Bu madde veya sayfabaşka bir dilden kötü bir biçimde tercüme edilmiştir. Sayfa makine çevirisi veya dilde yetkinliği bulunmayan bir çevirmen tarafından oluşturulmuş olabilir. Lütfençeviriyi geliştirmek için yardım edin.(Haziran 2022)
Rosa Luxemburg (Almanca telaffuz: [ˈʁoːza ˈlʊksəmbʊʁk];Lehçe: Róża Luksemburg veyaRozalia Luksenburg; 5 Mart 1871 – 15 Ocak 1919), PolonyalıMarksist,filozof,ekonomist, savaş karşıtı aktivist ve devrimci sosyalistti. 28 yaşında Alman vatandaşı oldu.
1871 yılının (bazı kaynaklara göre 1870) 5 Mart'ındaYahudi bir ailenin çocuğu olarak Polonya'da doğdu. Daha genç yaşlarında sosyalizmle tanıştı ve dönemin solcu gruplarında yer aldı. Daha 18 yaşındayken içinde bulunduğu gruplar ve politik görüşü yüzünden İsviçre'ye kaçmak zorunda kaldı. 1889'daZürih Üniversitesi'ne girdi. Burada felsefe, tarih, politika, ekonomi ve matematik öğrenimi gördü, hayatında büyük etki bırakacak isimlerle tanıştı.
1890 yılındaBismarck'ın sosyal demokrasiyi yasaklayan kanunun lağvedilmesi ardından, sosyalist parlamentoya girdi. Parlamentoya giriş, dönemin sosyal demokratlarının devrimci uçtan uzaklaşmasına ve parlamentoda daha etkin olabilmek için çalışmasına neden oldu. Bu, Rosa Luxemburg'un da dahil olduğu devrimci görüş çizgisindekileri rahatsız etmekteydi. Bu sıradaZürih'te öğrenim görmeye devam eden Rosa 1898 yılında doktorasını tamamladı. Özgür birPolonya için çalışmalarına devam etse de, onun kafasındaki tablodaAlmanya,Avusturya veRusya'da devrim gerçekleştiği takdirde Polonya özgür olabilirdi. Bu tablo milliyetçi bir çizgi çizen Polonyalı sosyalist grupların ve Polonya Sosyalist Partisi'nin ondan daha da uzaklaşmasına neden oldu. Daha sonra bu görüşleri Rus sosyalist çevrelerle de ilişkisinin bozulmasına yol açacaktı.
1898 yılındaGustav Lübeck ile evlenerekBerlin'e taşındı, Alman vatandaşlığı kazandı.SPD'nin (Almanya Sosyal Demokrat Partisi) aktif bir üyesi oldu. 1900 yılına gelindiğinde Luxemburg'un fikirleri tüm Avrupa'da sosyalist çevrelerde büyük yankı uyandırmakta, yazdığı makaleler ilgi görmekteydi. ÖzellikleEduard Bernstein'in düşüncelerine getirdiği eleştiriler ile öne çıkıyordu. Alman militarizminin yükselen değer olması Luxemburg'u ziyadesiyle rahatsız ediyordu, bu konuda partiyle de ters düşmüştü. 1904 ile 1906 yılları arasında siyasi faaliyetleri ve görüşleri nedeniyle üç kez hapse girdi. Aldığı hapis cezaları onu yıldırmadı, faaliyetlerine devam etti. SPD'nin eğitim merkezlerinde Ekonomi ve Marksizm öğretmeye başladı.
Savaşın başlamasıyla esen milliyetçi rüzgâr SPD'nin de milliyetçi eğilime yönelmesine neden oldu ki bu Luxemburg'un fikirleri ile tamamen tezatlık oluşturuyordu, bu sebeple partiyle olan tüm ilişkisini kesti. 5 Ağustos 1914'teKarl Liebknecht ile beraberInternationale grubunu kurdu. 1 Ocak 1916'da grubun adıSpartaküs Birliği (Spartakistler -Almanca Spartakusbund) oldu. Luxemburg,Bolşevik önderLenin'in I. Dünya Savaşı'na karşı çıkmasını destekleyerek tüm halkların emperyalist hükûmetlerine kaşı mücadele etmesi gerektiğini savundu. Almanya'da Grubun devlete karşıt tutumu yüzünden 28 Haziran 1916'da Luxemburg hapis cezasına çarptırıldı. Hapiste geçirdiği yıllarda birçok makale kaleme aldı. Özellikle Rus devrimi üzerine yazdıkları ve Bolşeviklere getirdiği eleştiriler çarpıcıdır.
1918 Kasım'ında Luxemburg hapisten çıktı. Faaliyetlerine devam etti ve Liebknecht ile birlikte Alman Komünist Parti'sini kurdu. 15 Ocak 1919'da Rosa Luxemburg,Karl Liebknecht veWilhelm Pieck,Freikorps tarafından tutuklandılar, Pieck kaçmayı başarırken Luxemburg ile Liebknecht yedikleri darbelerle bilinçlerini kaybettiler. 15 Ocak 1919 gecesi Rosa Luxemburg ve Karl Liebknecht, tutuldukları Berlin'deki Eden otelinden çıkarıldılar.[1] Luxemburg, er Otto Runge tarafından tüfeğini dipçiği ile başına vuruldu, arabaya taşındı. AraçLandwehr kanalına doğru yola çıktı, ardından Teğmen Kurt Vogel ya da Teğmen Hermann Souchon tarafından başından vuruldu. Cesedi Berlin'in Landwehr Kanalına bir köprüden atılmıştı.[1][2] Liebknecht iseTiergarten'de vuruldu. Başından yediği kurşun darbeleri ile ölen Liebknecht'in bedeni'de kanala atılmıştı ve bulunduğunda isimsiz olarak morga gönderilmişti.
