Sotol,Chihuahuan çölünde (kuzeyMeksika, batıTeksas) yetişenKuşkonmaz familyasındanDasylirion cinsi bitkilerden elde edilendamıtılmış bir içkidir[1][2] ve en yaygın olarak: kuzeyMeksika,New Mexico,Arizona ve batı ve ortaTeksas'ınChihuahuan çölünde yetişen bitkininDasylirion wheeleri,Dasylirion durangense,Dasylirion cedrosanum[3] veDasylirion leiophyllum, daha az yaygın olarakDasylirion texanum veDasylirion lucidum (genellikle Çöl Kaşığı veyaİspanyolca'dasotol, sereque, cucharilla veya palmilla olarak bilinir) çeşitlerinden üretilir. Sotol içkisi,Chihuahua'nın eyalet içkisi olarak bilinir; ancak içkiDurango veCoahuila'da da tüketilir. Sotol'un 2002'den beri kendimenşe adı vardır ve yalnızcaChihuahua,Coahuila veDurango'da üretilebilir. Düzinelerceticari örnek mevcuttur. Sotol içkilerinin üretimi, Palmilla olarak bilindiğiSonora,Oaxaca (Cucharillo) veTexas Hill Country (Texas Sotol) gibi çeşitli bölgelerde SotolDenomination of Origin dışında gerçekleşmektedir. Sotol'un popülaritesi arttıkça, daha fazla marka sahneye çıkmaya başlıyor.
%2c_sotol_verde.jpg)
Sotol,Orta Meksika'da yaygın olarak üretilen el yapımımezcallere benzer bir şekilde üretilir.
Sotol, adını "palmiye ağacı" anlamına gelenNahuatl dilindeki "Tzotolin" kelimesinden almaktadır. Zamanla bitkinin adı içkinin adı olarak kullanılmıştır.[4][5]
Chihuahuan Çölü'nün yerli halkı,Jumano Pueblos veLipan Apache gibi, yüzyıllardır bugeleneksel içeceği yapmaktadır. Chihuahua'nın diğeryerlileri,Rarámuri gibi, sotol suyunu 800 yıl kadar öncebira benzeri biralkollü içeceğefermente etmişlerdir.[6][7]
Damıtma teknolojisi,16. yüzyıldaManila kalyonları aracılığıyla batıMeksika'nınkıyı bölgelerine gelen erken dönemFilipinligöçmenler tarafından tanıtıldı. Başlangıçta Filipinlihindistan cevizi çiftçileri tarafındantubâ'yı "vino de coco"ya (hindistan cevizi özsuyulikörü) damıtmak için ayırt edici Filipin tipiimbikler kullanıldı. Buteknoloji velikör üretim bilgisi,hindistan ceviziplantasyonlarında çalışan yerli halklar tarafından edinildi. Daha sonra yerel içecekleri damıtmak için kullanıldılar ve bunun sonucundamezcal ve sotol ortaya çıktı.[8]
_-_cropped.jpg)
İçecek, 1994'e kadar Meksika'dayasadışıydı[9] ve 2002'demenşe adı (DO) verildi.Meksika Endüstriyel Mülkiyet Enstitüsü (Mexican Institute of Industrial Property) tarafından yetkilendirilen DO'ya göre, Sotol yalnızca Chihuahua, Coahuila ve Durango'da üretilebiliyor. 2020'deAmerika Birleşik Devletleri,Amerika Birleşik Devletleri-Meksika-Kanada Anlaşması'nın son taslağı sırasında Meksika'nın DO'sunu tanımaktan kaçındı. Bu düzenleme,TeksasSenatörüJohn Cornyn'in talebi üzerine yapıldı.[10] Teksas'taki damıtımevleri, Meksika Sotoleroları, Meksika eyaleti ve Federal hükümetleri ve destekçilerinin karşı çıkmalarına rağmen, aynı ad altında içki üretiyor.Dasylirion bitkilerinin sürdürülemezhasadı ve kültürel ödenek suçlamaları başlıca eleştirilerdir. Bir Meksika sotolerosu, "Amerikalılar istediklerini yapabilirler, ancak ona sotol diyemezler, Sotol bize aittir." demiştir.[11]
Sotol, son yıllarda ünlümüzisyen,aktör vetasarımcıLenny Kravitz'inPernod Ricard'a aitCasa Lumbre damıtımevinde üretilenNocheluna Sotol markasına ortak olmasıyla gündeme geldi.[12]
_-_cropped.jpg)
Çöl Kaşığı,Agave gibi ekilmez. Vahşi doğada kendi kendine yetişen bitkiler hasat edilir. Bu sebeple,gübre kullanılmaz vepestisit içermez. Bitki 100 yaşına kadar yaşayabilir ve olgunlaşması yaklaşık 15 - 25 yıl alır ve bitki başına sadece bir şişe sotol verir. Genellikle deniz seviyesinden 3.000 ila 6.500fit (1.000-1.150 metre) yüksekliktekiChihuahuan çölçayırlarındaki kayalıkyamaçlarda yetişir. Yaşamı boyunca sadece bir kezçiçek açanagave'nin aksine, sotollar birkaç yılda bir çiçek sapı üretir. Bitki olgunlaştıktan sonra,mezcal veyatekila yapılacağı zaman agave bitkileri gibi hasat edilir.[13] Ancak hasat edilen agaveden farklı olarak,dasylirion wheeleri hasadı kökü bozulmadan bırakılarak yapılabilir. Dış yapraklar çıkarılarak merkezdeki çekirdek ortaya çıkarılır ve bu çekirdek damıtımevine götürülür. Bu piña'lar, karmaşık karbonhidratları fermente edilebilir şekerlere parçalamak için pişirilmeleri gerektiğinden agave'den elde edilenlere benzerdir. Bu genellikle piña'larınvolkanik kayalarla kaplı ve odun ateşiyle ısıtılan yeraltı çukurlarında kavrulmasını veyabuharda pişirilmesini içerir. Bu adım, nihai ürüne dumanlı bir tat verebilir.[14]
Üç ila dört gün pişirilir,[15] ardından yumuşayan piña'lar suyunu ve liflerini serbest bırakmak için ezilir veya öğütülür. Bu genelliklemekanik bir parçalayıcı veya bireşek veyaat tarafından çekilen büyük bir taş tekerlek olan geleneksel birtahona kullanılarak yapılır.[16] Ezilmiş piña'lar, genellikle ahşap veya paslanmaz çelikten yapılmış açık fermantasyon fıçılarına yerleştirilir ve doğalmaya (bazı üreticilerŞampanya mayası kullanır[17]), şekerleri birkaç gün boyunca alkolefermente eder (genellikle ormanda çölden daha uzun). Elde edilen sıvıyamosto[18] denir.Sotolero (sotol damıtımcısı[19]), mostonun hazır olduğunu dinleyerek ve tadarak bildiği için çok pratiktir.[14]
Fermente edilmiş sıvı daha sonra alkolü safsızlıklardan ayırmak için damıtılır. Geleneksel yöntemlerbakır veya toprak kap imbikleri kullanırken, modern üreticiler paslanmaz çelik imbikler kullanabilir. Sotol genellikle iki kez damıtılır (bazı üreticiler 3 kez damıtır[20]) ve damıtmadan hemen sonra şişelenebilir (joven veya blanco olarak) veya reposado (en az 2 ay dinlendirilmiş) veya añejo (en az bir yıl dinlendirilmiş) üretmek için meşe fıçılarda dinlendirilebilir. Çok geleneksel bir işlemde, sotolero sıvının bir kısmını bir inek boynuzuna, sonra ikinci bir boynuza ve tekrar geri dökerek ortaya çıkan "incilerin" veya küçük kabarcıkların boyutunu ve konumunu inceler. Bu, onlara şişeleme alkol oranına ulaşıp ulaşmadığını söyleyecektir.[14]
Curados adı verilen sotolinfüzyonları yaygındır ve içeceğin yabanidamiana'danpeyote'ye kadar yerelotlar,baharatlar veyameyvelerle tatlandırılmasıyla yapılır.Yılan zehriyle aşılanmış sotollar bile bulabilirsiniz, bazen bir sağlıkilacı olarak satılır, ancak gerçekte mezcal'esolucan koymak gibi birhiledir."[14]
Her sotol farklıdır, ancak genel olarak,çam parlaklığı,misk ve topraksı nitelikler vejalapeño yeşilliği bekleyebileceğiniz canlı,çimenli, sıradışı bir içkidir. Dumanlıdan bitkisel olana kadar değişebilir ve belirgin profilleribarmenlerin favorisidir. Geleneksel olarak, küçük bardaklarda, muhtemelen yanında birbira ile sade olarak tüketilir, ancak bugün onu, kuzeniTekila ile bir kokteylde eşleştirmeniz daha olasıdır.[14]
Sotol satışları 2022'de +%17 büyüdü veIWSR, 2022 ile 2027 arasında Sotol için +%6CAGR (Yıllık bileşik büyüme oranı) büyümesi öngörüyor.[21]
Yaş sınıflandırmaları:[22]
Sotolsek olarak veya buz ile tüketilse[23] de kokteylerde de kullanılmaktadır.
Sotol birçokDaisylirion bitki çeşidinden yapılır ve her biri çok farklı tat profillerine sahiptir. En çok tercih edilenDasylirion wheeleri bitkisinden yapılan sotolların genel tadım profili aşağıdaki gibidir:
Yabani otlar, kurutulmuş çekirdeklimeyveler,karamel,bal venarenciye vekakao notalarıyla dengelenmiş hafif bir tatlılıkla taze mineralliği vemeşe odununun yumuşak ve karmaşık bir dengesi şeklinde açıklanabilir.[25]
