3. Yüzyıl krizlerinde, tahtta hak iddia edenlerin birçoğunun aksine Valerian, soylu ve geleneksel bir senatoryal Roma ailesinden geliyordu. Gençliği hakkında bilgi az olmakla birlikte,Egnatia Mariniana ile olan evliliğinden geleceğin imparatoruGallienus veKüçük Valerianus adında iki oğlu olmuştur.
238 yılındaprinceps senatus olarak görev yaparken,Gordian I'le onun imparatorluk iddiasının senatoryal onayını müzakere etti. Valerian, 251 yılında senato tarafındanCensor seçildiğindeDecius Censor'luğun yasama ve yürütmeye ilişkin güçlerini o kadar genişletmişti ki pratikte neredeyse İmparatorun sivil otoritesini bile kapsayacak hale gelmişti. Decius'un yönetiminde,Ren bölgesi eyaletlerindenNoricum veRhaetia valisi olarak atandı veTrebonianus Gallus'la birlikteAemilianus'un 253 yılındaki isyanını bastırmaya çalıştı. Valerian, güney cephesini tuttu ancak çok geçti; Gallus kendi askerleri tarafından öldürüldü ve birlikleri Aemilianus gelmeden önce onun tarafına geçti. Ardından Raetialı askerler Valerian'ı imparator ilan ederek, Roma'ya doğru yürüyüşlerine devam ettiler. Eylüldeki Roma'ya ulaştığı sıralarda, Aemilianus'un lejyonları taraf değiştirdi ve onu öldürerek Valerian'ı İmparator ilan ettiler. Roma'da Senato, Valerian'ın İmparatorluğunu sadece misilleme korkusundan değil aynı zamanda kendilerinden birisi olduğundan dolayı hemen onayladı.
Valerian'ın imparator olarak ilk icraatı oğluGallienus'u kendisine ortak yapmasıydı. Saltanatının başında Avrupa'daki işler kötüleşirken, imparatorluğun batısının tamamı karışıklığa giriyordu. Doğu'daAntakya,Sasani soyundan bir derebeyinin eline düşüyor,Ermeni Krallığı iseI. Şapur tarafından işgal ediliyordu. Valerian veGallienus, İmparatorluğun sorunlarını ikiye böldüler ve oğlu batı bölgesini alırken babası Pers tehdidini karşılamak üzere doğunun yönetimini eline aldı.
İmparator Valerian'ı Pers KralıI. Şapur önünde diz çökmüş gösteren yüksek kabartma rölyef.( Naghsh-e Rostam,Şiraz,İran).
257'de, Valerian Antakya'yı yeniden ele geçirmiş ve Roma kontrolü altındaki Suriye eyaletine gelmişti ancak ertesi yılGotlarKüçük Asya'yı tahrip ettiler. 259 sonlarında,Edessa'ya hareket etti ancak birHıyarcıklı veba salgını Roma ordusunun pozisyonunu zayıflatacak kadar sayıda askerin ölümüne neden oldu. Bu aşamadan sonra Valerian,I. Şapur ile anlaşma koşulları aramaya başladı ve 259 yılı sonları ya da 260 yılı başlarındaki bir zamanda yapılanEdessa Savaşı'nda bozguna uğradı. Bu aynı zamanda onu tarihte esir alınan tek Roma imparatoru yaptı ve böylece Perslerin eline geçti. Augustus tarihine göre, Valerian'ın ele geçirilmesinde bir ihanet etkili olmuştur; Persler anlaşma koşullarını görüşmeyi kabul etmişler ve onunla karşılaştıklarında tutuklamışlardı.
Erken Hristiyan kaynaklardanLactantius, ölümünden önce Valerian'ın KralI. Şapur'un atına binmek için onu bir ayak taburesi gibi kullanması da dahil Persler tarafından oldukça aşağılanmış olduğunu aktarır. Olanların bu versiyonuna göre, uzun süre bu şekilde bir muameleyle karşı karşıya kalan Valerian,I. Şapur'a serbest bırakılması için yüklü miktarda fidye teklif etmişti. Cevap olarak, diğer bir görüşe göre,I. Şapur Valerian'a zorla eriyik altın yutmasını söylemiş (bir diğer hikâyeye göre ölümü hemen hemen aynıdır ancak burada Valerian derisi canlı canlı soyularak öldürülmüştür.) ve sonra talihsiz imparatorun derisi yüzülmüş ve içi saman doldurularak Perslerin en büyük tapınağında ganimet olarak sergilenmiştir. Lactantius'un devam eden iddialarına göre, Perslerin Romalılarla yaklaşık üç yüz elli yıl sonra yaptıkları ve bozguna uğradıkları savaşın ardından Valerian'ın derisi törenle yakılmış ve cenaze töreni yapılabilmiştir.[2]I. Şapur tarafından esir alınan Çinli bir prensin, Valerian'ın ölümünün ardından olanlarla ilgili rolü tarihçiler tarafından herhangi kesin bir sonuca ulaşmadan sık sık tartışılmıştır.
Günümüz tarihçilerinden bazıları, Lactantius'un hikâyesine zıt olarak, Valerian ve ordusunun bir kısmınınI. Şapur tarafındanBişapur şehrine gönderildiğini ve orada görece iyi şartlarda yaşadıklarına inanırlar.I. Şapur, kalan askerleri mühendislik ve kalkınma planları için kullandı. AntikSusa şehri yakınlarındakiBand-e Kaisar (Sezar'ın barajı), Roma mühendisliğinden baki kalan eserlerden birisidir.[3] İran'daki Naghshe-Rostam taş oymalarındaI. Şapur, bir tevazu göstergesi olarak Valerian'ın elini tutarak saygı göstermektedir.
Diğer günümüz tarihçileri ise Lactantius'un aktardıklarının en azından bir kısmına güvenme eğilimindedirler.[4][5]
Valerian veGallienus'un müşterek imparatorluğu birkaç kez imparatorluk iddiasındaki isyancılar tarafından tehdit edilmiştir. Birkaç isyan girişimine rağmen,Gallienus suikaste uğradığı 268 yılına kadar tacını koruyabilmiştir.
Eksik ve çelişkili kaynaklar nedeniyle, saltanatının tarihsel dizini ve ayrıntıları çok belirsizdir.
^Valerian'ın tam unvanı IMPERATOR CAESAR PVBLIVS LICINIVS VALERIANVS PIVS FELIX INVICTVS AVGVSTVS, "Emperor Caesar Publius Licinus Valerianus Pious Lucky Unconquered Augustus".
