Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


İçeriğe atla
VikipediÖzgür Ansiklopedi
Ara

Salmonella

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Salmonella bakterisinin neden olduğu hastalık içinSalmonellozis maddesine bakınız.

Salmonella
Salmonella Typhimurium, renklendirilmişSEM görüntüsü
Biyolojik sınıflandırmaBu sınıflandırmayı düzenle
Üst âlem:Bacteria
Şube:Proteobacteria
Sınıf:Gammaproteobacteria
Takım:Enterobacteriales
Familya:Enterobacteriaceae
Cins:Salmonella
Lignieres 1900[1]
Türler

Salmonella,tifo,paratifo vegıda zehirlenmesine yol açabilen, çubuksu,Gram-negatif birenterobaktericinsidir.[2]Salmonella türleri hareketlidir (motildir),hidrojen sülfür üretirler.[3]

Tarihçe

[değiştir |kaynağı değiştir]

Salmonella Amerikalı bir patolog olanDaniel Elmer Salmon'a atfen adlandırılmıştır, ancak aslında bakteriyi 1885'te domuzlarda ilk keşfeden onun ortağıTheobald Smith'tir (Smithanafilaksi üzerine çalışmalarıyla daha iyi bilinir).[4][5]

Mikrobiyoloji

[değiştir |kaynağı değiştir]

SalmonellaGram-negatif bir bakteridir. Klinik laboratuvarda geneldeMacConkey agar,XLD agar,XLT agar,DCA agar veyaÖnöz agar ile izole edilir. Bağırsak enfeksiyonuna neden oldukları ve sağlıklı bağırsakta bulunan diğer bakteriler çok daha fazla sayıda olduğu için, ilk izolasyonunda seçici (selektif) bir ortam kullanılması gerekir. Klinik numunelerde salmonella sayıları o kadar düşük olabilir ki dışkı rutin olarak bir zenginleştirme kültürüne tabi tutulur, örneğinselenit buyyonu veyaRappaport Vassiliadis soya pepton buyyonu. Bu ortamlar normalbağırsak florasının büyümesine engelleyicidir ama salmonella türlerinin çoğalmasını sağlarlar. Ardından, zenginleştirme ortamını birincil seçici ortama inoküle ederek salmonellalar izole edilir.Kan agarında 2–3 mm çaplı, nemli koloniler oluştururlar. Hücreler uzun süre 25-28 °C aralığında büyütüldükleri zaman bazı türler bir biyofilm oluştururlar, bu biyofilmkarmaşık karbonhidratlar,selüloz veproteinlerden oluşur. Salmonellalar genelde laktoz fermantasyonu yapmazlar; çoğu hidrojen sülfür üretir, ferrik amonyum sitrat içeren ortamda bu gaz tepkiyerek kolonilerin ortasında siyah bir nokta oluşmasına neden olur.

Sınıflandırma

[değiştir |kaynağı değiştir]

Salmonellataksonomisi karmaşıktır.[6][7] 2021 itibarıyla, bu cinsin içinde yer alan 3 tür sayılmaktadır:S. bongori (evvelden alttür V),S. enterica (evveldenS. choleraesuis olarak anılan) ve 2005 yılında eklenenS.subterranea.[8][9] Tip türü olanS.enterica altı alttürden oluşur:

  • I—enterica
  • II—salamae
  • IIIa—arizonae
  • IIIb—diarizonae
  • IV—houtenae
  • V—geçersiz (şimdiS. bongori olarak adlandırılmış)
  • VI—indica

Ayrıca, her 3 türde de pek çok (2500'den fazla)serovar mevcuttur, bunlar çok çeşitli ortamlarda bulunurlar ve pek çok farklı hastalıkla ilişkilidirler. İnsanlardan elde edilebilen izolatların çok büyük bir kısmı (> %99.5)S. enterica alttürüdür. ABD Hastalık kontrol ve önleme Merkezleri (Centers for Disease Control and Prevention; CDC) bu karmaşıklığı sadeleştirmek amacıyla Salmonella türlerinin yalnızca cins ve serovarları ile anılmasını önerir. Örneğin, teknik olarak daha doğru olması gereken

"Salmonella enterica alttürenterica serovar typhi"

yerine

"Salmonella typhi"

olarak anılması önerilir.

Salmonella izolatları en yaygın olarak serolojilerine (Kauffman-White sınıflandırması) göre sınıflandırılırlar.[6] Esas ayrım önce somatik o antijeni, sonra da kamçı (flagella) H antijenlerine göre yapılır. Bir izolatın tam olarak tanımlanabilmesi için hem faz 1 hem de faz 2 H antijenleri gerekir ama rutinde bu yapılmaz.

Örnekler:

  • Salmonella enteritidis (1,9,12:g, m) - mevcut o antijenleri 1, 9 and 12'dir; H antijenleri g ve m'dir.
  • Salmonella typhi (9,12,Vi:d:-) - O antijenleri 9, 12; H antijeni d: Vi antijeni bacteri kapsülünde yer alır,Virülans faktörü olarak etki ettiği için böyle adlandırılır.

Klinik laboratuvarda ancak az sayıda serovarlara bakılır (diğerleri seyrektir veya klinik olarak önemli sayılmaz). İngiltere sağlık bakanlığı (Health Protection Agency) şu antijenlerin rutin olarak bakılmasını önerir:

  • O antijenleri: 2 4 6.7 8 9 and 3.10
  • Faz 1 H antijenleri: a b d E G i r Vi
  • Faz 2 H antijenleri: 1,2 1,5 1,6 1,7

Bu panel ile tanımlanamayan izolatlar daha teşeküllü bir referans laboratuvarına yollanır.

Dikkat: Salmonella bakterisi su kaplumbağalarından size bulaşabilir.

Önleme

[değiştir |kaynağı değiştir]

Gıda kaynaklı bir hastalık olarakSalmonella 'nın önlenmesi için gıdalara temas eden yüzeylerin etkin bir şekilde temizlenmesi gerekmektedir. Derinin mikroplardan arındırılması içinalkol etkili bir madde kullanılmalıdır.Kuaterner amonyum alkolle beraber kullanılınca temizleyici etki daha uzun süreli olur. Karbondioksitle karışık alkol buharı veya sodyum hipoklorit (çamaşır suyu) sağlık kurumlarında ve gıda sanayisinde yüzeylerdekiSalmonellayı yok etmek için kullanılır. Çiğ yumurta içeren gıdalar pişirilmeli veya uzun süre saklanacaklarsa dondurulmalıdır.[kaynak belirtilmeli]

Salmonella-bağlantılı hastalıklar

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Salmonellozis
Agar kültür plakasında büyüyen patojenik bakteri kolonileri.

Hastalık yapanSalmonella türleri, yakın zamanda, pek çok serovarı olanSalmonella enterica adlı tek bir tür olarak yeniden sınıflandırılmışlardır.Salmonella Typhitifoya neden olur. Diğer salmonellalar sıkça gıda kaynaklı hastalıkların nedenidir, özellikle kümes hayvanları ve çiğ yumurtadan kaynaklanırlar. Hayvancılıkta antibiyotiklerin rutin kullanımı yüzünden oluşmuş antibiyotik dirençli salmonella suşlarının enfeksiyonu sorunlu olabilir.[10]

Kırmızı et ve et ürünleri, kontamine süt, pastacılık ürünleri, krema, dondurma ve kabuklu deniz ürünleri insanların enfekte olmasına neden olan en önemli kaynakları oluşturur. Özellikle hayvan gübresi kullanılarak veya fekal içerikli suyla yetiştirilen ve iyi temizlenmeyen birçok bitkisel gıda da enfeksiyona nedendir.

Gıda kaynaklı Salmonella enfeksiyonları etkeni içeren gıdanın tüketiminden yaklaşık 12-36 saat sonra ortaya çıkar ve semptomlar genellikle 1-4 gün içinde kaybolur.

Belirtiler; diyare, karın krampı, ateş (>38 °C), kusma, genel durum bozukluğu ve baş ağrısıdır. Hastalıktan en çok bebekler, yaşlılar ve bağışıklık sistemi baskılanmış insanlar etkilenirken ölüm oranı % 0.1-0.2 arasında değişir.

Tifo ve paratifo istisnaları dışında, salmonellozis bir kan enfeksiyonu değildir.

Kaynakça

[değiştir |kaynağı değiştir]
  1. ^Lignieres J. (1900). "Maladies du porc".Bulletin of the Society for Central Medical Veterinarians ns.18: 389-431. 
  2. ^Ryan KJ, Ray CG (editors) (2004).Sherris Medical Microbiology (4th ed. bas.). McGraw Hill.ISBN 0-8385-8529-9. KB1 bakım: Fazladan yazı: yazar listesi (link) KB1 bakım: Fazladan yazı (link)
  3. ^Giannella RA (1996)."Salmonella". Baron Set al (eds.) (Ed.).Baron's Medical Microbiology (4th ed. bas.). Univ of Texas Medical Branch.ISBN 0-9631172-1-1. KB1 bakım: Fazladan yazı: editör listesi (link) KB1 bakım: Fazladan yazı (link)
  4. ^"Arşivlenmiş kopya". 20 Ocak 2008 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:7 Ocak 2008. 
  5. ^"Arşivlenmiş kopya". 21 Aralık 2007 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:7 Ocak 2008. 
  6. ^ab"The type species of the genusSalmonella Lignieres 1900 isSalmonella enterica (ex Kauffmann and Edwards 1952) Le Minor and Popoff 1987, with the type strain LT2T, and conservation of the epithetenterica inSalmonella enterica over all earlier epithets that may be applied to this species. Opinion 80".Int J Syst Evol Microbiol.55 (Pt 1). 2005. ss. 519-20.PMID 15653929. 
  7. ^Tindall BJ; Grimont PAD, Garrity GM; Euzéby JP (2005). "Nomenclature and taxonomy of the genusSalmonella".Int J Syst Evol Microbiol. Cilt 55. ss. 521-524.PMID 15653930. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi (link)
  8. ^Shelobolina, Evgenya S.; Sullivan, Sara A.; O'Neill, Kathleen R.; Nevin, Kelly P.; Lovley, Derek R. (2004)."Isolation, Characterization, and U(VI)-Reducing Potential of a Facultatively Anaerobic, Acid-Resistant Bacterium from Low-pH, Nitrate- and U(VI)-Contaminated Subsurface Sediment and Description of Salmonella subterranea sp. nov".Applied and Environmental Microbiology (İngilizce).70 (5): 2959-2965.doi:10.1128/AEM.70.5.2959-2965.2004.ISSN 0099-2240.PMC 404420 $2.PMID 15128557. 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. KB1 bakım: PMC biçimi (link)
  9. ^"Validation of publication of new names and new combinations previously effectively published outside the IJSEM".International Journal of Systematic and Evolutionary Microbiology (İngilizce).55 (2): 547-549. 1 Mart 2005.doi:10.1099/ijs.0.63680-0.ISSN 1466-5026. 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  10. ^Salmonella'da antibiyotik direncinin izlenmesi 4 Mart 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., in Eurosuveillance: Hastalık takibi ve kkontrolu hakkında Avrupa bilgilier, 7 Haziran 2007'de erişilmiştir.

Dış bağlantılar

[değiştir |kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'taSalmonella ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.
Vikitür'de konuyla ilgili taksonomik bilgiler bulunur:
İnsanlarda
Gruplar
1. Aşı ile önlenebilir hastalıklar
2. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
3. Viral hepatitler
4. Gıda ve su kaynaklı hastalıklar ve zoonozlar
5. Solunum (hava) yolu ile bulaşan hastalıklar
6. Diğer hastalıklar
Karasal
canlılarda
Bakteri
Virüs
Protozoa
Prion
Zoonoz olmayan hastalıklar
Bakteri
Virüs
Kanatlı
hayvanlarda
Zoonoz hastalıklar hastalıklar
Virüs
Zoonoz olmayan hastalıklar
Bakteri
Arılarda
Bakteriyel hastalıklar
  • Arıların Amerikan yavru çürüklüğü
Paraziter hastalıklar
  • Tropilaelaps akarı
  • Küçük kovan kurdu
Sucul
canlılarda
Zoonoz hastalıklar hastalıklar
Zoonoz olmayan hastalıklar


Otorite kontrolüBunu Vikiveri'de düzenleyin
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Salmonella&oldid=35157546" sayfasından alınmıştır
Kategori:
Gizli kategoriler:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp