| Arap devletleri ve hanedanları | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Antik Arap Devletleri
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Doğu Hanedanları
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Batı Hanedanları
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Arap Yarımadası
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Günümüz monarşileri
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Senusilik (Osmanlıca:سنوسية Senusiye) veyaSenusiyye,Sidi Muhammed bin Ali es-Senusi'nin 1837'deKuzey Afrika'da kurduğu ve dinsel ve siyasal hareket.[1]
Senusiler,I. Dünya Savaşı sırasında, hem İtalya'ya hem de Britanya'ya karşı mücadele etmiştir.II. Dünya Savaşı’nda ise Kuzey Afrika’daNazi veFaşist İtalyan güçlerine karşı İngiliz Sekizinci Ordusu’na destek vermişlerdir.
Ebu Talib'in soyundan geldiğini ileri süren bir ailenin çocuğu olanSidi Muhammed bin Ali es-Senusi, öğrenimineFas'ta başlayıpMekke'de devam etti. Burada,Kadiriye-İdrisiye tarikatının kurucusu,Ahmed bin İdris el-Fasi'nin 1837'deki ölümüne dek öğrencisi oldu. Fasi öldükten sonra bölünen tarikatın kollarından birinin başına geçen Muhammed Senusi,Mekke yakınlarındaki Ebu Kuveys Dağı üzerinde, 1837'de tarikatının ilkzaviyesini kurdu. Daha sonra 1843'teSirenayka'ya yerleşti. Orada birçok zaviye kurdu. 1859'da hayatını kaybederken ardında Muhammed eş-Şerif ve Muhammed el-Mehdi adında kendi yolundan gidecek ve harekete liderlik edecek iki oğul bıraktı.
Sidi Muhammed bin Ali es-Senusi öldüğünde Senusiye bugünküLibya'nın büyük bölümüne,Mısır'ın batısı ileSudan'ın kuzeybatısına ve Orta Afrika topraklarına egemen olan geniş bir yönetim birimi durumuna gelmişti. Liderlik, 1844'teMuhammed el-Mehdi es-Senusi'ye geçti. 1902'de ölen Muhammed el-Mehdi'den sonra da yönetimi kardeşi Muhammed eş-Şerif'in oğluAhmed eş-Şerif es-Senusi devraldı. Şerif dönemindeAfrika kıtasıİngilizler,Fransızlar veİtalyanlarca işgal edilerek paylaşıldı. Bunun üzerine Senusiler,I. Dünya Savaşı'ndaSenussi Cephesi'nde Osmanlılar ve Almanların tarafında savaştılar. 1917'de, Ahmed eş-Şerif'inOsmanlı padişahıV. Mehmed'in çağrısı üzerineİstanbul'a gitmesinden sonra hareketin başına Mehdi'nin oğluMuhammed el-İdris geçti. 1931'de hareketin o zamanki merkezi olanKufra'nın İtalya tarafından işgali Senusi iktidarına son verdi, tarikat feshedildi ve mallarına el kondu.
24 Aralık 1951'de İdris, bağımsız Birleşik Libya Krallığı'nın kralı ilan edildi. Bundan sonra Senusiye, Senusi'nin belirlediği ilke ve amaçlardan bütünüyle uzaklaştı.Muammer Kaddafi 1 Eylül 1969'daki askerî darbeyle Senusiyenin siyasal varlığına kesin biçimde son verdi.
 | Libya ile ilgili bu maddetaslak seviyesindedir. Madde içeriğinigenişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
