Pilsner, tüm dünyada üretilen biraların üçte ikisinden fazlasının dahil olduğu açık renklilager tipi birbira türüdür.[1] İlk olarak 1842 yılındaAvusturya İmparatorluğu topraklarında bulunanBohemya bölgesindekiPilsen kentindePilsner Urquell adıyla üretilmiştir.[2] Bu kent günümüzdeÇekya sınırları arasındadır. Dünyanın ilk sarı renkli lager birası olan ve tüm pilsner türü biraların ilk örneği sayılanPilsner Urquell günümüzde de üretimine devam etmektedir.[3]
Pilsner türü biralar, adını günümüzdeÇekya sınırlarında bulunanPilsen kentinden almıştır.Pilsener ya da kısacapils gibi adlarla da bilinmektedir.
Pilsen kenti bira üretimine 1295 yılında başlamıştır. Ancak 1840'lı yılların ortalarına dek Plzeň kentinin de içinde bulunduğuBohemya bölgesinde üretilenbiraların tamamı üstfermentasyon yöntemiyle mayalananale tipi biralardı. Bu biraların kaliteleri ve tatları sıklıkla değişmekteydi. Bu nedenle 1838 yılında Bohemyalı tüketiciler bu duruma tepki göstermek amacıyla ellerindeki bütün bira fıçılarını sokağa dökmüştür.[4] Bu olaydan yaklaşık bir yıl sonraPilsen yetkilileri,Měšťanský Pivovar Plzeň adında kente ait bir bira fabrikası kurmuştur.Almanya'daBürger Brauerei,Birleşik Krallık'ta iseCitizens' Brewery adıyla anılan bu şirket günümüzdePilsner Urquell adıyla bilinmektedir.[5]
Bira üreticileri altfermentasyon mayalarıyla yaptıkları biraları serin mağaralarda yaşlandırıp biraların berraklığını ve raf ömrünü uzatmıştır. Bu metotta,Brno'lu bira üreticisi František Ondřej Poupě'nin 1794 yılında yazdığı bir kitaptan yararlanılmıştır.[6]
Plzeň'deki fabrika, ilk pilsner bira serisini 5 Ekim 1842 tarihinde takdim eden ve biracılıkta kullandığı açık renklimaltlarla ve yeni üretim teknikleriyle göze çarpanBavyeralı biracı Josef Groll'ü (1813-1887) işe almıştır. İngiliz teknolojisiyle hazırlanan parlakarpamaltının Plzeň'deki olağanüstü yumuşak suyla ve Saaz adı verilen düşük acılıktakişerbetçi otuyla kombinasyonu, Bavyera stili lagering teknolojisinin etkisiyle ortaya devrim niteliğinde kabul edilen sarı renkli ve berrak birbira çıkarmıştır. Josef Groll, işe alındıktan üç yıl sonra, 1845'te Vilshofen kentine geri dönerek babasının bira fabrikasını devralmıştır.
Avrupa'da cam teknolojisindeki gelişmeler, pilsnerlerin ortaya çıkışıyla aynı döneme rastlamaktadır. Bu dönemde camdan yapılan bardakların fiyatlarının düşmesi ve yaygınlaşması bira tüketim alışkanlıklarını değiştirmiş, insanlar ilk kez saydam cam bardaklarla bira içmeye başlamıştır.Bohemya stilinde üretilen altın rengi berrak biraların saydam cam bardaklardaki görünümü insanların hoşuna gitmiş ve pilsnerlerin yaygınlaşmasını daha da hızlandırmıştır.
1853 yılındaPrag'daki 35 pubda pilsner türü biraların servis edildiği bilinmektedir. Bu biralar 1856 yılındaViyana'ya, 1862 yılında iseParis'e kadar yayılmıştır.
Taşımacılık ve iletişim sektörlerindeki gelişmeler bu yeni biranın Avrupa çapında kısa sürede yayılmasını sağlamış ve pilsner stili bira üretimi çok geçmeden pek çok yerde taklit edilmiştir. 1859'da "pilsner bier" bir marka olarakPlzeň'deki Ticaret Odası tarafından tescillenmiştir.
Buzdolabının mucidi olarak bilinenCarl von Linde'nin 19. yüzyılın sonlarına doğruAlmanya'yı soğutma sistemi ile tanıştırması, bira depolamak için soğuk mağaralara olan ihtiyacı gereksiz kılmış, bu da pek çok bölgede altfermentasyon yöntemiylebira üretimine olanak sağlamıştır.[7] Buna karşın yakın zamana dekPilsner Urquell, ürettiği biraları kendi bira fabrikasının altındaki mahzenlerde açık variller kullanarak fermente etmiştir. Bu durum 1993 yılında büyük silindir tankların kullanılmasıyla değişmiştir. Ancak biraların küçük bir kısmı, tat karşılaştırması için geleneksel yolla üretime devam etmektedir.[8]
Modern pilsnerler altın rengi ve sarı arasında değişen açık bir renge, oldukça parlak ve berrak bir görünüme, belirgin birşerbetçi otu aromasına ve tadına sahiptir. Alkol oranları genellikle %4,50 ile %5,00 arasında değişmektedir. Daha yüksek alkol içeriğiyle üretilen sert pilsnerler de var olmasına karşın bu biralar genellikle "export" olarak etiketlenirler.
Avrupa-tarzı pilsnerler damakta hafif tatlımsı bir tat bırakabilir. Çoğu zaman pilsner türü biraları genel olarak tanımlamak amacıyla "Avrupa-tarzı pilsner" terimi kullanılır. NitekimDünya Bira Kupası'nda da pilsner türü biralar "Avrupa-tarzı Pilsnerler" kategorisinde yarışırlar. Avrupa-tarzı pilsnerler genel olarak iki alt başlık halinde incelenir:
Alman-tarzı pilsnerler ile Çek-tarzı pilsnerler arasındaki bazı benzerlikler ve farklılıklar aşağıdaki tabloda belirtilmiştir:
| SRM (Renk Değeri) | Gövde | Karbonasyon | Fermentasyon | Berraklık | Ortalama Alkol Oranı | IBU (Acılık Değeri) | Gravite | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Orijinal | Final | ||||||||
| Alman-tarzı Pilsner | 2 - 5 | Hafif - Orta | Orta - Yüksek | Alt (Lager) | Berrak | %4,40 - %5,20 | 25 - 45 | 1044 - 1050 | 1008 - 1013 |
| Çek-tarzı Pilsner | 3 - 6 | Orta | Orta | Alt (Lager) | Berrak | %4,20 - %5,40 | 35 - 45 | 1044 - 1056 | 1013 - 1017 |
Amerika'ya sığınan Alman mülteciler aracılığıyla ortaya çıkmış bir türdür. Alman-tarzı pilsner biraların Amerikan koşullarına uyarlanmış versiyonudur. Üretimde Amerikan-tarzı arpa maltı veClusters gibi Amerikan-tarzışerbetçi otları kullanılır. Avrupa-tarzı pilsnerler kadar yaygınlaşamayan veProhibition olarak bilinen büyük içki yasağı döneminin ardından üretimine son verilen Amerikan-tarzı pilsnerler günümüzde sadece bazı ev biracıları tarafından ticari olmayacak şekilde üretilmektedir.[9]
| Ale |
| ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Lager |
| ||||||||||||
| Diğer |
| ||||||||||||
.svg)
