Torpido (Türkçe:Torpil), dümeni ve pervanesi bulunan suyun altından veya üstünden suya atılan, dümenini ve pervanesini kullanarak hedefine ilerleyen, patlayıcı bir sualtı silahıdır. Genel olarakdenizaltılarda,savaş gemilerinde kullanılır.
Helikopterin icadına benzer bir şekilde, torpidonun çok eski zamanlarda var olduğu düşünülmektedir. Torpido denilebilecek ilk çizimler,Suriyeli bilgin Hasan El-Ramah tarafından 1275 yılında yapılmış çizimlerdir. Ramah'ın çalışmaları, su yüzeyinde gidebilen bir roketi göstermektedir.[1]
Bir soğuk savaş zamanı Fransız dizel denizaltısının (Argonaute) torpido odası
Daha "Torpido" sözcüğü ortada yokken ilk denizaltılardan olanKaplumbağa (1775) torpidolara çok benzeyen bir füzeyle saldırı gerçekleşirdi. AncakKaplumbağa'nın kayda geçmiş tek saldırısı olanHMS Eagle saldırısı, geminin kabuğunu kırmakta başarısız oldu.
Torpido teriminin bir deniz saldırı patlayıcısı olarak adlandırılmasıRobert Fulton tarafından gerçekleştirilmiştir.
I. Dünya Savaşı'ndan bu yana torpido terimi denizin altından giden otomatik tahrikli füzeler olarak tanımlanır. Otomatik tahrikli torpidoların prototipi, içlerinde Giovanni Luppis ve Robert Whitehead'in bulunduğu bir komisyon tarafından çıkarıldı. Sonuç olarak ilk otomatik tahrikli torpido olanMinenschiff resmi olarak komisyon tarafından 21 Aralık 1866'da sunuldu.
Devletin desteği de alındıktan sonra Whitehead,Rijeka'da ilk torpido fabrikasını açtı. 1870'te torpidoların menzili 914 m'ye hızı 6knot'a kadar çıkarıldı. Fabrika 1881'de torpidoları 10 değişik ülkeye ihraç etmeye başladı. Ardından Whitehead torpidonun hızını 18 (1876), 24 (1886), 30 (1890) knot'a çıkardı.
1897'lere doğru,Nikola Tesla uzaktan kumanda edilebilen bir botun patentini aldı ve ardından uzakatan kontrol edilebilen torpido yapılabileceğiniAmerika Birleşik Devletleri Ordusuna gösterdi. Ancak, ordu1960'lara kadar bunu benimsemedi.
Bu, ilk başarılı otomatik tahrikli torpidolarda kullanılan sistemdi (1866). Hava 2.55 MPa kadar sıkıştırılır ve bu hava dakikada 100 devir yapan pervanenin pistonunu doldururdu. Bu şekilde torpidolar 180 metre ve 6.5knot'la ilerlerdi. Bu, geliştirilerek 1000 metre ve 35knot'a kadar çıkarıldı.
Bu fikir enjekte edilen sıvı yakıt (Gazyağı gibi) kullanılmasını ortaya atmıştır. Böylelikli ısı havayı daha çok sıkıştırmakta ve torpido daha uzağa gitmekteydi. Bunun gibi torpidolar 1904 civarında üretimeye başlandı.
Bir miktar benzin, torpidonun taşıyabildiğiOksijenle yanabiliyordu. Sıkıştırılmış hava sadece %21 O2 taşırkenJapon mühendislerdestroyerler için 1930'daTip 93 Torpido'yu geliştirdiler. Bu torpidolar sıkıştırılmış hava yerine, sıkıştırılmış saf O2 kullanıyorlardı.
Sıkıştırlmış havalı torpidoların bir türevi olan bu torpidolar, alkol ve sıkıştırılmış hava kullanıyordu. Hız artışı sebebiyle deniz üzerinde iz bırakıyordu.
Bu sistem çıkarılan köpükleri önlüyordu.John Ericsson, 1872'de ilk elektrik tahrikli torpidoyu üretti.Torpidolar bataryaların tükenmesi ihtimaline karşın, harici bir kaynaktan besleniyorlardı.Almanya,II. Dünya Savaşı'ndan az önce ilk bataryadan beslenen torpidoyu (G7e) tanıttı. G7e, gelenekselG7a torpidosundan daha yavaştı ve menzili daha azdı. Ancak ondan daha ucuzdu.
Az bakım gerektiren gümüş oksit bataryalar kullanan modern elektrikli torpidolar (Mark 24 Tigerfish gibi), yılarca performansını kaybetmeden durabilmektedir.
