Röveşata, havada tersperende atarken, tek ayakla topa vurma eylemidir. Baştafutbol olmak üzere topla oynanan çeşitli sporlarda da yer alan bu hareket,Güneydoğu Asya'da oldukça popüler olanayak voleybolunun temel hareketlerinden biridir.[1]Avustralya futbolunda ise pek sık olmasa da röveşata hareketinin yapıldığı maçlar olmaktadır.[2]
Hareketin ilk yapıldığı yer ve zaman olarak çeşitli iddialar mevcuttur. Farklı kaynaklarda BrezilyalıLeônidas, ŞililiRamón Unzaga, İtalyanCarlo Parola veCallao'da yaşayanAfro-Perulu halkın röveşata hareketini ilk yapanlar olduğu söylenmektedir.
Röveşata sözcüğüTürkçeye,İtalyancada da aynı anlamı taşıyan "rovesciata" sözcüğünden geçmiştir.[3] İtalyancadaki kökeni ise tepetaklak etmek/olmak anlamı taşıyan "rovesciare" kelimesine dayanır.[3]
İngilizcede "bicycle kick" olarak tanımlanan hareket,bisiklet anlamına gelen "bicycle" ile ayakla vurmak anlamına gelen "kick" kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Yine İngilizcede hareketin görünüşünden yola çıkarak "scissors in the air" (havada makas) olarak da tanımlanmaktadır.[4][5] Şili gazetesiEl Mercurio'nun yaptığı araştırma sonucu yayımlanan listede, dünyadaki dillerin birçoğuna bu hareketin tanımı, "makas vuruşu" veya "bisiklet vuruşu" tanımlarının dillere uyarlanması sonucu oluşturulmuştur. Diğer taraftanAlmancada "Fallrückzieher" (yere düşerek geri tersten vuruş) olarak tanımlanır ve oyuncunun yaptığı vuruşun ardından yere düşmesine bir vurgulama yapılır.[6]İspanyolcada genellikle "tijera" (makas) olarak bilinse de,[4] Peru'da "chalaca", Şili'de ise "chilena" sözcükleri kullanılmaktadır. Kendi tanımını oluşturan dillerden biri olanNorveççede hareket Brassespark" (Brezilya vuruşu) olarak bilinmektedir.[6]
Futbolda röveşata;pas atmak, topu kaleden uzaklaştırmak veya rakip kaleyeşut çekmek için kullanılabilir.[7] Maç esnasında, röveşatanın faydalı olabileceği iki ana durum mevcuttur.Defans oyuncusunun yüzü kendi kalesine doğru dönükse ve topu rakip kaleye doğru uzaklaştırma imkânı yoksa, röveşata hareketini uygulayarak topu uzaklaştırabilir.[8] İkinci olarak bir forvet oyuncusu, rakip kaleye sırtı dönük vaziyette bulunurken topu kaleye göndermek isterse röveşata gerçekleştirebilir.[8]
Röveşatayı yanlış olarak uygulamak ciddi sakatlıklara yol açabilmektedir.[9] Sakatlanmanın önüne geçmek için yapılması gereken temel şey, hareketin ardından yere düşerken kollardan destek almaktır. Öte yandan röveşata çeken bir oyuncunun topa vuran ayağı yüz hizasına denk geldiğinden diğer oyuncuları sakatlama riski de bulunmaktadır.[9] Bu risklerine ve yapılmasının zorluğuna rağmen röveşata,BBC Sport tarafından futbol maçlarını zenginleştirici bir unsur olarak görülmektedir.[10]
Röveşatanın ilk olarak ne zaman ve nerede yapıldığına dair çeşitli iddialar bulunmaktadır. Bunların ilki,Peru'nunCallao şehrinin yerlileri ile İngiliz denizciler arasında 19. yüzyılın başlarında oynanan futbol maçlarına dayanmaktadır.[11]Şili'de,Bask kökenli Şilili futbolcuRamón Unzaga'nın, 1914 yılında oynanan bir maçta yaptığı hareket, röveşatanın ilk ortaya çıktığı zaman olarak kabul edilmektedir.[12]İtalya'da, 15 Ocak 1950'de oynanan maçta bu hareketi sergileyenCarlo Parola'ya mal edilmiştir.[13] Öte yandan bazı oyuncular, bu hareketin yapımıyla özdeşleşmişler ve röveşatanın icadı bu oyunculara mal edilmiştir. Brezilyalı futbolcuLeônidas, yine kendisi gibi BrezilyalıPetronilho de Brito'yu röveşatayı ilk gerçekleştiren oyuncu olarak gördüğünü belirtmiştir.[14]
