 | |
 Türkiye |  Sovyetler Birliği |
|---|---|
Sovyetler Birliği-Türkiye ilişkileri,Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ileTürkiye Cumhuriyeti arasındaki diplomatik ilişkilerdi.
1917'dekiEkim Devrimi sonrasında kurulanSovyetler Birliği dünyadaki tümkomünist ayaklanmalara destek vermiş, bununla birliktesömürgeci veemperyalist müdahalelere karşı da mücadele etmiştir. Ekim Devrimi'nin ardından SovyetlerdeRus İç Savaşı (1918-1922) sürerken aynı yıllardaAnadolu'daTürk Kurtuluş Savaşı (1919-1922) devam etmekteydi. Bu dönemde yeni kurulan Sovyetler, batılı devletler ile savaşan Türkiye heyeti ile diplomatik ilişkiler geliştirdi ve Türkiye'ye para, silah ve mühimmat yardımı gönderdi.
1927'deSovyet Devrimi'nin Moskova'daki onuncu yıl kutlamalarına Türkiye Cumhuriyeti'ni temsilenCHF genel sekreteriSaffet Arıkan gönderildi.[1]
1933 yılında Türkiye Cumhuriyeti'nin onuncu kuruluş yıldönümü törenlerine Sovyetler Birliği'ni temsilen dönemin savunma bakanıKliment Voroşilov katıldı. Öte yandanAtatürk tarafındanSovyetler Birliği'ne kuruluş yıldönümü için film ısmarlanmıştır. Bir yıl sonra yapımı tamamlanan filmiSergey Yutkeviç yönetti veTürkiye'nin Kalbi Ankara ismiyle yayımladı.
Moskova Antlaşması ile iki ülke arasında dostça ilişkiler kuruldu; TürkiyeBatum'u Gürcistan'a bıraktı,Kars Oblastı Türkiye'de kaldı, Azerbaycan'a bağlı Nahçıvan Özerk Oblastı oluşturuldu.
Türkiye,II. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar tarafsızlığını korudu. Sovyet hükûmeti tarafından Türk hükûmetine, Rus nakliye gemilerininKaradeniz'iAkdeniz'e bağlayanTürk Boğazları'ndan serbestçe geçebilmesi için baskı yapılmaya başlandı. Türk hükûmetinin, Sovyetler Birliği'nin taleplerini reddetmesi, bölgedeki tansiyonu arttırarak krizi bir güç gösterisine dönüştürdü. Bu olay, daha sonraTruman Doktrini'nin ortaya çıkmasına belirleyici bir faktör olarak hizmet etti.[2] Bu kriz Türkiye'nin yüzünü tamamen Batı'ya, yaniAmerika Birleşik Devletleri veNATO'ya döndürmesine neden oldu.
Türkiye, 1952'deNATO'ya üye oldu veKore Savaşı veSoğuk Savaş'ta Sovyetler Birliği ile farklı cephelerde yer aldı.
![[icon]](/mt/?noimg=&dark=on&url=https%3a%2f%2ftr.wikipedia.org%2fwiki%2fDosya%3aWiki_letter_w_cropped.svg) | Bu alt başlığıngenişletilmesi gerekiyor.Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Kıbrıs'ta Türk ve Rum topluluklarının çatışmaya başlaması, Türkiye'nin bu çatışmalara askeri tutum göstermek için hazırlanması sonrası Sovyetler Birliği'nin resmi haber ajansıTASS, Sovyetler Birliği'nin adadaki Rumlara her türlü desteği sağlayacağını, gerekirse müdahaleye başlayacağını yazdı. Bu dönemde Türkiye'ninAmerika Birleşik Devletleri'ne karşı çeşitli güvenlik şüpheleri bulunuyordu. Türkiye bu bağlamda adadaki durumu dengelemek ve Kıbrıs'a yapılacak olası çıkarmada Sovyetler Birliği müdahalesiyle karşılaşmamak amacıyla Sovyetler Birliği ile ilişkileri düzeltmeye gitti. Sovyetler Birliği, Soğuk Savaş'ın katılığını kaybettiği yıllarda Türkiye'yle ilişkileri geliştirmek için bazı adımlar atmış, dönüş alamamıştı. Kıbrıs'ta yaşanan gelişmelerin ardından Türkiye'den de olumlu dönüş gelince Sovyetler Birliği Politbüro üyesi Nikolai Podgorny, bir heyetle birlikte Türkiye'yi ziyaret etti ve iki ülke arasında ilişkilerde yeni dönem başlamış oldu. 25 Mart 1967 tarihinde Türkiye-SSCB arasında “Teknik ve İktisadi İşbirliği Anlaşması” imzalandı ve bu anlaşmanın sağladığı kredi ve teknik destek sayesinde Türkiye'de, İskenderun Demir Çelik Fabrikaları, Aliağa Rafinerisi, ATAŞ Rafinerisi, Batman Petrol Rafinerisi, İPRAŞ gibi bir dizi sanayi tesisi inşa edildi. 1972'de iki ülke arasında sekiz maddelik "İyi Komşuluk İlişkileri Deklarasyonu" imzalandı ve Sovyetler Birliği, Kıbrıs'ta Türkiye'ye yönelik desteğini açıkladı.[3][4]
 | Uluslararası ilişkiler ile ilgili bu maddetaslak seviyesindedir. Madde içeriğinigenişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
.svg)
