.svg) |
| Şumadde dizisinin bir parçasıdır: Çin devlet yapısı |
Yüce lider, bazen iseulu lider ("paramount leader") olarak bilinir (Çince:最高领导人;pinyin:Zuìgāo Lǐngdǎorén;lit. 'ing. highest leader/ tr. en yüksek lider'),Çin Halk Cumhuriyeti'ndeki (ÇHC) en önemli siyasi figür için kullanılan gayriresmî bir terimdir. Yüce lider tipik olarakÇin Komünist Partisi'ni (ÇKP) veHalk Kurtuluş Ordusu'nu (PLA) kontrol eder ve genellikleÇKP Genel Sekreteri ve Merkezi Askeri Komisyon (MAK) Başkanı unvanlarına sahiptir.[1][2]Devlet başkanı (başkan) veyahükümet başkanı (prömiyer/başbakan) muhakkak yüce liderdir denilemez – Çin'inparti-devleti sisteminde, ÇKP'nin rolleri siyasi olarak devlet unvanlarından daha önemlidir.[3]
Yüce lider, resmi bir konum veya kendi başına bir ofis değildir. Terim,Deng Xiaoping (1978-1989) döneminde, herhangi bir zamanda herhangi bir resmi veya resmi olarak önemli parti veya hükûmet pozisyonlarına (devlet başkanı,hükümet başkanı veya ÇKP Genel Sekreteri) sahip olmadan siyasi gücü kullanabildiği zaman önem kazandı.[4]GSYİH satın alma gücü paritesi (PPP) ile dünyanın en büyük ekonomisinin lideri,nominal GSYİH ile ikinci en büyük ekonomi vepotansiyel bir süper güç olarak, en önemli lider dünyanın en güçlü siyasi figürlerinden biri olarak kabul edilir.[5][6][7]
Yüce lider statüsü ile çekirdek lider statüsü arasında önemli bir örtüşme olmuştur; yüce liderlerin tamamı olmasa da çoğunluğu ayrı kavramlar olsa da aynı zamanda liderlik çekirdeğidir. Bu terim, Deng'in halefleri olan ve tamamı resmi olarak Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri (parti lideri),Çin Halk Cumhuriyeti Başkanı (başkan) olanJiang Zemin,Hu Jintao veXi Jinping'i,Devlet başkanını ve Merkez Askeri Komisyonu Başkanı (başkomutan) tanımlamak için daha az kullanılmıştır. Bu nedenle Jiang, Hu ve Xi, uluslararası sahnede genellikle diğer cumhuriyetçi devlet başkanlarının kullandığı unvan olan başkan olarak anılır.[3] Bununla birlikte, Deng'in halefleri, gerçek güçlerini, Çin güç yapısındaki ana konum olan[8] ve genellikle bilim adamları tarafından, sahibi en önemli lider olarak kabul edilebilecek olan genel sekreterlik görevinden alırlar.[9] Başkan,Anayasaya göre büyük ölçüde törensel bir ofistir ve Çin siyasi sistemindeki en güçlü pozisyon ÇKP genel sekreteridir.[10]
Xi Jinping şu anki yüce liderdir. Rolü, Hu Jintao'nun yerine başkan olarak geçtiği Mart 2013'ten ziyade, ÇKP genel sekreteri olduğu Kasım 2012'de üstlendiği düşünülmektedir.[11] Genel sekreterlik konumu, Xi yönetiminde ÇinUlusal Halk Kongresi,Devlet Konseyi,Siyasi Danışma Konferansı,Yüksek Halk Mahkemesi veYüksek Halk Savcılığı'na liderlik eden en yüksek otoritedir.
BaşkanMao Zedong, 1949'daki başlangıcından itibaren Komünist Çin'in tartışmasız hükümdarıydı ve aynı anda üç başkanlık makamına sahipti: Çin Komünist Partisi Başkanı, Merkezi Askeri KomisyonBaşkanı ve Çin Halk Cumhuriyeti Başkanı (1954–1959), onu sırasıyla partinin, ordunun ve devletin lideri yapmaktadır.Kültür Devrimi'nin ardından, parti içinde, en kötü aşırılıkların, siyasi iktidarın uygulanmasındaki kontrol ve denge eksikliğinden ve bunun sonucunda Mao'nun "kişilik kuralından" kaynaklandığı konusunda kaba bir fikir birliği ortaya çıktı.[12] 1980'lerden başlayarak, liderlik, genel sekreterlik, cumhurbaşkanlığı ve başbakanlık ofislerinin farklı kişiler tarafından tutulduğu yarı birgüçler ayrılığı denemesi yaptı.
Örneğin 1985'te ÇKP Genel SekreteriHu Yaobang,Çin Devlet BaşkanıLi Xiannian veÇin Başbakanı Zhao Ziyang'dı. Ancak Deng Xiaoping, bu dönemde hala liderliğin çekirdeği olarak kabul edildi. Hem Hu hem de Zhao 1980'lerin sonunda gözden düştü, ancak Deng nihai siyasi kontrolü elinde tutmayı başardı.
Yüce lider unvanı Deng'in halefleri Jiang Zemin ve Hu Jintao'ya uygulandı, ancak daha fazla liderlik makamına sahip olmalarına rağmen Deng kadar güce sahip olmadıkları genel olarak kabul edildi. Ayrıca,yüce liderin,ÇKP Politbüro Daimi Komitesinin fikir birliği ile güç kullanan,eşit tarzdaki bir figür olduğu,kolektif liderliğe daha fazla vurgu yapılmıştır. Bu, özellikle Hu Jintao'nun görev süresi boyunca belirgindi. [note 2] 1993'ten itibaren Jiang, kendisini parti, devlet ve ordunun başı yapan üç makamı resmen elinde tuttu:
Jiang, sırasıyla 2002 ve 2003 yıllarında Genel Sekreterlik ve Başkanlık görevlerinden ayrıldığında, Merkezi Askeri Komisyon Başkanlığı görevini üstlendi. Askeri güç,Komünistlerin yönettiği Çin'de siyasi gücün uygulanmasında her zaman önemli bir yön olmuştur ve bu nedenle en üst düzey askeri görevde bulunmak, Jiang'ın bir miktar resmi gücü elinde tutması anlamına geliyordu. Jiang, 2002 ve 2004 yılları arasında resmî görevlerinden ayrıldığında, o sırada en büyük liderin kim olduğu belirsizdi. Hu Jintao, iktidarda olduğu yıllarda aynı üçlü pozisyondaydı. Hu, üç pozisyonu da Xi'nin ÇKP Genel Sekreteri ve Merkez Askeri Komisyonu Başkanı olduğu Kasım 2012 arasında halefi Xi Jinping'e devretti; ve Xi'nin başkan olduğu Mart 2013. Xi'nin iktidara gelmesinden bu yana, iki yeni organ, Ulusal Güvenlik Komisyonu ve Merkezi Kapsamlı Derinleşen Reformlar Komisyonu kuruldu ve görünüşte siyasi gücü Deng'den bu yana herkesten daha büyük ölçüde en üstün liderde yoğunlaştırdı.[13] Bu organlar, ulusal güvenlik için genel politika yönünü ve ekonomik reform gündemini oluşturmakla görevlendirildi. Her iki gruba da Genel Sekreter başkanlık eder.[14]
| Nesil | Yüce Lider | Başlangıç | Son | Teori |
|---|---|---|---|---|
| İlk | Mao Zedung Hua Guofeng | 1949 | 1978 | Mao Zedong Düşüncesi[15] |
| İkinci | Deng Xiaoping | 1978 | 1989 | Deng Xiaoping Teorisi |
| Üçüncü | Jiang Zemin | 1989 | 2002 | Üç Temsil |
| Dördüncü | Hu jintao | 2002 | 2012 | Gelişime Bilimsel Bakış |
| Beşinci | Xi Jinping | 2012 | - | Xi Jinping Düşüncesi |
İlk yönetim İkinci yönetim Üçüncü yönetim Hu–Wen Yönetimi Xi–Li Yönetimi/Xi Jinping Yönetimi
| Resim | İsim | Makam | Dönem | İdeoloji | ÇKP | Başkan | Başbakan | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mao Zedong 毛泽东 (1893–1976) | ÇKPMerkez Politbüro Başkanı | 20 Mart 1943 – 28 Eylül 1956 | 1 Ekim 1949 ↓ 9 Eylül 1976 (26 yıl, 344 gün) | Mao Zedong Düşüncesi | Kendisi | Kendisi Liu Shaoqi Post abolished | Zhou Enlai Hua Guofeng | |
| ÇKPMerkez Sekreteryası Başkanı | ||||||||
| ÇKPMerkez Komitesi Başkanı | 19 Haziran 1945 – 9 Eylül 1976 | |||||||
| ÇHCDevlet konseyi Başkanı | 1 Ekim 1949 – 27 Eylül 1954 | |||||||
| ÇHSDKUlusal Komitesi Başkanı | 9 Ekim 1949 – 25 Aralık 1954 | |||||||
| ÇKPMerkezi Askerî Komisyonu Başkanı | 8 Eylül 1954 – 9 Eylül 1976 | |||||||
| ÇHCBaşkanı | 27 Eylül 1954 – 27 Nisan 1959 | |||||||
 | Hua Guofeng 华国锋 (1921–2008) | ÇHCDevlet KonseyiBaşbakanı | 4 Şubat 1976 – 10 Eylül 1980 | 9 Eylül 1976 ↓ 22 Aralık 1978 (2 yıl, 104 gün) | İki Şey (Mao Zedong Düşüncesi) | Kendisi | Post abolished | Kendisi |
| ÇKPMerkez Komitesi İlk Başkan Yardımcısı | 7 Nisan 1976 – 7 Ekim 1976 | |||||||
| ÇKPMerkez Komitesi Başkanı | 7 Ekim 1976 – 28 Haziran 1981 | |||||||
| ÇKPMerkezi Askerî Komisyonu Başkanı | ||||||||
.jpg) | Deng Xiaoping 邓小平 (1904–1997) | ÇHCDevlet Konseyi İlk Başbakan Yardımcısı | 17 Ocak 1975 – 18 Haziran 1983 | 22 Aralık 1978 ↓ 9 Kasım 1989 (10 yıl, 322 gün) | Deng Xiaoping Teorisi (Çin değerleri ile sosyalizm) | Hua Guofeng Hu Yaobang Zhao Ziyang Jiang Zemin | Post abolished Li Xiannian Yang Shangkun | Hua Guofeng Zhao Ziyang Li Peng |
| ÇHSDK Ulusal Komitesi Başkanı | 8 Mart 1978 – 17 Haziran 1983 | |||||||
| ÇKPMerkezi Askerî Komisyonu Başkanı | 28 Haziran 1981 – 9 Kasım 1989 | |||||||
| ÇKP Merkez Danışmanlık Komisyonu Başkanı | 13 Eylül 1982 – 2 Kasım 1987 | |||||||
| ÇHCMerkezi Askerî Komisyonu Başkanı | 6 Haziran 1983 – 19 Mart 1990 | |||||||
 | Jiang Zemin 江泽民 (1926- 2022) | ÇKPMerkez KomitesiGenel Sekreteri | 24 Haziran 1989 – 15 Kasım 2002 | 9 Kasım 1989 ↓ 15 Kasım 2002 (13 yıl, 6 gün) | Üç Temsil | Kendisi | Yang Shangkun Kendisi | Li Peng Zhu Rongji |
| ÇKPMerkezi Askeri Komisyonu Başkanı | 9 Kasım 1989 – 19 Eylül 2004 | |||||||
| ÇKPMerkezi Askerî Komisyonu Başkanı | 19 Mart 1990 – 13 Mart 2005 | |||||||
| ÇHCBaşkanı | 27 Mart 1993 – 15 Mart 2003 | |||||||
 | Hu Jintao 胡锦涛 (d. 1942) | ÇKPMerkez KomitesiGenel Sekreteri | 15 Kasım 2002 – 15 Kasım 2012 | 15 Kasım 2002 ↓ 15 Kasım 2012 (10 yıl, 0 gün) | Gelişime Bilimsel Bakış (Uyumlu Sosyalist Toplum) | Kendisi | Wen Jiabao | |
| ÇHCBaşkanı | 15 Mart 2003 – 14 Mart 2013 | |||||||
| ÇKPMerkezi Askerî Komisyonu Başkanı | 19 Eylül 2004 – 15 Kasım 2012 | |||||||
| ÇHCMerkezi Askerî Komisyonu Başkanı | 13 Mart 2005 – 14 Mart 2013 | |||||||
 | Xi Jinping 习近平 (d. 1953) | ÇKPMerkez KomitesiGenel Sekreteri | 15 Kasım 2012 – günümüz | 15 Kasım 2012 ↓ Günümüz (12 yıl, 121 gün) | Yeni Bir Dönem | Kendisi | Li Keqiang | |
| ÇKPMerkezi Askeri KomisyonuBaşkanı | ||||||||
| ÇHCBaşkanı | 14 Mart 2013 – günümüz | |||||||
| ÇHCMerkezi Askeri Komisyonu Başkanı | ||||||||
| ÇKP Merkezi Kapsamlı Derinleştirme Reformları Komisyonu Lideri | 30 Aralık 2013 – günümüz | |||||||
| ÇKP Ulusal Güvenlik Komisyonu Başkanı | 25 Ocak 2014 – günümüz | |||||||
Altı liderin de görev süreleri boyunca bir eşi oldu. Şu anki eşi, Genel Sekreter Xi Jinping'in eşiPeng Liyuan .
| No: | Eş | Lider | Görev süresi |
|---|---|---|---|
| 1 | Jiang Qing (1914–1991) | Mao Zedung | 1 Ekim 1949 – 9 Eylül 1976 |
| 2 | Han Zhijun (1930–) | Hua Guofeng | 9 Eylül 1976 – 22 Aralık 1978 |
| 3 | Zhuo Lin (1916–2009) | Deng Xiaoping | 22 Aralık 1978 – 9 Kasım 1989 |
| 4 | Wang Yeping (1928–) | Jiang Zemin | 9 Kasım 1989 – 15 Kasım 2002 |
| 5 | Liu Yongqing (1940–) | Hu jintao | 15 Kasım 2002 – 15 Kasım 2012 |
| 6 | Peng Liyuan (1962–) | Xi Jinping | 15 Kasım 2012 – Günümüz |
|ad1= eksik|soyadı1= (yardım)|ad1= eksik|soyadı1= (yardım)|soyadı1= (yardım)|ad1= eksik|soyadı1= (yardım)|ad1= eksik|soyadı1= (yardım)|ad1= eksik|soyadı1= (yardım)Is the presidency powerful in China? In China, the political job that matters most is the general secretary of the Communist Party. The party controls the military and domestic security forces, and sets the policies that the government carries out. China's presidency lacks the authority of the American and French presidencies.
'A lot of analysts now see it as a given that Xi will seek to stay party general secretary, the country's most powerful post,' said Christopher K. Johnson, a former CIA analyst and now China specialist at the Washington-basedCenter for Strategic and International Studies.
Xi Jinping is the most powerful figure in the Chinese political system. He is thePresident of China, but his real influence comes from his position as theGeneral Secretary of the Chinese Communist Party.
|ad1= eksik|soyadı1= (yardım)Xi Jinping is the most powerful figure in China's political system, and his influence mainly comes from his position as theGeneral Secretary of the Chinese Communist Party.
