Rudolf Hamit oğlu Nuriyev (Tatarca:Rudolf Xämät ulı Nuriev,Rusça:Рудольф Хаметович Нуриев, 17 Mart 1938 - 6 Ocak 1993),SSCB'li balet (1961'de iltica etti ve 1982'deAvusturya vatandaşı oldu).
Uzun sıçramaları ve hızlı dönüşleriVaclav Nijinski'nin efsaneleşmiş gösterilerine benzetilmiş,SSCB'den ayrılmasından sonraMargot Fonteyn'in gözde partneri ve büyüklü küçüklü birçok bale topluluğunun konuk sanatçısı olarak ünlenmiştir.Tatar asıllıdır.
Bale çalışmalarına 11 yaşında başladı. 17 yaşında girdiğiLeningrad Koreografi Okulunda çok başarılı bir öğrenci oldu.Komsomola (Genç Komünistler Birliği) girmeyi reddetti. 1958'deki mezuniyetinden sonra Leningrad Kirov Balesi'nde solist oldu ve bu balenin gezici topluluğunda başrollere çıktı. Haziran 1961'deKirov Balesi ile birlikteParis'e gittiğinde Fransa'dan sığınma hakkı istedi.SSCB'yi terk ettikten sonra, ilk kezABD'de seyirci karşısına çıktı. Aynı yıl sürekli konuk sanatçı olarakLondra'daİngiliz Kraliyet Balesi'ne katıldı.
NureyevGiselle 'deki Albrecht,Marguerite and Armand 'daki Armand veKuğu Gölü ndeki Prens Siegfried gibi rollerle Margot Fonteyn'e eşlik etti. Koreograf olarak erkek dansçıyı öne çıkaran birKuğu Gölü düzenlemesi yaptı. 1977'deLondra Festival Balesinin sahnelediği Prokofiev'inRomeo ve Juliette 'inin ve 1978'deParis Opera Balesinin sahnelediğiManfred in koreografisini yaptı. 1980'deBerlin Balesi içinFındıkkıran ı sahneye koydu. Ertesi yılLa Scala'da sahnelediğiKuğu Gölü düzenlemesinde Lady Capulet rolünü Dame Margot Fonteyn üstlendi.
Yeteneklerini modern repertuvarlarda da gösteren Nureyev,Martha Grahamın,Murray Louisin vePaul Taylorın yapıtlarında dans etti. 1975'te Martha Graham'ın onun için yarattığıLucifer (iblis) rolünde, 1978'de de Murray Louis'in onun için yaptığı koreografiyle ABD'de ilk kez sahnelenenCanarsie Venus ve Vivace 'de sahneye çıktı.
Nureyev 1973'teRobert Helpmannla birlikteDon Quijoteden (Don Kişot) uyarlanan bir bale filmini yönetti. 1977'deValentino filmiyle sinemada ilk oyunculuk denemesini yaptı.
1982'deAvusturya uyruğuna geçen Nureyev, 1983-89 arasında Paris Opera Balesi'nin dans yönetmenliğini yaptı. Kasım 1989'da, Batı'ya sığındığından beri ilk kez SSCB'de, Kirov Balesi'yle dans etti. Nureyev yıllarca mücadele ettiğiAIDS hastalığının yol açtığıkalp yetmezliği sonucu Paris'te öldü. Ölümünden birkaç ay önce kendisineLegion d'honneur nişanı verildi.
