Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


İçeriğe atla
VikipediÖzgür Ansiklopedi
Ara

Trieste

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bu maddedekibilgilerindoğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. Lütfengüvenilir kaynaklar ekleyerekmaddenin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir vekaldırılabilir.
Kaynak ara: "Trieste" – haber ·gazete ·kitap ·akademik ·JSTOR
(Nisan 2022) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)
Trieste
Comune di Trieste
Trieste bayrağı
Bayrak
Trieste arması
Arma
İtalya üzerinde Trieste
Trieste
Trieste
Ülkeİtalyaİtalya
BölgeFriuli-Venezia Giulia
İlTrieste
İdare
 • Belediye BaşkanıRoberto Dipiazza (FI)
Yüzölçümü
 • Komün84,49 km²
Rakım2 m
Nüfus
 (2018)
 • Komün204.338
 • Yoğunluk68/km²
 • Kent
234,638
 • Metropol
418,000
Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS)
 • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAYS)
Posta kodu
34100
Alan kodu040

Trieste (Slovence:Trst;Almanca:Triest;Macarca:Triesz),İtalya'nın kuzey doğusundaFriuli-Venezia Giulia bölgesinde aynı adı taşıyanTrieste ili merkezi olan bir belediye, şehir ve limandır.Slovenya sınırına doğru bulunan TriesteAdriyatik Denizi'ndekiTrieste Körfezi'nin başında yer alır. Trieste, 1867-1918 yılları arasındaAvusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun sınırları içindeOrta Avrupa'daki gösterişli birAkdeniz limanı ve refah içindeki müzik ve edebiyat başkentiydi.

Daha sonra Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun çökmesi veI. Dünya Savaşı'nın ardından Trieste'nin İtalya'ya verilmesi, onun ekonomik ve kültürel öneminin azalmasına yol açtı. Bugün Trieste bir sınır kentidir. Halkı komşu bölgelerin etnik bir karışımıdır. Hakim olan yerel Venedikli lehçesi İtalyancada Triestino olarak adlandırılır. Şehir merkezinde bu lehçe veİtalyanca konuşulur.

İtalyan veSloven dilleri yerli diller olarak kabul edilir. Aynı zamanda çok sayıdaAlmanca konuşan vardır.

Tarihçe

[değiştir |kaynağı değiştir]

Eski Çağ ve Orta Çağ

[değiştir |kaynağı değiştir]
Trieste

Şimdiki Trieste olan yere MÖ 3000'lerde Hint-Avrupa soyundan gelen "carni" ler (Carso isminden gelen) yerleşti. Daha sonraİllirya'lı olan "Histri"lerin eline geçti. MÖ 2000 yılında "Palaes Veneti"ler gelene kadar ana uygarlık olarak kaldı. MÖ 177'ye kadar şehirRoma Cumhuriyeti'nin hakimiyetine girdi. Trieste'nin, statüsüJül Sezar tarafından koloni olarak değiştirildi.Roma İmparatorluğu'nun yıkılışından 476 sonra Trieste,Doğu Roma İmparatorluğu'nun önemli askeri merkezlerinden biri olarak kalmaya devam etti. 788'de Frank Krallığı'nınPiskopos'larının otoritesi altında Frank Krallığı'nın bir parçası oldu. 1081'den itibarenAkwilya (Aquilea) hükümdarlığı altında özerk hale geldi. 1369'dan 1372'ye kadarVenedik Cumhuriyeti işgali altında kaldı. Daha sonra şehir Avusturya dükü Leopold III Habsburg'a hediye edildi. 17. yüzyıla kadar belirli ölçüde özerkliğini korudu.

Modern Çağ

[değiştir |kaynağı değiştir]
Kutsal Roma sehirleri, 1648

Trieste önemli bir liman ve ticaret merkezi olarak gelişti. Trieste, imparator Charles tarafından serbest bir liman haline getirildi ve 1 Temmuz 1719'dan 1891'e kadar serbest liman olarak kaldı.

AvusturyalıMaria Theresa (13 Mayıs 1717-29 Kasım 1780:Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu İmparatoriçesi, Bohemya ve Macaristan kraliçesi, Avusturya Arşıdüşesi) döneminde şehir altın çağını yaşadı.

ŞehirNapolyon Savaşları süresinde üç defa 1797, 1805, 1809 yıllarında Fransız ordularınca istila edildi. Daha sonra Napolyon tarafındanİllirya bölgesine dahil edildi, özerkliğini ve serbest liman statüsünü kaybetti. İlerleyen yıllardaKüstenland olarak da bilinenAvusturya Littoral bölgesinin başkenti oldu.

Daha sonraları Avusturya'nın başlıca ticaret limanı ve tersane merkezlerinden biri haline geldi. Viyana-TriesteAvusturya Güney Demiryolu inşası, 1857'de tamamlandı.

İtalya'ya Katılma

[değiştir |kaynağı değiştir]

I. Dünya Savaşı sonrası Avusturya-Macaristan parçalandı ve Trieste İtalya'ya verildi (1920). Bunu takip eden yıllarda şehir önemini kaybetmeye başladı. İtalyanlar dışındaki etnik gruplar faşist rejim tarafından zamanla sindirildi.

II. Dünya Savaşı

[değiştir |kaynağı değiştir]

II. Dünya Savaşı sırasında İtalya'nın müttefiki olan Almanya tarafındanGorizia ve AvusturyalıFrederick Reinerin idare ettiğiLjubljana'le beraberAdriyatik Operasyon Bölgesine dahil edildi.Alman işgali altında İtalyan topraklarında tek imha kampı Trieste yakınlarındakiRisiera di San Sabba da 3 Nisan 1944'te inşa edilmiştir. Şehir, İtalyan partizan aktivitesinin çok yoğun olduğu yerlerden biriydi ve zaman zaman gerçekleştirilen ittifak güçleri bombardımanlarından zarar gördü.

30 Nisan 1945'te İtalyan Anti-FaşistUlusal Özgürlük Komitesi lideri don Marzari ve Fonda Savio ile 3500 gönüllü, Almanlara karşı ayaklanmayı teşvik etti. 1 Mayıs'taTito'nun Yugoslav Partizan ordusu Trieste'nin çoğunu Alman işgalinden kurtardı. Bu sırada 2. Yeni Zelanda tümeni Adriyatik kuzey sahili boyunca, Trieste'ye ilerliyordu. 2 Mayıs 1945'te Trieste'ye ulaştılar ve aynı günün akşamı Alman kuvvetleri silahlarını bırakarak teslim oldu.

İtalyan Şehri

[değiştir |kaynağı değiştir]

1947'deTrieste Özgür Bölgesi adı altında bağımsız bir devlet haline geldi ve iki bölgeye ayrıldı. A Bölgesi olarak adlandırılan kısım 1954'e kadarİttifak Askeri Hükümeti adına İngiliz komutan Sir Terence Airey tarafından yönetildi. B Bölgesi olarak adlandırılan kısım ise Yugoslav yönetimine bırakıldı.

1954 yılında Trieste Özgür Bölgesi dağıldı. A Bölgesi'nde bulunan Trieste şehri İtalya'ya, B Bölgesi'nin güney kısımlarıyla, A Bölgesi sınırları içinde bulunan bazı köylerse Yugoslavya'ya katıldı. Şehrin İtalya'ya katılımı resmi olarak 26 Ekim 1954'te olmuştur.

Nüfus gelişmesi

[değiştir |kaynağı değiştir]

Trieste komününün belediye sınırları içinde nüfusunun 19. ve 20. yüzyıllarda gelişmesi şehrin değişik idareler altında yasadığı için kolay değildir. Çeşitli kaynaklardan elde edilen nüfus tahmini ve sayımı sonuçlarına göre nüfus gelişmesi şu gösterimde özetlenmiştir:

Kişi

Taşımacılık

[değiştir |kaynağı değiştir]
Trieste'de Piazza Unità d'Italia meydanında park etmiş otobüsler

Deniz taşımacılığı

[değiştir |kaynağı değiştir]

Trieste, sahil kıyısında yer alır. Uzun bir süre parçası olduğu, bir orta Avrupa ülkesi olan Avusturya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun denize kıyısı olan birkaç şehrinden birisi olması, Trieste'yi önemli bir ticaret limanı haline getirdi.

19. yüzyılda, şehrin kuzeydoğusunaPorto Nuovo olarak bilinen yeni bir liman inşa edildi. İtalya'ya katılmasından sonra, İtalya'nın daha iyi konuma sahip başka limanları olması ve Slovenya'daki Koper limanına yakınlığı nedeniyle liman şehri olarak önemi azaldı. Buna rağmen hala yoğun olarak taşımacılık yapılan canlı bir liman kentidir ve taşımacılıktaki payı her geçen yıl artmaktadır.

Demiryolu taşımacılığı

[değiştir |kaynağı değiştir]

Trieste gerçek ki merkezi Avrupa'nın büyük limanıydı. Bunun neticesi olarak insan ve malların uzak mesafelere taşınması gerekirdi ve demiryolu da erken geldi.1857'deSadbah a ulaşan ilk hat oluyordu. Bu hat 1400 km mesafeye uzanıyordu, LivvUkrayna,LjubljanaSlovenya yolu ile SopranMacaristan,ViyanaAvusturya ve KrakowPolonya Alpler'in belkemiğini geçerekGraz yakınındakiSemmering Pass 'a. Bu hat Trieste'yeVilla Opicina köyü ile yaklaşıyordu. Şehir merkezden sadece birkaç kilometre uzakta fakat 300 metre yükseklikteydi. Bu yüksekliği yok etmek için hat Trieste merkezi tren istasyonunda bitmeden önce kuzeyde 32 km lik dolambaçlı yol alıyordu. Alpler'e giden ikinci hat 1906 yılında Trieste'de açıldı. Viyana'danJesenice veNova Gorica yolu ile çalışıyordu. Bu tren hattı da Trieste'yeVilla Opicina yolu ile ulaşıyordu. Fakat daha sonra güneye giden kısa bir tali hat (Trieste'nin diğer bir ana demir yolu istasyonuTrieste Compo Marzioistesyonuna ulaşan) yer aldı. Bu güney tali hattı uzun zamandır düzenli yolcu taşımacılığı yapmıyor. Campo Marzio tren istasyonu ise şimdi bir demiryolu müzesi. İki istasyon arasındaki taşıma trafiğini kolaylaştırmak için geçici bir yol olarak bilinenRivabahn liman bölgesi boyunca 1887 yılında inşa edildi. Bu geçici hat onun yeriniGalleria di Circonvallazione alana dek 1981 yılına kadar yaşadı. Bu hattın 5.7 km si toprak altı olup şehrin doğusuna ulaşır.

Liman bölgesinde yük hizmeti, kuzey İtalya'ya veBudapeşte'ye konteyner taşımacılığı ile,Salzburg veFrankfurt'a karadan kamyonlar ile sağlanır.

Trieste'denVenedik' e giden rahat yolcu treni hizmetleri vardır. Bu trenlerRoma,Milano,Mestre bağlantılı olup, çok azı Roma ve Milano'ya gider.

Hava Taşımacılığı

[değiştir |kaynağı değiştir]

Friuli-Venezia Giulia hava limanı Trieste Körfezi başındakiMonfalcone yakınında olup, Trieste'ye en yakın havalimanı konumundadır.

Yerel taşımacılık

[değiştir |kaynağı değiştir]

Trieste'deki yerel taşımacılık hizmetleri, 60 otobüs ve 2 vapur güzergahında seferleri bulunanTrieste trasporti tarafından verilir. Dik bir tepe üzerinde kurulu bulunan Opicina'ya yolcu taşıyan bir de tramvay bulunur. Bu tramvayhybrid olarak adlandırılan bir sistemle çalışır. Tramvay dik yamacın başına geldiğinde onu yukarı çekecek olan çelik halatlara bağlanarak raylı sistem üzerinde ilerler. Karaköy/İstanbul'daki tünel benzeri bir sistemdir.

Başlıca tarihi yapılar

[değiştir |kaynağı değiştir]

Miramari

[değiştir |kaynağı değiştir]

Miramare 19. yüzyıl şatosudur. İtalyanca anlamıdenize bakan göz demektir.Avusturya ArşidüküMaximilian ve onun eşiCharlotteBelçika için Trieste körfezinde Trieste yakınında inşa edilmiştir. İtalya'nın kuzey doğu kısmında yer alır. İnşası 1856-1860 yılları arasındadır. Arşidük Maximilian'ın emriyle mimar Carl Junker tarafından dizayn edilmiştir.

Saray bahçelerinin çeşitli ağaçların göze çarpan özellikleri vardır. Ağaçlar Maximilian'ın emriyle seçilmiş ve ekilmiştir. Saray bahçesi içinde bir de ufak bir ev bulunur.Bahçe içinde Maximilian 'ın bronz bir heykeli vardır. Bahçelerin belirli alımlı özellikleri içinde iki havuz bulunur birisi kuğusu ile diğeri de lotus çiçekleri ile meşhurdur. Saray bir giriş ile 22 adet salon içerir. Bunlardan V. salon birkütüphanedir. XI. salon şapel (dua edilen yer)dir. XX. salon bir taht salonu olup en geniş olan salondur. Salonlar çok değerli tarihi eşyaları içerir. Bunların başında İmparator, İmparatoriçe yağlı boya tabloları yer alır.

San Guisto Sarayı

[değiştir |kaynağı değiştir]

Önceki sarayların kalıntısı üzerine dizayn edilmiştir. İnşası yaklaşık iki yüzyıl almıştır. Saray pek çok oda içerir. Halka açık olan yerde tarihi silahların sergilendiği bir müze vardır. Bu silahlar önemli olaylarda, açık hava şovlarında düzenli olarak kullanılır. Kale surlarına yürüyüş ve kale burçları Trieste şehrinin manzarasını, tepelerini ve denizi görme imkânı verir.

Kiliseler

[değiştir |kaynağı değiştir]
  • San Guisto Kilisesi
  • Sırp ortodoks tapınağı (1869)
  • San Silvestro Basilikası (11. yüzyıl)
  • Santa Maria Maggiore Kilisesi (1682)
  • San Nicola dei Greci Kilisesi (1787). Binanın ön yüzünün her iki tarafında çan kuleleri vardır, Avusturya geç Barok stilini takip eden.
  • İsrail Sinagogu (1912)

Edebiyat

[değiştir |kaynağı değiştir]

Pek çok meşhur yazar yaşadı ve büyük eserlerini Trieste'de yarattı.

İtalyan yazarlar

[değiştir |kaynağı değiştir]

Alman yazarlar

[değiştir |kaynağı değiştir]

Sloven yazarlar

[değiştir |kaynağı değiştir]

Diğer yazarlar

[değiştir |kaynağı değiştir]

Kardeş şehirler

[değiştir |kaynağı değiştir]

Trieste şu kentlerle kardeş şehir bağlantısı kurmuştur:

Resimler

[değiştir |kaynağı değiştir]
Trieste
Trieste şehir merkezi panoraması
Trieste deniz kıyısı panoraması
Trieste Piazza Unita panoraması
  • Trieste'nin NASA uydusundan görünüşü
    Trieste'nin NASA uydusundan görünüşü
  • Trieste Belediye Sarayı
    Trieste Belediye Sarayı
  • Trieste'de Miramare Şatosu yan cephesi
    Trieste'de Miramare Şatosu yan cephesi
  • Trieste'de Miramare Şatosu girişi
    Trieste'de Miramare Şatosu girişi
  • Trieste San Giusto Katedrali
    Trieste San Giusto Katedrali
  • Trieste: Borsa Meydanı ve eski Borsa binası
    Trieste: Borsa Meydanı ve eski Borsa binası
  • Kanal
    Kanal
  • Eski Trieste limanı
    Eski Trieste limanı
  • Trieste Demiryolu Garı
    Trieste Demiryolu Garı
  • Opicina'ya giden tramvay
    Opicina'ya giden tramvay

Ayrıca bakınız

[değiştir |kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir |kaynağı değiştir]
  1. ^"Twin Towns - Graz Online - English Version". www.graz.at. 21 Şubat 2015 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi:5 Ocak 2010. 

Dış bağlantılar

[değiştir |kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'taTrieste ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.
1 000 000 + şehirler
500 000 + şehirler
200 000 + şehirler
100 000 + şehirler
75 000 + şehirler
50 000 + şehirler
Acerra ·Acireale ·Afragola ·Agrigento ·Altamura ·Anzio ·Aprilia ·Ascoli Piceno ·Avellino ·Aversa ·Bagheria ·Battipaglia ·Benevento ·Bisceglie ·Bitonto ·Caltanissetta ·Campobasso ·Carpi ·Carrara ·Casalnuovo di Napoli ·Castellammare di Stabia ·Cava de' Tirreni ·Cerignola ·Chieti ·Chioggia ·Cinisello Balsamo ·Civitavecchia ·Collegno ·Cosenza ·Cremona ·Crotone ·Cuneo ·Ercolano ·Faenza ·Fano ·Fiumicino ·Foligno ·Gallarate ·Imola ·Lamezia Terme ·L'Aquila ·Legnano ·Manfredonia ·Marano di Napoli ·Massa ·Matera ·Mazara del Vallo ·Modica ·Molfetta ·Moncalieri ·Montesilvano ·Olbia ·Pavia ·Pomezia ·Pordenone ·Portici ·Potenza ·Quartu Sant'Elena ·Ragusa ·Rho ·Rovigo ·Sanremo ·San Severo ·Savona ·Scafati ·Scandicci ·Siena ·Teramo ·Tivoli ·Trani ·Trapani ·Velletri ·Viareggio ·Vigevano ·Viterbo ·Vittoria
Not: İtalik olarak adı verilmiş şehirler il merkezi değildirler.
Komünler


Otorite kontrolüBunu Vikiveri'de düzenleyin
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Trieste&oldid=35988306" sayfasından alınmıştır
Kategori:
Gizli kategoriler:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp