Venedik (İtalyanca: Venezia [veˈnɛttsia],Venedikçe: Venexia [veˈnɛsja]), kuzeydoğuİtalya'da birbirinden kanallarla ayrılmış ve köprülerle bağlanan 118 adanın üzerine kuruludur. Şehir, kıyı şeridi boyunca uzananVenedik Lagünü'nde,Po vePiave nehirlerinin deltaları arasına kuruludur. Venedik doğal güzelliği, mimarisi ve sanat eserleri ile ün yapmıştır. Bu şehir bütünüyle,deniz kulağı da dahil,Dünya Mirası listesi listesindedir.
Venedik,Veneto bölgesinin başkentidir. 2009 yılında Venedik komününde 270.098 kişi yaşıyordu. (Bu nüfusun 60.000'i tarihi Venedik şehrinde, 176.000'iMestre veMarghera şehirlerinde, 31.000' ise deniz kulağı üzerindeki diğer adalardadır.) Padova ve Treviso şehirleriyle birlikte oluşanPadova-Treviso-Venedik Metropolitan Bölgesi (PATREVE)'nin toplam nüfusu 1.600.000'dir. PATREVE herhangi bir özerkliği bulunmayan, sadece istatistiksel bir bölgedir.
Venedik ismi, MÖ 10. yüzyılda burada yaşayanVeneti halkından gelmektedir. Ayrıca şehir eskidenVenedik Cumhuriyeti'nin başkentiydi. Venedik "La Dominante", "Serenissima", "Adriyatiğin Kraliçesi", "Sular Şehri", "Maskelerin Şehri", "Köprülerin Şehri", "Yüzen Şehir" ve "Kanallar Şehri" olarak bilinir.Luigi BarziniThe New York Times Gazetesi'nde Venedik'i "kuşkusuz bir insan tarafından yapılan en güzel şehir" ayrıca Times Online Gazetesi de "Avrupa'nın en romantik şehri" olarak tanımlamışlardır.
Venedik Cumhuriyeti Orta Çağ ve Rönesans dönemi boyunca denizlerdeki en önemli kuvvet olduğu kadar 13. yüzyıldan 17. yüzyılın sonlarına kadar sanatın ve ticaretin merkeziydi. Tarihi boyunca, özellikle Rönesans Döneminde, birçok sanatsal hareket olmuştur. Venedik tarihi boyunca senfonik müzik ve operanın gelişiminde önemli rol oynayan, aynı zamandaAntonio Vivaldi'nin doğduğu şehirdir.
Venedik'in orijinine ait tarihsel kayıtların olmadığı zamanda, elde edilebilir kanıtların Venedik'in orijinal nüfusununPadova,Aquileia,Altino ve Concordia (modernPortogruaro) gibiRoma şehirleri olduğunu gösterdiğinde pek çok tarihçi mutabıktır. Venedik'in tarih sahnesinde ünlenmesi Venedik Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla başlar.[2]
Yıl ortalaması 13,5 °C'dir. Yılın en sıcak ayları Temmuz ve Ağustos aylarıdır. Ortalama sıcaklık bu aylarda 23 °C civarındadır. En soğuk ay 3,0 °C ile Ocak ayıdır.
İtalya'daki Venedik konumu ve Venetian deniz kulağıŞehir planı
Venedik belediye sınırları içindeki nüfus (31 Temmuz 2010 tahminine göre) 270.516 kişidir ve nüfus yoğunluğu 652,52 kişidir. Coğrafi bakımdan Venedik hem esas Venedik şehrini ve adaları ve Padova'ya kadar ulaşan anakara parçalarını içine alan Padova-Venedik şehirleşmiş metropolitan alanın bir parçasıdır ve bu metropolitan alanın nüfusu yaklaşık 1,6 milyonu aştığı tahmin edilmektedir.
Venedik belediye sınırları içindeki (2006 Nüfus Sayımına göre) nüfusun %47.5'i erkek, %52.5'i ise kadındır. 18 yaş altı genç nüfus toplam nüfusun %14.36'sini temsil etmektedir. Venediklilerin ortalama yaşı 46'dır. Bu oranİtalya'da 42'dır. 2002 ve 2007 arasındaki 5 yıllık süreçte şehirdeki nüfus %0,2 gerilemiştir.[3] 2006 itibarıyla nüfusun %93,70'i İtalyandır.
Venedik komününün belediye sınırları içinde nüfusunun 19. ve 20. yüzyıllarda gelişmesi nüfus sayımı sonuçlarına göre şu gösterimde izlenebilir:[4]
Türk Hanı (Fondaco dei Turchi veyaPalazzo dei Turchi), 13. yüzyılın ilk yarısındaGiacomo Palmier tarafından inşa edilmiş bir saray.Türk Hanı,Büyük Kanal'ın sağ tarafında San-Marcuola İstasyonu'nun karşısında bulunmaktadır.
Venedik'in en eski saraylarından birisi olanTürk Hanı kıvrımlı bağlantıları ve ince sütunları ileBizans mimarisinin tipik bir örneğidir. 1621'den itibaren Türk tüccarlar sarayı ticaret merkezi olarak kullanmaya başladılar. 1838'e kadar olan bu süreçte orada ikamet eden Türkler binaya bir cami vehamam inşa etmişler ve sarayın mimarisini kısmen değiştirmişlerdir. Ayrıca19. yüzyılın ikinci yarısında başlayan restorasyon çalışmaları esnasında sarayın üst kısmına kubbe biçimde eklemeler yapılmıştır. Saray 1923'ten beriVenedik Doğa Tarihi Müzesi (Museo di Storia Naturale di Venezia) olarak kullanılmaktadır.
Alman Hanı (Fondaco dei Tedeschi)Akdeniz veyaBalkanlar üzerinden gelen malları Avrupa'nın içlerine götürecek Alman tüccarlar tarafından kullanılmış handır. 1228 senesinde inşa edilmiş yapı yangın ile yıkılması sonrasında 1505-1508 seneleri arasında yeniden inşa edilmiştir.
Düka Sarayı (Palazzo Ducale),Gotik tarzda yapılmış ve Venedik dükaları tarafından kullanılmış saraydır. Dükalık sarayı olmasının yanındaVenedik Cumhuriyeti'nin siyasi merkezi konumundaydı. Napolyon işgaline kadar siyasi kurumlara da ev sahipliği yapmıştır. Günümüzdeki saray büyük ölçüde 1309-1424 yılları arasında yapıldı ve oldukça küçük olan bir kale üzerine inşa edildi. Giovanni ve Bartolomeo Bon 1442 yılındaPorta della Carta'yı inşa ettiler.
Venedik'in asil ailelerinden Dandolo Ailesi tarafından 14. yüzyılın sonunda inşa ettirildi. 16. yüzyılda üç kısıma ayrılan yapı, üç aile üyesi arasında pay edildi. Sahibinin değişmesi sonrasında nihayet 1895'te otel olarak kullanılmaya başlandı 2010 senesinde başrolleriniJohnny Depp veAngelina Jolie'nin oynadığıThe Tourist filminin bazı sahneleri burada çekilmiştir. Günümüzde Otel Danieli olarak kullanılmaya devam edilmektedir.
Grand Kanal (Canal Grande) yaklaşık 4 km uzunluğunda, 30 ile 70 m genişliğinde, derinliği 5 metreye varan Venedik'teki en büyük kanaldır. Kanal S şeklinde aktığı için "volta die Canal" olarak isimlendirilir. Grand Kanal'a yaklaşık 45 adet diğer küçük kanallar bağlanmaktadır.
Kanalın sol tarafında San Marco, Cannaregio ve Castello, sağ tarafında ise Dorsoduro, San Polo ve Santa Croce bölgeleri bulunur.
Günümüzde Grand Kanal üzerinde 4 köprü bulunmaktadır. İçlerinden en eski olanıRialto Köprüsüdür.Scalzi Köprüsü veAccademia Köprüsü nün inşa edildiği 19. yüzyıla kadar "Rialto Köprüsü" Grand Kanal üzerinde iki yakayı birbirine bağlayan tek köprü idi.
Grand Kanal kenarlarında 200'ün üzerinde saray vardır.[5] Saraylarda Gotik,Rönesans veBarok stiline sıkça rastlanmaktadır. Bazı saraylardaBizans mimarisi göze çarpar.
Grand Kanal'da ulaşım deniz otobüsleri (vaporetto) vegondollar ile sağlanmaktadır. Ayrıca deniz taksileri de mevcuttur. Grand Kanalı boydan boya sadece 1 numaralı deniz otobüsü (vaporetto) geçmektedir.
Grand Kanal'da yüzmek para cezasına tabidir. Bu konuda çok sıkı kontroller yapılmaktadır.
Venedik kentinin en renkli mekanlarından biridir. Kentin iki yakasını birbirine bağlayan en eski köprüdür. Köprü, aynı zamanda bir alışveriş merkezidir. Muhtelif pek çok ürün satılmaktadır. KöprüdenGrand Kanal manzarası göze çarpmaktadır.
İç Çekişler Köprüsü,İşkence Köprüsü veya Ahlar Köprüsü olarak bilinmektedir.Dükler Sarayı ileYeni Hapishane arasında kapalı olarak inşa edilmiş bir köprüdür. İsmini muhtemelen buradan cezaevine giden mahkûmların Venedik'e son kez bakmasından almıştır. İnanışa göre, bu köprü altında öpüşen çiftlerin aşklarının daim olacağı söylenmektedir. Venedik'te görülecek en güzel yerlerden biri olan bu köprü, Dükler Sarayı'na bağlı olan tarihi bir yapıdır.
San Marco Meydanı, Venedik'in turistler ve güvercinler tarafından en çok ziyaret edilen meydanı.
San Marco Meydanı 175 uzunluğunda, 82 metre genişliğindedir. Fransız YazarAlfred de Musset meydan için "Avrupa'nın Salonu",Napolyon ise "Avrupa'nın en güzel şenlik alanı" ifadesini kullanmıştır.
Meydanın geçmişi 9. yüzyıla dayanmaktadır. O zamanlar meydan düklerin aldıkları kararları açıkladıkları,San Marco Bazilikası'nın önündeki küçük bir alandı. Meydan bugünkü konumuna 13. ve 16. yüzyıllar arasındaki çalışmalar sonucunda ulaşmıştır.
Büyük kanal'dan başlandığında (soldan sağa) meydanda sırasıyla şu binalar yer alır: Dükler Sarayı, Porta della Carta, Saat kulesi, Procuratie Vecchie, Procuratie Nove, Campanile veMarciana Millî Kütüphanesi.
Meydan aynı zamanda pek çok ünlü ziyaretçileri olmuş olan kahvehaneleri ile de ünlüdür. Meydanın veİtalya'nın en eski kahvehanesi olanCaffè Florian (1720 yılında inşa edilmiştir) pek çok yazar, şair ve müzisyenin buluşma yeriydi.Goethe,Thomas Mann,Marcel Proust,Hemingway veMark Twain gibi pek çok ünlü kişiler kahve içmeye oraya giderlerdi. HattaRichard WagnerGiuseppe Verdi ile karşılaşmamak için meydanın diğer tarafındakiCaffè Lavena'ya giderdi.
Fenice Tiyatrosu Venedik'in en bilinen ve en büyük Opera binasıdır. Dünyaca ünlü pek çok opera eserinin prömiyerleri burada yapılmıştır. Bunlardan bazıları sırayla şu eserlerdir:
Venedikkanalları nedeniyle dünyaca ünlüdür. Bir sığDeniz kulağında yaklaşık 150 kanal tarafından şekillenmiş olup, 118 adet adadan oluşan bir takım adalar zinciri üzerinde kurulmuştur. Üzerinde şehirlerin kurulduğu bu adalar yaklaşık 400 köprü ile birbirine bağlanır. Eski merkezde kanallar yol görevi görür. Her bir şekillenmedeki ulaşım su üzerinde veya yürüyerek olur. 19. yüzyılda bir geçici yaya yolu anakarayı Venedik'tekidemiryolu istasyonuna götürüyordu. Venedik Avrupa'nın en geniş araba girişinin yasak olduğu alana sahiptir. Ayrıca Venedik aşk şehri olarak da bilinir. Venedik'teki türlü aşk mekanları genç aşıkların buluşma noktasıdır. Örn: Aşk Tüneli
İdari bakımdan Venedik,Veneto bölgesine bağlıVenezia ilinin birkomünüdür. Venedik komünü daha önce 18 adet "mahalle (quartieri)" kapsamaktaydı ve bu eski mahalleler esas Venedik şehri; belirli adalar ve anakarada bulunmaktaydı. 2005'ten itibaren Venedik Komünü 6 Belediye "(municipalità)"'ya bölünmüş ve bu belediyelere şu belirlenen "eski mahalleler" bağlanmıştır:[6][6][7]
Venedik 25 Eylül 1999 tarihi ile Yunanistan'ınSelanik veAlmanya'nınNürnberg şehirleriyle imzalanan iş birliği anlaşmasına sahiptir. Türkiye'ninİstanbul şehriyle 4 Mart 1993 tarihinde 1991 yılıİstanbul deklarasyonu çerçevesinde imzalanan iş birliği anlaşmasına sahiptir. AyrıcaÇin'inQingdao şehri ile bilim ve teknoloji ortaklığına sahiptir. Ocak ayı 2000 tarihinde EC (Avrupa Birliği) n.2137/85 tüzüğünü yaparken, Venedik şehri veYunan topluluk ve şehirleri merkez birliği (KEDKE) kuruldu. Avrupa Ekonomik İlgi Gruplaşması (E. E.I. G.)Marco Polo sistemi ulusal olarak turist alanı ve kültürel alan içerisinde Avrupa Projesini gerçekleştirmek ve geliştirmektedir. Özellikle güzel sanatlara ait ve mimari mirasın korunması ve güvenliğinde referanstır.
^"Gemellaggi e Accordi".comune.venezia.it (İtalyanca). Venezia. 11 Aralık 2017. 23 Eylül 2018 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi:5 Nisan 2020.
The Last Supper by Leonardo da Vinci in the Church of Santa Maria delle Grazie, Milan Venice Spanish Steps, Rome Royal Palace of Caserta Arab-Norman Palermo, Palatine Chapel Sanctuary of Monte Sant'Angelo