bozukluk ve vazomotor semptomların tedavisinde kullanılır.[5]
Venlafaksin,diyabetik nöropatinin tedavisi vemigrenin önlenmesi içinendikasyon dışı da kullanılmıştır (ancak bazı kişilerde venlafaksin, migreni şiddetlendirebilir veya neden olabilir).[6] Opioid reseptörü üzerindeki etkileri nedeniyle ağrı üzerinde etki gösterebilir.[7] Ayrıca prostat kanseri tedavisi için hormon tedavisi görenmenopozdaki kadınlarda ve erkeklerde 'sıcak basması' şiddetini azalttığı da bulunmuştur.[8][9]
Hemserotinerjik hem deadrenerjik sistemler üzerindeki etkisinden dolayı venlafaksin,uyku bozukluğunarkolepsisi olan hastalarda rastlanan ve bir tür kas zayıflığı olankataplesi ataklarını azaltmak için de kullanılır.[10] Bazı açık etiketli çalışmalar ve üç ayrı çift kör çalışma,dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun (DEHB) tedavisinde venlafaksinin etkinliğini göstermiştir.[11] Klinik deneyler,travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) olanlarda olası etkinlik tanımlamıştır.[12] Vaka raporları, açık klinik çalışmalar ve bilinen ilaçlarla yapılan kör karşılaştırmalar,obsesif-kompulsif bozukluğun tedavisinde venlafaksinin etkinliğini göstermektedir.[13]
21 majör antidepresanın karşılaştırmalı bir meta-analizinde venlafaksin,agomelatin,amitriptilin,esitalopram,mirtazapin,paroksetin ve vortioksetinin diğer antidepresanlardan daha etkili olduğunu bulmuştur. Ancak birçok karşılaştırma çalışmasının kalitesi düşük veya çok düşük olarak değerlendirilmektedir.[14][15]
Venlafaksin, etkinlik açısından atipik antidepresanbupropiona benzerlik göstermiştir. Ancak venlafaksin içinremisyon oranı daha düşük gerçekleşmiştir.[16] Çift kör bir çalışmada, bir SSRI'ye yanıt vermeyen hastalar ya venlafaksine ya da başka bir SSRI (sitalopram ) tedavisine geçirilimiştir. Nihayetinde her iki grupta da benzer iyileşme gözlenmiştir.[17]
Çocuklarda venlafaksin çalışmaları etkinliğini ortaya koyamamıştır.[18]
Çalışmalar, ilacın uzun süreli salınım formunun hemen salınan formundan daha üstün olduğunu göstermiştir.[19]
Bir meta-analiz venlafaksinin etkinliğinin, depresyonun başlangıç şiddeti ile ilişkili olmadığını göstermiştir.[19]
Venlafaksinin, tanımlanmış doz aralığının alt sınırına dek optimal bir etkinliğe ve tolere edilebilirliğe sahip olduğu gösterilmiştir.[20]
Venlafaksin,aşırı duyarlı hastalarda önerilmez.Jelatin,selüloz, etilselüloz,demir oksit,titanyum dioksit ve hipromelloz gibi aktif olmayan bileşenlere alerjisi olan kişiler tarafından alınmamalıdır. Potansiyel olarak ölümcül serotonin sendromuna neden olabileceğinden,monoamin oksidaz inhibitörü (MAOI) ile birlikte kullanılmamalıdır.[21][22]
Venlafaksin göz içi basıncını artırabilir, bu nedenleglokomu olanlar daha sık göz kontrolü gerektirebilir.
2017 yılında yapılan bir meta-analizde venlafaksinin yan etkiler nedeniyle kesilme oranını %9,4 olarak bildirmektedir.[19]
Yetişkinlerde depresyon tedavisi için venlafaksinin 21 klinik çalışmasının ele alındığı 2014 yılında yapılan bir meta analizinde, plaseboya kıyasla venlafaksinin intihar düşüncesi ve davranışı riskini azalttığını göstermektedir.[23]
Venlafaksin tedavisinin (özellikle aniden) kesilmesi genellikle yoksunluk semptomlarına yol açabilir. Baş dönmesi, duyusal bozukluklar (parestezi dahil), uyku bozuklukları (uykusuzluk ve yoğun rüya göreme dahil),ajitasyon veyaanksiyete, bulantı ve/veya kusma, titreme,vertigo, baş ağrısı, grip benzeri semptomlar, görme bozukluğu ve hipertansiyon en sık bildirilen reaksiyonlardır. Bu reaksiyonlar bazı hastalarda şiddetli ve/veya uzun süreli olmakla birlikte, genel olarak hafif-orta seviyede ve kendinden sınırlıdır. Bu nedenle, venlafaksin tedavisine artık ihtiyaç duyulmadığında, kademeli olarak doz azaltma yoluyla kesilmenin yapılması gerektiği önerilmektedir. Bununla birlikte, bazı hastalarda doz azaltıldığında veya tedavi kesildiğinde şiddetli saldırganlık ve intihar düşüncesi ortaya çıkmıştır.[24]
Venlafaksinin insanlardakiantidepresan etki mekanizmasının, merkezi sinir sistemindekinörotransmitter faaliyetini güçlendirmesiyle ilişkili olduğu düşünülmektedir. Preklinik çalışmalar, venlafaksin ve ana metaboliti O-desmetilvenlafaksinin (ODV) serotonin ve noradrenalin geri alım inhibitörleri olduklarını göstermiştir. Venlafaksin ayrıca dopamin alımını da zayıf oranda inhibe etmektedir.