Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


İçeriğe atla
VikipediÖzgür Ansiklopedi
Ara

Portekiz

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Portekiz Cumhuriyeti
República Portuguesa (Portekizce)
Küreyi göster
Avrupa haritasını göster
 Portekiz konumu (koyu yeşil)

Avrupa'da (yeşil & koyu gri)
Avrupa Birliği'nde (yeşil)

Başkent
ve en büyük şehir
Lizbon
38°46′K9°9′B / 38.767°K 9.150°B /38.767; -9.150
Resmî dil(ler)Portekizce
Tanınan bölgesel dil(ler)Mirandaca[a]
Etnik gruplar
(2023)[3]
Dinler
(2021)[4]
DemonimPortekizli
HükûmetÜniteryarı başkanlık sistemli cumhuriyet[5][b]
Marcelo Rebelo de Sousa
Luís Montenegro
José Pedro Aguiar-Branco
Yasama organıCumhuriyet Meclisi
Kuruluşu
• Kontluk
868
24 Haziran 1128
25 Temmuz 1139
5 Ekim 1143
23 Mayıs 1179
23 Eylül 1822
5 Ekim 1910
25 Nisan 1974
25 Nisan 1976[c]
Yüzölçümü
• Toplam
92,230 km2[6][7] (109.)
• Su (%)
1.2 (2015)[8]
Nüfus
• 2023 tahminî
10,639,726[9] (88.)
• 2021 sayımı
10,343,066[10]
• Yoğunluk
115.4/km2
GSYİH (SAGP)2024 tahminî
• Toplam
artış $508.508 milyar[11] (51.)
• Kişi başına
artış $49,237[11] (40.)
GSYİH (nominal)2024 tahminî
• Toplam
artış $303.032 milyar[11] (47.)
• Kişi başına
artış $29,341[11] (41.)
Gini (2023) 33.7[12]
orta
İGE (2022)artış 0.874[13]
çok yüksek · 42.
Para birimiEuro[d] () (EUR)
Zaman dilimiUTC (BAS)
UTC−1 (Atlantik/Azorlar)
• Yaz (YSU)
UTC+1 (BAYS)
UTC (Atlantik/Azorlar)
Not:Kıtasal Portekiz veMadeira BAS/BAYS'ı kullanıyor;Azorlar 1 saat geride.
Trafik akışısağ
Telefon kodu+351
İnternet alan adı.pt

Portekiz,[e] resmî adıylaPortekiz Cumhuriyeti,[f]Güneybatı Avrupa'daİber Yarımadası üzerinde yer alan bir ülkedir.Kıta Avrupası'nınen batısında yer alan Portekiz, kuzeyinde ve doğusundaAvrupa Birliği içerisindekien uzun kesintisiz sınırı paylaştığıİspanya ile komşudur; güneyinde ve batısındaKuzey Atlantik Okyanusu, batısında ve güneybatısında ise Portekiz'e bağlı ikiözerk bölge olanAzorlar veMadeira'nın bulunduğuMakaronezya takımadaları yer alır. Başkenti ve en büyük şehriLizbon'dur, onu diğer tekmetropoliten alanı olanPorto takip eder.

Geçen 3.100 yıl boyunca Portekiz toprakları, ülkenin kültürünü, tarihini, dilini ve etnik yapısını etkileyen ve içlerindeFenikeliler,Yunanlar,Romalılar,Cermenler veEndülüs Emevileri'nin de bulunduğu çeşitli medeniyetlerin geçişine tanık olmuştur. 5. yüzyılda Portekiz ülkesiDouro Nehri'nin ağzındakiPortu (günümüzdekiPorto şehri) ileCale (günümüzdekiVila Nova de Gaia) şehirlerine istinadenLatinceTerra Portucalis diye anılıyordu.

1093 yılındaKastilya veLeon KralıVI. Alfonso, krallığının güneybatısındaki topraklarıHenrique de Borgonha'ya vererekPortus Cale Kontluğu'nu kurdu.Comes Portucalensis denen bu kontluk sonraki yıllarda bağımsız bir krallığın doğuşuna sahne olmuştur. 15. ve 16. yüzyıllardaBrezilya'danFilipinler'e uzananPortekiz İmparatorluğu dünyanın önde gelen ekonomik, politik ve kültürel güçlerinden biriydi. 20. yüzyılda imparatorluğun sona ermesiyle birlikte Portekiz Avrupa'ya dönmüştür ve günümüzde dengelidemokratik yapısıylaAvrupa Birliği'nin bir parçasını oluşturmaktadır.

Tarihçe

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Portekiz tarihi
Ana madde:Portekiz coğrafi keşifleri
Ana madde:Portekiz Sömürge Savaşları
İlk Portekiz kralıI. Afonso'nun kullandığı bayrak.

Portekiz, 5 Ekim 1143'teKastilya veLeón KralıVII. Alfonso'nun Portekiz Kontluğu'nun bağımsızlığını tanıması veI. Afonso'yu Portekiz Kralı olarak kabul etmesiyle bağımsız bir ülke olarak kurulmuştur.[14] Günümüzdeki topraklarının yarısı kadar bir alanda kurulduktan sonraAfonso ve kendisinden sonra gelen krallarHristiyan tarikatlarının askerî desteğiyleEndülüslüler'den daha fazla toprak koparabilmek için sürekli güneye doğru ilerlemişlerdir.[14] 1249 yılındaAlgarve'nin güney kıyılarına ulaştıktan sonra PortekizReconquistası (Fetih) sona ermiştir.[14]

1383 yılında erkek vâris bırakmadan ölen Portekiz Kralı'nın kızıyla evli olan Kastilya Kralı Portekiz tahtında hak iddia edince ortaya çıkan halk ayaklanması1383-1385 Krizi'ne yol açtı.[14] SonradanI. João olarak Portekiz tahtına geçen Avizli João ve generalNuno Álvares Pereira yönetimindeki bir kısım soyludan ve halktan oluşan birliklerAljubarrota Savaşı'nda Kastilya birliklerini yendi.[14] Bu savaş hâlâ komşu İspanya ile olan bağımsızlık mücadelesinin bir sembolü olarak görülmekte ve Portekiz tarihinin en ünlü savaşı olarak değerlendirilmektedir.[14]

1373 yılındaİngiltere ile yapılan ittifak günümüzde de devam etmekte ve muhtemelen tarihin en uzun ittifakı sayılmaktadır.[15] Bu ittifakı izleyen yıllarda Portekiz Dünya'nın keşfi için öncülük yapmış veKeşif Çağı'nı başlatmıştır.[15] Kral I. João'nun oğlu PrensInfante Henrique o Navegador (Denizci Henrique), bu çağın başlangıcında büyük rol oynamış ve keşif gezilerinin ana destekleyicisi olmuştur.[15]

1415 yılında bir Portekiz filosununKuzey Afrika'daki zengin ticaret merkeziCeuta'yı ele geçirmesiylePortekiz İmparatorluğu başlamıştır.[15] BunuAtlas Okyanusu'ndaki ilk keşifler izlemiş,Azorlar veMadeira'nın keşfiyle ilksömürgecilik hareketleri başlamıştır.[15]

15. yüzyıl boyunca Portekizli kâşifler,Avrupa'da çok aranan değerli baharatların ülkesiHindistan yolunu ararken Afrika kıyıları boyunca güneye doğru seyahat ettiler ve yol boyunca ticaret noktaları kurdular.[15] Sonunda 1498 yılındaVasco da Gama deniz yoluylaHindistan'a ulaştı ve günümüzün onda biri olan bir milyon nüfusa sahip Portekiz için refah dönemi başladı.[15]

Portekiz İmparatorluğu 1410-1999

1500 yılındaBrezilya'ya ayak basanPedro Álvares Cabral burayı Portekiz topraklarına kattı.[15] On yıl sonraAfonso de Albuquerque,Hindistan'dakiGoa'yı, Basra Körfezi'ndekiHürmüz'ü ve günümüzMalezya'sındakiMalakka'yı işgal etti.[15] Dolayısıyla Portekiz İmparatorluğuHint Okyanusu veGüney Atlas Okyanusu’ndaki ticaret yollarının egemenliğini eline geçirdi.[15]

1580 yılından 1640 yılına kadar Portekiz'in bağımsızlığı bir süre sekteye uğradı.[16]Fas’taki Osmanlı Fas kuvvetleriyle yaptığıVadisseyl Muharebesi sırasında ölen Portekiz KralıI. Sebastião ardında erkek vâris bırakmayınca İspanya KralıII. Felipe taht üzerinde hak iddia etti ve Portekiz Kralı I. Filipe olarak tahta geçti.[16] Bu savaş Portekiz'i büyük devletler sınıfından çıkardığı gibi Kuzey Afrika'ya ve Fas'a tehdidi ortadan kaldırmış,Osmanlı devletini Kuzey Afrika'nın tartışmasız hâkimi hâline getirmiştir.[16] Ancak bundan hoşnut kalmayan Portekiz soylularının desteğiyle ayaklanma başlatanIV. João 1640 yılında kral ilan edilerekBragança hanedanını başlattı.[16] Aynı dönemdeBüyük Britanya veHollanda, Portekiz İmparatorluğu'nun denizaşırı topraklarını ele geçirmek için saldırmaktaydı ve Portekiz özellikle 1822'deBrezilya'nın bağımsızlığını kazanmasıyla birlikte, 20. yüzyıla kadar sürecek olan bir çöküş dönemine girdi.[16]

5 Ekim 1910 tarihindeki cumhuriyetçi devrim Portekiz monarşisini ortadan kaldırdı. Ama devam eden kaos ortamı veI. Dünya Savaşı'na askerî katılımın artırdığı önemli ekonomik problemler 28 Mayıs 1926'daki askerî darbeye neden oldu.[17] Bu darbe sonucundaAntónio de Oliveira Salazar ekonomik dengeyi ve toplumsal düzeni sağlayarak 1933 yılına kadar sürecek olan sağ eğilimli askerî diktatörlük tarafından başa getirildi.[17] Gelenekçi otoriter bir rejim olan vefaşizme yakınlığıyla tanınanEstado Novo (Yeni Devlet) yeni bir anayasanın kabulüyle Salazar tarafından kuruldu.[17]II. Dünya Savaşı'ndaİttifak Devletleri'ne yaptığı yardımlar nedeniyle bu rejim ayakta kalmaya devam etti.[17] 1961 yılındaAngola'da, 1963 yılındaPortekiz Ginesi'nde ve 1964 yılındaMozambik'te başlayan bağımsızlık hareketleriPortekiz Sömürge Savaşları'na yol açarak yönetimdeki rejimi zayıflattı.[17] 1968 yılında Salazar yönetimden ayrıldı ve yerineMarcelo Caetano geçti. 25 Nisan 1974 tarihindeki kansız solcu askerî darbe Afrika sömürgelerine bağımsızlıklarını verdiği gibi günümüzün demokratik rejiminin kurulmasına da önayak oldu.[17]Avrupa Birliği'ne tam üyeliğe 1986 yılında kabul edilen Portekiz 1999 yılında daEuro para birimini kullanmaya başladı.[17]

Devlet yapısı

[değiştir |kaynağı değiştir]
Cumhuriyet Meclisi
(Assembleia da República)

Portekiz 1976 yılında kabul edilen anayasaya göre yönetilen demokratik bir cumhuriyettir.

Cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Meclisi (Assembleia da República), Hükûmet ve Mahkemeler; Portekiz devletinin dört ana organını oluşturur.Yasama,yürütme veyargı erklerinin ayrılığı; Portekiz Anayasası'nda temel alınmıştır.

Beş yıllık görev süresi için halk oylamasıyla seçilen Cumhurbaşkanı'nın yürütme görevi yoktur ve Devlet Başkanlığı görevini yerine getirir. Cumhuriyet Meclisi; dört yıllık görev süresi için halk oylamasıyla seçilen 230 milletvekilinden oluşan yasama organı görevini icra eden parlamentodur.

Yürütme organı olan hükûmet; kendi Bakanlar Kurulunu ve onların müsteşarlarını seçenbaşbakan tarafından yönetilir. Ulusal ve bölgesel hükûmetlerde iki siyasi partinin çoğunluğu görülmektedir:Sosyalist Parti veSosyal Demokrat Parti.

Mahkemeler; ceza, idari ve mali olarak üçe ayrılır.Yüksek Mahkeme, temyiz kararlarında son karar verici mekanizmadır. Dokuz üyeliAnayasa Mahkemesi, yasaların anayasaya uygunluğunu gözetir.[18]

Uluslararası ilişkiler ve askerî yapı

[değiştir |kaynağı değiştir]

Portekiz 1949 yılından beriNATO’ya, 1986’dan beriAvrupa Birliği’ne ve 1996’dan itibaren dePortekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu’na üyedir.Brezilya ile dostluk ve çifte vatandaşlık antlaşması vardır.Amerika Birleşik Devletleri,Birleşik Krallık veÇin ile (Makao nedeniyle) olduğu gibi Latin Avrupa ülkeleriyle (İspanya,İtalya,Fransa veRomanya) de iyi ilişkilere sahiptir.Fas ile yüzyıllardan beri süregelen yakın diplomatik bağları bulunur.

Portekiz’in tek uluslararası anlaşmazlığı, Badajoz Antlaşması sonucunda 1801 yılındaİspanya buyruğu altına girenOlivenza belediyesi ile ilgilidir. 1814-1815 yılları arasında yapılanViyana Kongresi’ne istinaden Portekiz tarafından bu belediye geri alınmak istenmektedir. Yine deAvrupa Birliği üyesi iki ülke arasındaki ilişkiler gergin değildir.

Portekiz Silahlı Kuvvetleri üç ana kuvvetten oluşur:Ordu,Donanma veHava Kuvvetleri. Portekiz 20. yüzyılda iki önemli askerî harekâta katılmıştır:I. Dünya Savaşı veSömürge Savaşı (1961-1974). Portekiz kendi sınırları dışında birçok barış gücüne asker göndermiştir:Doğu Timor,Bosna,Kosova,Afganistan,Irak veLübnan. Zorunlu askerlik hizmeti 2003 yılında kaldırılmıştır.

İdari yapı

[değiştir |kaynağı değiştir]
Portekiz büyük şehir ve merkezleri
INE 2011 Nüfus Sayımı
SıraŞehir adıBölgeNüfusSıraŞehir ismiBölgeNüfus
Lizbon
Lizbon

Porto
Porto

1LizbonLisboa545.24511QueluzLisboa75.169Braga
Braga

Vila Nova de Gaia
Vila Nova de Gaia

2PortoNorte237.55912Rio TintoNorte64.815
3BragaNorte189 33113BarreiroLisboa63.353
4Vila Nova de GaiaNorte186.50314AveiroCentro60.058
5AmadoraLisboa175.13615ViseuCentro57.975
6CoimbraCentro143.05216OdivelasLisboa56.847
7FunchalMadeira111.54117LeiriaCentro50.533
8SetúbalLisboa98.13118MatosinhosNorte49.486
9AlmadaLisboa96.40419GuimarãesNorte47.588
10Agualva-CacémLisboa79.80520FaroAlgarve47.575
Portekiz'in anakaradaki toprakları ve özerk iki bölgesi.

Portekiz idarî yapısı temel olarak 308 belediyeye (Portekizce:concelho) dayanır. Bu belediyeler bucak adı verilen (Portekizce:freguesia) 4.000'den fazla bölüme ayrılır. Belediyeler idarî açıdan alt bölge ve bölgelere bağlanır. 1976 yılından beri en üst idari yapı “Anakara Portekizi” ileAzorlar veMadeira özerk bölgeleridir.

Coğrafya

[değiştir |kaynağı değiştir]
Topografya ve yönetim

Portekiz toprakları,İber Yarımadası üzerindeki alanı (Portekizlerin çoğu tarafındankıta olarak anılır) ve Atlantik Okyanusu'ndaki iki takımadayı içerir:Madeira veAzor takımadaları. Portekiz,30° ve42° K enlemleri ile32° ve6° B boylamları arasındadır.

Azor Adaları veMadeiraOrta Atlas Okyanusu üzerindedir. Bu adaların bazıları 1957 yılı gibi yakın geçmişe kadar volkanik olarak etkindi.

Portekiz'in anakaradaki toprakları, en büyük nehri olanTejo Nehri ile ikiye bölünür. Kuzey kısmı içeride düzlükler barındıran ve dört yerde kesintiye uğrayarak tarıma elverişli alanlar yaratan dağlık bir bölgedir.

Tejo Nehri ileAlgarve arasındaki güney kısmı genelde serin ve yağmurlu bir iklime sahip kuzeyden daha ılık ve kuru bir iklime sahip ovalardan oluşur.Alentejo'dan dağlarla ayrılanAlgarve bölgesi iseFas ve Güneyİspanya'ya benzer birAkdeniz iklimine sahiptir.

Portekiz'in en yüksek noktasıPico Adası'nda bulunan 2.351 m. yüksekliğinde eski bir yanardağ olanPico Dağı'dır.

İklim

[değiştir |kaynağı değiştir]

Portekiz,Akdeniz iklimine sahiptir.Avrupa'nın en sıcak ülkelerinden biri olan Portekiz'in ana karadaki topraklarında yıllık ortalama sıcaklık kuzeyde 15 °C ve güneyde 18 °C'dir. Madeira ve Azor Adaları sıcaklık aralığı daha dardır. Bahar ve yaz mevsimlerinde güneşli, sonbahar ve kış mevsimlerinde yağmurlu ve rüzgârlıdır.

Toplamda, ülke yüzölçümü 92.090 km² kapsar.[19]

Ekonomi

[değiştir |kaynağı değiştir]
Expo '98 fuarının yapıldığı modernParque das Nações

Portekiz 1986 yılındaAvrupa Birliği'ne katıldı ve kararlı bir ortamda uyum çalışmalarına başladı, sağlıklı bir büyüme düzeyine erişti. Hükûmetler reformlar uygulayarak birçok devlet teşekkülünü özelleştirdi ve ekonominin önemli alanlarını liberalleştirdi. Portekiz 1999 yılındaEuro kullanımına geçen ülkelerden biridir.

Başlıca endüstriler içindepetrol rafinerileri,çimento,otomotiv,kâğıt,tekstil,ayakkabı,koltuk veşişe mantarı üretimi (Dünya lideri) sayılabilir. Tarım artık ekonominin en büyük kısmını oluşturmasa da Portekiz şarapları, özelliklePorto şarabı veMadeira şarabı dünya çapında pazarlanmaktadır. ÖzellikleAlgarve veMadeira bölgelerindeturizm de önemli bir geçim kaynağıdır.

Turizmden önemli derecede gelir elde edilmesinin yanında, Portekiz tarım ve sanayi gibi alanlarda diğer Avrupa ülkelerine oranla çok daha düşük verim alabilmektedir. AET ülkeleri arasında en yoksul ülke olan Portekiz'de, özellikle tarımda geleneksel yöntemlerin kullanılmaya devam edilmesi ve hâlâ son teknoloji aletlerine geçilememesi tarımdan verim alma şansını düşürmektedir. Ülkedeki malların çoğu ithal bulunmaktadır. Özellikle Güney Amerika ülkelerinden bölgeye özgü meyve ve sebze çeşitlerinin ithali gerçekleşmektedir.

Portekiz'de pirinç, buğday, mısır, patates gibi ürünler yetiştirilir. iklimine rağmen incir, badem, portakal gibi ürünler de yetiştirilir. En çok ekilen tarım ürünleri ise mısır, üzüm, çavdar ve zeytindir. Akdeniz bölgesine özgü kültür bitkileri ise buğdaydır. Ayrıca Portekiz'de dış satımı en çok olan ürün porto şarabıdır. F.F.F. kelimeleri Portekiz'in kısaca ünlü olan şeylerini özetler. 1. F FADO SADNESS SONGS 2. F FUTBALL 3. F DE FİESTA

Portekiz Golden Visa programı, yabancı yatırımcılara yönelik sunulan bir yatırım programıdır ve ayrıca ARI (Authorization for Residency by Investment) olarak da bilinir. Program, AB vatandaşı olmayan yatırımcılara Portekiz'de oturma izni sağlar ve Ekim 2012'de başlatılmıştır. Programın amacı, 2008 krizinden sonra Portekiz'e uluslararası sermaye çekmektir. Program, başlangıcından bu yana 6 milyar Euro'dan fazla yatırım çekmiş ve sürdürülebilirliği ve başarısı kanıtlanmıştır. Portekiz Golden Visa programının en büyük avantajlarından biri, başvuranlara ve aile bireylerine Portekiz'de yaşama, çalışma ve eğitim alma hakkı sağlamasıdır. Ayrıca program, beş yıl sonra Portekiz vatandaşlığına başvurma olanağı da sunar.[20] 16 Şubat 2023'te Portekiz hükûmeti, ülkedeki konut kriziyle mücadele etmek için Golden Visa programının revize edilmesini veya olası olarak sona erdirilmesini içeren bir dizi önlemleri açıkladı.[21]

Enerji, ulaşım ve iletişim

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ulusal havayolu şirketiTAP Portugal’in birAirbus A330-200 yolcu uçağı

2006 yılı verilerine göre Portekiz, enerji üretiminin %55'inikömür vepetrol ile çalışan enerji santrallerinden sağlamaktadır. Kalan %40 barajlar ve %5 de rüzgâr enerjisi ile sağlanmaktadır. Hükûmet rüzgâr ve güneş enerjisi gibi alternatif enerji kaynakları üzerine yatırım yapmaya çalışmaktadır.

Giderek artan otomobil kullanımı ve sanayileşme nedeniyle ulaşım 1990'larda öncelik kazanmıştır. Ülkenin 68.732 km'lik karayolu ağının 2.000 km'sini 44otoyol oluşturmaktadır.

İki büyük şehirde, her biri 35 km.'yi geçen metro sistemi bulunmaktadır:Lizbon Metrosu vePorto Metrosu. 2008 yılında yapımına başlanacak olan ve günümüzde kullanılanPendolino trenlerinin yerine geçecek yüksek hızlıTGV tren hattı Porto'yu Lizbon'a ve Lizbon'uMadrid'e bağlayacaktır.Ota'ya Lizbon şehri için yeni bir havaalanı da inşa edilecektir.

Portekiz dünyanın en yüksek cep telefonu kullanım oranına sahiptir. Mart 2006 verilerine göre evlerin %30'unda yüksek hızlı internet hattı, şirketlerin %78'inde de internet bağlantısı vardır. Portekizlilerin büyük çoğunluğu televizyon kanallarını kablo üzerinden seyretmektedir (Haziran 2004: evlerin %73.6'sı).

En önemli havaalanları Lizbon'dakiPortela Havaalanı,Faro, Porto'dakiFrancisco Sá Carneiro Havaalanı, Funchal (Madeira) ve Ponta Delgada'dır (Azorlar).

Nüfus yapısı

[değiştir |kaynağı değiştir]
Lizbon

Portekiz, dil ve din açısından oldukça bağdaşık yapıda bir ülkedir. Portekiz halkı değişik etnik grupların karışımından oluşur: Roma öncesiİber veKelt kabileleri ileEski Romalılar veCermen halkları.

2001 nüfus sayımı sonucunda %51,7'si kadın olan Portekiz'in nüfusu 10.356.117 olarak belirlenmiştir. 2003 yılı sonunda nüfusun %4,2'sini yasal göçmenler oluşturmaktaydı. En büyük göçmen topluluklarıUkrayna,Brezilya,Yeşil Burun Adaları veAngola gibi ülkelerden olsa daGüney Amerika veDoğu Avrupa'nın diğer ülkelerinden de göçmenler bulunmaktadır. Portekiz nüfusunun büyük çoğunluğuKatoliktir. En büyük metropolitan alanlarıLizbon,Porto,Braga,Coimbra veAveiro'dur.

2010 yılındaPortekiz'de eşcinsellere evlilik izni verildi ve böylece Portekiz,eşcinsel evliliğin yasal olduğu dünyanın sekizinci ülkesidir.[22][23]

Eğitim

[değiştir |kaynağı değiştir]

Portekiz'deki eğitim sistemi dört basamakta toplanır:

  1. Okul öncesi (altı yaş altı çocuklar için),
  2. Temel eğitim (6 ile 15 yaş arası çocuklar içindir ve zorunludur. Bu basamak üç aşamalı şekilde (4+2+3) dokuz yıl sürer. Birinci aşama dört yıl sürer ve esas olarak karakter gelişimi ve ileri çalışmalar için temel bilgi oluşturmaya odaklanılır. İkinci aşama iki yıldır ve disiplinlerarası çalışmalara giriş yapılır. Üçüncü ve sonuncu aşama üç yıl sürer ve bu eğitimin disiplinler arası hâle geldiği aşamadır.[24])
  3. Ortaöğretim (üç yıl sürer ve 2010 yılından itibaren zorunludur.)
  4. Yükseköğretim (üniversite ve politeknik okullarında okutulmaktadır.)

Portekiz üniversiteleri 1290 yılından beri eğitim vermektedir. Üniversiteler fakültelere bölünmüştür. 2011 yılından itibaren geçerli olmak üzereBologna süreci uygulamasına geçilmektedir.

Emeklilik

[değiştir |kaynağı değiştir]

2020'den itibaren Portekiz'de emeklilik yaşı hem erkekler hem de kadınlar için 66 yıl 5 aydır.[25]

Hukuk sistemi

[değiştir |kaynağı değiştir]

19. yüzyılın sonuna kadar başlıca Fransız yasalarından etkilenen hukuk sistemi o zamandan beri daha çok Alman yasalarından etkilenmeye başlamıştır. Başlıca yasalar arasında Anayasa (1976), Medeni Kanun (1966) ve Ceza Kanunu (1982) sayılabilir.

Kültür

[değiştir |kaynağı değiştir]
Jerónimos Manastırı (üst) veBelém Kulesi (orta)Portekiz Gotik'inin şaheserleri sayılır.

Portekiz Akdeniz'den geçen çeşitli medeniyetlerin ve Keşif Çağı'nda dünyanın değişik bölgelerinde etkileştiği medeniyetlerin etkisiyle kendine özgü bir kültür geliştirmiştir.

Portekiz edebiyatı yazılı eserler ve şarkılarla gelişmiş olup Batı medeniyetinin en erken edebiyatlarından birini oluşturur. 1350 yılına kadar Portekizli ve Galiçyalı gezgin ozanlar tümİber Yarımadası'na edebî etkilerini yaymıştır.Gil Vicente (1465 (?) - 1536 (?)) hem Portekiz hem de İspanyol drama geleneğinin kurucularındandır. Maceraperest ve şairLuís de Camões (yak. 1524 - 1580)Os Lusíadas adlı epik şiiriniVergilius'unAeneis adlı eserini temel alarak yazmıştır. Modern Portekiz şiirinin temeli,Fernando Pessoa'nın (1888 - 1935) eserlerinde görüldüğü üzere neoklasik ve çağdaş tarzlardadır. Günümüz Portekiz edebiyatının uluslararası alanda tanınmasında önde gelen edebiyatçılar arasında şu isimleri sayabiliriz:Almeida Garrett,Camilo Castelo Branco,Eça de Queirós,Sophia de Mello Breyner Andresen,António Lobo Antunes ve 1998 yılındaNobel Ödülü kazananJosé Saramago.

Portekiz müziği çeşitli tarzları barındırır. En tanınanı, genelliklePortekiz gitarı ile anılan vesaudade yani özlem ve hasret duyma duygusuyla özdeşleşen, melankolik şehir müziğiFado’dur. Fado’nun uluslararası alanda tanınmış yorumcuları arasındaAmália Rodrigues,Mariza,Mísia veMadredeus’u sayabiliriz.

Fado ve halk müziğinin yanı sıra Portekiz gençliği rock, pop ve Portekiz’deki büyük Afrikalı toplulukları tarafından yapılanhip-hop tuga gibi çağdaş müziklere de ilgi duymaktadır. Portekiz’de her yıl çeşitli müzik festivalleri düzenlenir:Zambujeira do Mar,Paredes de Coura,Rock in Rio Lisboa, 2005 yılındaMTV Europe Music Awards.

Portekiz geleneksel mimarisi çeşitli etkilenmelerle ortaya çıktığı için farklılık taşır. GünümüzdeEduardo Souto de Moura veÁlvaro Siza Vieira gibi dünya çapında ünlü mimarları vardır. Görsel sanatlarda da dünya çapında adı duyulmuşVieira da Silva vePaula Rego adlı ressamlar sayılabilir.

1990’lardan beri, 1956’da kurulanCalouste Gulbenkian Vakfı’na Lizbon’daki Belém Kültür Merkezi ile Porto’daki Serralves Vakfı ve Müzik Evi’ni katarak kamuya açık kültürel kurumlarını artırmıştır.

Mutfak

[değiştir |kaynağı değiştir]

Portekiz mutfağı, pirinç, patates, ekmek, et, deniz ürünleri ve balık kullanılan çeşitli tariflerle zengin bir mutfaktır. Portekizlilerin özellikle Morina balığından yapılmış yemekleri çok sevdikleri ve Portekiz'debacalhau denen bu yemeklerin yılın her günü için farklı olmak üzere 365 değişik şekilde pişirildiği söylenir.Pastéis de Bacalhau,Bacalhau à Brás veBacalhau à Gomes de Sá en popüler tariflerdir. Diğer iki popüler balık tarifi ızgarasardalye ve soğan, sarımsak, defne yaprağı, patates, domates, biber, maydanoz veyakişniş karışımı ile birkaç balık türünden yapılan domatesli bir çeşitgüveç olan caldeirada'dır.

Lizbon'da Pasteis de Nata

Portekizpasta sanatının kökeni ülkeye yayılmış birçokOrta Çağ Katolik manastırındadır. Çok az malzeme (çoğunlukla badem,vanilya,tarçın, un, yumurta ve biraz likör) kullanan bu manastırlar, olağanüstü geniş yelpazede farklı hamur işleri yaratmayı başardılar ki bunlardanLizbon’un pastéis de Belém (veyapastéis de Nata) veAveiro’nunOvos-Moles gibi tatlı ve kekleri çok revaçtadır. Yumurtalı Portekiz turtası olarak da bilinen Pastéis de Nata'nın tarihi 17. yüzyıla kadar uzanır. Bu tatlıJerónimos Manastırı'ndaki rahipler tarafından bulunmuştur.[26]

Portekiz’in kendine özgüfast-food tarzı yemeği ise Porto’nunFrancesinha‘sı (Frenchie), yine Porto'dan geleneksel yemek "Tripas à moda do Porto" ve "bifanas" (ızgara domuz) veya ülke çapında iyi bilinenprego (ızgara dana eti)sandviç'ler yer alır.

Sığır, domuz, kuzu, keçi veya tavuktan yapılan tipik Portekiz et tarifleri arasında et, pirinç, patates ve diğer sebzelerin haşlanmasıyla yapılanCozido à Portuguesa, et ve sosis parçaları ile kuru fasulyeden yapılan ve beyaz pirinçli pilav ile servis edilenFeijoada,Frango de churrasco,Leitão (süt domuzu kızartması),Chanfana veCarne de porco à alentejana veEspetadas bulunur.

Çok popüler bir kuzey yemeği Dobrada, beyaz fasulye ve havuçlu güveçli işkembedir ve genellikle buğulanmış beyaz pirinçle servis edilir. Peri-peri tavuk, pilav ve sebzelerle servis edilen, Portekiz'in her yerinde sevilen ancak en çokAlgarve bölgesinde yaygın olan baharatlı bir közde tavuk yemeğidir.

Portekiz şarapları, Portekiz'i tanrılarıBacchus ile özdeş tutan Romalıların zamanından beri uluslararası olarak tanınmıştı. Günümüzde şarapseverler tarafından çok iyi tanınan birçok şarap çeşidi, uluslararası ödüller kazanmıştır. Tanınmış birçok Portekiz şarabı dünyanın en iyi şarapları arasında sayılır: Vinho Verde, Vinho Alvarinho, Vinho do Douro, Vinho do Alentejo, Vinho do Dão, Vinho da Bairrada ve tatlıPorto şarabı,Madeira şarabı ileSetúbal’ın Moscatel şarabı ile Favaios (Douro). Porto ve Madeira, özellikle dünya çapında çok çeşitli yerlerde takdir edilmektedir. Dünyada yaygın pazarlanan Porto şarabını Vinho Verde izler. Artan uluslararası talebe cevap verecek şekilde Vinho Verde ihracatı artış göstermektedir.

Portekiz mutfağı çok çeşitlidir ve farklı bölgelerin kendi geleneksel yemekleri vardır. Portekizliler iyi yemek kültürüne sahiptir ve ülke genelinde sayısız iyi restoran ve tipik küçüktasquinhalar vardır.

Spor

[değiştir |kaynağı değiştir]
Luís Figo: Portekiz millî takım eski kaptanı
Cristiano Ronaldo en ünlü ve en önemli Portekizli futbolcu

Futbol Portekiz'de en popüler spor dalıdır. Ekim 2011 itibarıylaPortekiz millî futbol takımı,FIFA üyesi 208 ülke millî takımları arasında,FIFA Dünya Sıralaması'nda 8. sıradadır. EfsaneviEusébio hâlâ Portekiz futbolunun unutulmaz sembolüdür.Luís Figo, FIFA tarafından 2001'de yılın oyuncusu seçilmiştir.Rui Costa veCristiano Ronaldo önemli oyuncular arasında sayılır.

Vítor Baía tüm Avrupa kulüpler kupaları dâhil olmak üzere tarihte en çok kupa kazanmış oyuncudur. AyrıcaJosé Mourinho futbol tarihinin en başarılı ve en çok kazanan teknik direktörlerinden sayılır. Portekiz'in en üst düzey futbol karşılaşmalarıSuperliga'da yapılmaktadır. Önemli futbol kulüpleri arasındaBenfica,Porto veSporting sayılabilir. “2004 Avrupa Futbol Şampiyonası”'na ev sahipliği yapan Portekiz neredeyse kupayı da kazanıyordu. Final maçındaYunanistan sürpriz bir galibiyet kazanarak ilk defa Avrupa kupasını kazandı. Portekiz millî futbol takımıFIFA Dünya Kupası'nda iki kere yarı finale kaldı. İlki Eusebio'nun 9 golle gol kralı olduğu1966'da, ikincisi de2006'dadır. 2006 yılı yarı finalindeFransa'ya yenilen Portekiz, daha sonraAlmanya'ya da yenilerek dördüncü olabilmiştir. Son olarak 2016 yılında Fransa'da düzenlenen Euro 2016 turnuvasında ev sahibi Fransa'yı yenerek şampiyonluğa ulaşmıştır.

Futboldan başkabasketbol,yüzme,atletizm,tenis,jimnastik,futsal,paten hokeyi (rink hokeyi),hentbol,voleybol veragbi gibi birçok branşta profesyonel spor karşılaşmaları ve şampiyonalar düzenlenmektedir. En önemli yarışı “Volta a Portugal” (Portekiz Bisiklet Turu) ilebisiklet sporu veatletizm en popüler sporlar arasındadır.Paten hokeyinde Portekiz, 15 Dünya ve 20 Avrupa şampiyonluğuyla dünyanın en çok kupa kazanan ülkesidir. Ragbi'de de birçok kupa kazanan Portekiz Temmuz 2006 itibarıyla 5 Avrupa şampiyonası kazanmıştır. GüneşliAlgarve bölgesinde yapılan "Algarve Open"golf turnuvası da önemli spor etkinliklerindendir. Lizbon yakınındakiEstoril'de bulunanAutódromo Fernanda Pires da Silva, içlerindeDünya Motosiklet Şampiyonası ileA1 Grand Prix gibi birçok motor sporunun yapıldığı en önemli yarış pistidir. Portekiz Rallisi ve Madeira Rallisi ile birlikte Baja Portugal 1000 ve Lizbon-Dakar off-road yarışları da uluslararası alanda tanınır.Triatlon dalında Dünya Kupası lideriVanessa Fernandes sayesinde önemli adımlar atılmaktadır.Judo veboks branşlarında da Portekiz uluslararası karşılaşmalarda madalyalar kazanmıştır.

Ülkede "Jogo do Pau" (Portekiz Sopa Dövüşü) diye bilinen eski birdövüş sanatı vardır. Kendini koruma amacıyla yapılan bu spor, genellikle genç kadınlar için çıkan anlaşmazlıkları çözmek isteyen delikanlıların yaptıkları düellolarda kullanılırdı. DoğuşuOrta Çağ'a dayananJogo do Pau'da silah olarak tahta sopalar kullanılır. "Jogos Populares" gibi diğer geleneksel sporlar da zevk için hâlâ yapılmaktadır.

Festivaller ve bayramlar

[değiştir |kaynağı değiştir]

Portekiz'de yaz mevsiminde festivaller önemli yer tutar. Her şehrin ve kasabanın kendi festivali vardır. Özellikle Haziran ayı festivalleri çok popülerdir. Bu aydaki festivallerSantos Populares (popüler azizler) diye bilinen üç azize,Padovalı Antonio,Vaftizci Yuhanna veSimun Petrus'a adanır ve tüm Portekiz'de yapılır. Pagan gelenekten gelen bu festivallerin azizlerle nasıl birleştirildiği bilinmemektedir. Büyük olasılıkla Hristiyanlık bölgeye yayılmadan önce bu eğlenceler Roma tanrıları ya da yerel tanrılar adına yapılmaktaydı. Festivallerin ortak özellikleri şarap,água-pé (bir çeşit sulandırılmış şarap), geleneksel ekmek ve sardalya, düğünler, geleneksel sokak dansları, ateş, havai fişekler ve kutlamalardır.

Yararlı bilgiler

[değiştir |kaynağı değiştir]
  • Resmî tarih yazılış şekli: YYYY/AA/GG (örn. 2006/06/20)
  • Gündelik kullanım tarih yazılış şekli: GG/AA/YYYY (örn. 20/06/2006), tarihler şu şekilde yazılır:GG de AA de YYYY (örn.1 de Janeiro de 2005)
  • Ondalıkları ayırmak için virgül kullanılır: 123,45
  • Binlikler resmî olarak boşluk bırakılarak ayrılır - 10 000 - ancak nokta da hâlâ kullanılır - 10.000.
  • Para birimiEurodur, (kısaltması'dir). Avro 100cêntimos 'a bölünür.
  • Avro işareti tutardan önce ya da sonra kullanılabilir, kuruş bölümü nokta ya da virgül ile ayrılabilir: 10,95 € - € 10,95 - € 10.95 - 10.95 €
  • Posta kodu: 4+3 rakamdan oluşur, arada tire (kısa çizgi) kullanılır (2000-100 gibi).

Notlar

[değiştir |kaynağı değiştir]
  1. ^Terra de Miranda bölgesinde konuşulanMirandaca, 1999 yılında resmî olarak tanındı (Lei n.° 7/99 de 29 de Janeiro)[1] ve resmi kullanım hakkı tanındı.[2]Portekiz İşaret Dili de tanınmaktadır.
  2. ^Portekiz'dede jure yarı başkanlık sistemi yürürlükte olsa da cumhurbaşkanının rolü çoğunlukla semboliktir ve ülkede factoparlamenter cumhuriyet olarak faaliyet göstermektedir.
  3. ^Portekiz Anayasası 1976'da kabul edildi ve ardından 1982 ile 2005 yılları arasında birkaç küçük değişiklik yapıldı
  4. ^2002'den önceesküdo
  5. ^Portekizce telaffuz: [puɾtuˈɣal]
  6. ^PortekizceRepública Portuguesa,Portekizce telaffuz: [ʁɛˈpuβlikɐ puɾtuˈɣezɐ].
    Portekiz'in tanınan azınlık dillerinde:

Kaynakça

[değiştir |kaynağı değiştir]
  1. ^"Reconhecimento oficial de direitos linguísticos da comunidade mirandesa (Official recognition of linguistic rights of the Mirandese community)".Centro de Linguística da Universidade de Lisboa (UdL). 18 Mart 2002 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2015. 
  2. ^The Euromosaic study, Mirandese in Portugal 5 Şubat 2016 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., europa.eu –European Commission website. Retrieved January 2007. Link updated December 2015
  3. ^Kaynak hatası:Geçersiz<ref> etiketi;aima isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz:Kaynak gösterme)
  4. ^Kaynak hatası:Geçersiz<ref> etiketi;Censos2021 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz:Kaynak gösterme)
  5. ^"Constitution of Portugal, Preamble"(PDF). 17 Mart 2018 tarihinde kaynağındanarşivlendi(PDF). Erişim tarihi:17 Mart 2018. 
  6. ^"Statistics Portugal - Web Portal".ine.pt. 13 Kasım 2019 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:5 Temmuz 2023. 
  7. ^"Portugal country profile".BBC News. 24 Şubat 2020. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:27 Ocak 2021. 
  8. ^"Surface water and surface water change".Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). 24 Mart 2021 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:11 Ekim 2020. 
  9. ^"População residente ultrapassa os 10,6 milhões - 2023".ine.pt.INE. 15 Mayıs 2025 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:18 Haziran 2024. 
  10. ^"Censos 2021 - Principais tendências ocorridas em Portugal na última década".Statistics Portugal - Web Portal. 23 Kasım 2022. 23 Kasım 2022 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022. 
  11. ^abcd"World Economic Outlook Database, October 2024 Edition. (Portugal)".www.imf.org.International Monetary Fund. 22 Ekim 2024. 27 Kasım 2024 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:22 Ekim 2024. 
  12. ^"A taxa de risco de pobreza aumentou para 17,0% em 2022 - 2023".www.ine.pt. INE. 15 Mart 2024 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
  13. ^"Human Development Report 2023/24"(PDF) (İngilizce).United Nations Development Programme. 13 Mart 2024. s. 288. 13 Mart 2024 tarihinde kaynağındanarşivlendi(PDF). Erişim tarihi:13 Mart 2024. 
  14. ^abcdefde Macedo 2004, ss. 15-57.
  15. ^abcdefghijde Macedo 2004, ss. 58-122.
  16. ^abcdede Macedo 2004, ss. 123-77.
  17. ^abcdefgde Macedo 2004, ss. 315-32.
  18. ^1976 Nisan’ında yürürlüğe konulan yeni anayasa ile sosyalist bir yönetim içine giren Portekiz; 18 idarî bölgeye ayrılmıştır. Başlıca yönetim organları; cumhurbaşkanı, ihtilâl konseyi ve hükûmettir. İhtilâl konseyi, 4 komutan ve silâhlı kuvvetlerden seçilen 14 subaydan meydana gelmiştir. Portekiz, NATO’ya üyedir. 1980’de yapılan seçimleri büyük çoğunlukla merkez-sağ eğilimli "Demokratik İttifak" kazandı. Yeni hükûmet, anayasada bir sürü değişiklik yaparak sivil yönetime geçiş yolunu açtı. 1985 Ekim’inde yapılan seçimleri, serbest piyasa ekonomisini savunan Sosyal Demokrat Parti kazandı. 1986 Şubatında Mário Soares; cumhurbaşkanlığı seçimini kazanarak 60 yıllık bir aradan sonra ilk sivil Cumhurbaşkanı oldu. Aynı yıl Portekiz, AET’ye alındı. 1989’da yapılan değişiklikle sosyalizmle ilgili ifadeler, anayasadan çıkarıldı.
  19. ^"Portugal". CIA - The World Factbook. 15 Mayıs 2016 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2009. 
  20. ^"Portekiz Golden Visa (Portekiz Altın Vize) 2023". 7 Şubat 2023. 28 Ocak 2021 tarihindekaynağından arşivlendi. 
  21. ^"Portekiz Golden Visa Sona Eriyor: Satır Başlarından Notlar". 23 Şubat 2023. 24 Şubat 2023 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2023. 
  22. ^Hatton, Barry (18 Mayıs 2010)."Portugal's president ratifies gay marriage law" (İngilizce). The Associated Press (Google News). 20 Mayıs 2010 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2010. 
  23. ^"Portugal's president to ratify same-sex marriage law" (İngilizce). BBC News. 17 Mayıs 2010. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2010. 
  24. ^"the-quality-of-education-and-international-schools-in-portugal". 22 Temmuz 2020 tarihindekaynağından arşivlendi. 
  25. ^"getgoldenvisa.com/retiring-in-portugal". 22 Temmuz 2020 tarihindekaynağından arşivlendi. 
  26. ^"Portuguese Food: All You Need To Know". 17 Şubat 2023 tarihindekaynağından arşivlendi. 
Bu maddedekibilgilerindoğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. Lütfengüvenilir kaynaklar ekleyerekmaddenin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir vekaldırılabilir.
Kaynak ara: "Portekiz" – haber ·gazete ·kitap ·akademik ·JSTOR
(Haziran 2021) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)

Kullanılan Kaynaklar

[değiştir |kaynağı değiştir]

Bibliyografya

[değiştir |kaynağı değiştir]
  • Bliss, Christopher; Macedo, Jorge Braga de (1990).Unity with Diversity in the European Economy: the Community's Southern Frontier. London, England: Centre for Economic Policy Research.ISBN 978-0-521-39520-5. 
  • Juang, Richard M.; Morrissette, Noelle Anne (2008).Africa and the Americas: Culture, Politics, and History: A Multidisciplinary Encyclopedia.2.ISBN 978-1-85109-441-7. 
  • Page, Melvin Eugene; Sonnenburg, Penny M. (2003).Colonialism: An International, Social, Cultural, and Political Encyclopedia.2.ISBN 978-1-57607-335-3. 
  • Brockey, Liam Matthew (2008).Portuguese Colonial Cities in the Early Modern World.ISBN 978-0-7546-6313-3. 
  • Ribeiro, Ângelo; José Hermano (2004).História de Portugal I — A Formação do Território [History of Portugal: The Formation of the Territory] (Portekizce). QuidNovi.ISBN 989-554-106-6. 
  • Ribeiro, Ângelo; Saraiva, José Hermano (2004).História de Portugal II — A Afirmação do País [History of Portugal II: An Affirmation of Nation] (Portekizce). QuidNovi.ISBN 989-554-107-4. 
  • de Macedo, Newton; Saraiva, José Hermano (2004).História de Portugal III — A Epopeia dos Descobrimentos [History of Portugal III: The Epoch of Discoveries] (Portekizce). QuidNovi.ISBN 989-554-108-2. 
  • de Macedo, Newton; Saraiva, José Hermano (2004).História de Portugal IV — Glória e Declínio do Império [History of Portugal IV: Glory and Decline of Empire] (Portekizce). QuidNovi.ISBN 989-554-109-0. 
  • de Macedo, Newton; Saraiva, José Hermano (2004).História de Portugal V — A Restauração da Indepêndencia [History of Portugal IV: The Restoration of Independence] (Portekizce). QuidNovi.ISBN 989-554-110-4. 
  • Saraiva, José Hermano (2004).História de Portugal X — A Terceira República [History of Portugal X: The Third Republic] (Portekizce). QuidNovi.ISBN 989-554-115-5. 
  • Loução, Paulo Alexandre (2000).Portugal, Terra de Mistérios [Portugal: Land of Mysteries] (Portekizce) (3. bas.). Ésquilo.ISBN 972-8605-04-8. 
  • Muñoz, Mauricio Pasto (2003).Viriato, A Luta pela Liberdade [Viriato: The Struggle for Liberty] (Portekizce) (3. bas.). Ésquilo.ISBN 972-8605-23-4. 
  • Grande Enciclopédia Universal. Durclub. 2004. 
  • Constituição da República Portuguesa [Constitution of the Portuguese Republic] (Portekizce) (VI Revisão Constitucional bas.). 2004. 

Dış bağlantılar

[değiştir |kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'taPortekiz ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.
Portekiz bayrağı
Portekiz bayrağı
Portekiz arması
Portekiz arması

İstatistiki bölgeler (NUTS II):
Azor Özerk BölgesiAlentejoAlgarveCentro (Merkez)LizbonMadeira Özerk BölgesiNorte (Kuzey)

İstatistiki altbölgeler (NUTS III):

Azor Özerk BölgesiAlentejo Central (Merkez)Alentejo Litoral ( Sahil)Algarve Alto (Yukarı) AlentejoAlto (Yukarı) Trás-os-MontesAveBaixo (Aşağı) AlentejoBaixo (Aşağı) MondegoBaixo (Aşağı) VougaBeira Interior Norte (Kuzey İçeri)Beira Interior Sul (Güney İçeri)CávadoCova da BeiraDão-LafõesDouroEntre Douro e Vouga Grande (Büyük) Porto Grande (Büyük) LizbonLezíria do TejoMadeira Özerk BölgesiMinho-LimaMédio (Orta) TejoOeste (Batı)Península de Setúbal (Yarımadası)Pinhal Interior Norte (Kuzey İçeri)Pinhal Interior Sul (Güney İçeri)Pinhal Litoral (Sahil)Serra da EstrelaTâmega
Egemen devletler
Sınırlı tanınmış
olan devletler
Bağımlı ve
diğer bölgeler
Tarihçe
Yapı
Kişiler
Üyeler
Üyeler
OECD
Üyeler
Gözlemciler
Otorite kontrolüBunu Vikiveri'de düzenleyin
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Portekiz&oldid=36167481" sayfasından alınmıştır
Kategori:
Gizli kategoriler:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp