Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


İçeriğe atla
VikipediÖzgür Ansiklopedi
Ara

Norveç tarihi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Norveç tarihi, bugünküNorveç Krallığı topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

İlk Çağlar

[değiştir |kaynağı değiştir]
Alta'da kayalara oyulmuş resimler

İnsanlar Norveç topraklarına sonbuzul çağının sona ermesinden sonra MÖ 12.000 yılı civarında yerleşmişlerdir. İskandinavya'da Taş Devri ve Tunç Çağı'ndan kalma kayalara oyulmuş resimler bulunmuştur. Roma İmparatorluğu döneminden 800 civarına kadar olan süre İskandinavya'nınDemir Çağıdır. Bu dönemden kalma günümüze kadar ulaşmışRunik Taşlar mevcuttur.

9. yüzyıla girerken Norveç çok sayıda küçük krallıklardan oluşmaktaydı. 872 yılında kralSarışın Harald bu küçük krallıkları tek bayrak altında toplayarak Birleşik bir Norveç devleti kurmayı başardı.

Orta Çağ

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız:Vikingler
Norveç'i ilk defa tek bir bayrak altında toplayanSarışın Harald.

8.-11. yüzyıl arasında Norveç'te Vikingler olarak bilinen kavim hüküm sürmüştür. Savaşçı bir ulus olarak tanınan Vikingler batıdaBüyük Britanya,İzlanda,Grönland ve hattaKuzey Amerika'ya kadar ulaşarak sömürgeler kurdular. Doğuda iseKaradeniz veHazar Denizi kıyılarına kadar uzanan yerleşim birimleri kurmuşlardır. İngiltere'nin büyük bir bölümü bu dönemde Viking egemenliği altında kaldı. Günümüzde İrlanda'nın en büyük kentleri olan Dublin ve Cork bu dönemde Vikingler tarafından kurulmuştur.

1000 yılı civarında Hristiyan misyonerler Norveç'te Hristiyanlığı yaymaya başladılar. I. Harald'ın oğluI. Haakon Hristiyanlığı kabul etmiş ilk Norveç kralıdır. Kral II. Olaf Haraldsson'un 1030 yılındaki ölümünden sonra Danimarkalılar Norveç'i ellerine geçirdiler. Norveç Danimarka kralıKnud'un kurduğu Kuzey Denizi İmparatorluğu'nun bir parçası haline geldi.

1363 yılında Norveç kralı VI. Håkon Danimarka kralı IV. Valdemar'ın kızı I. Margrete'le evlenerek iki ülkeyi bir bayrak altında birleştirdi. Ayrıca Håkon İsveç kraliyet ailesiyle de akrabaydı. Çiftin evliliğinden doğan II. Olaf'ınİsveç,Norveç veDanimarka'nın kralı olması bekleniyordu. Ancak Olaf'ın 1387 yılında erken yaşta ölmesi üzerine I. Margrete tahta kendisi çıktı (1387-1412). Margrete'in yönetimi altında 1397 yılında İsveç, Norveç, Danimarka ve sömürgeleri (Faroe Adaları,İzlanda,Grönland veFinlandiya) birleşerekKalmar Birliği adı altında büyük bir İskandinav İmparatorluğu haline geldiler.

Yeni Çağ

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız:Reform,Kolonileşme dönemi veNapolyon Savaşları
Stockholm katliamı

Kalmar Birliği kuruluşundan yıkılışına kadar sorunlu kalmış bir birlikti.İsveçli soylular hiçbir zamanDanimarkalılar tarafından yönetilmekten hoşnut kalmadılar. Birlik büyük oranda kâğıt üstünde kaldı. Kral II. Christianİsveç'i birliğe zorlamak için 7-10 Kasım 1520 tarihleri arasında 100 kadar ayrılıkçı İsveçliyi yakalatarak öldürttü.Stockholm katliamı olarak tarihe geçen bu olay İsveçlileri birlikten daha da uzaklaştırdı.

Nihayet 1521 yılında İsveç Kalmar Birliği'nden resmen ayrıldı. Bu arada İskandinav ülkeleriMartin Luther tarafındanAlmanya'da başlatılanProtestan Reformu ile sarsıldı. Danimarka ve Norveç 1821 yılına kadarDanimarka-Norveç adı altında birlikte hareket etmeye devam ettiler. Kralları tekti ama yasaları, devlet kurumları ve orduları ayrı ayrı gelişmeye devam etti.

Norveç anayasasının kabul edilmesi

19. yüzyılın başlarında DanimarkaNapolyon Savaşları'yla temelinden sarsıldı. Danimarka Britanya'ya karşı kendini korumak amacıyla Fransa'yla ittifaka girdi. Ancak Fransa savaşı kaybedince Danimarka 1814 yılında imzaladığıKiel Antlaşması uyarınca savaşı kazanan tarafın üyesi olanİsveç'eNorveç'i bırakmak zorunda kaldı. 17 Mayıs 1814 tarihinde Norveç tarihindeki ilk anayasa'yı kabul etti. 17 Mayıs günümüzde Norveç'teulusal bayram olarak kutlanmaktadır.Norveçliler İsveç yönetiminden memnun kalmadılar. Ayaklanmalar baş gösterdi. Nihayet 1905 tarihinde İsveç Norveç'in bağımsızlığını tanıdı. Danimarka prensiVII. Haakon Norveç kralı ilan edildi.

Yakın Çağ

[değiştir |kaynağı değiştir]
Norveç kralı V. Harald

Norveç,I. Dünya Savaşı'nda tarafsız kaldı.II. Dünya Savaşı'nda da tarafsız kalma niyetinde olmasına rağmen 9 Nisan 1940 tarihindeNazi Almanyası'nın saldırısına uğradı. Alman kuvvetleriOslo,Bergen, Trondheim, Kristiansand veNarvik kentlerini işgal ettiler. Norveç ordusu uzun bir süre direndi ama 7 Haziran'da teslim olmak zorunda kaldı. Kral HaakonLondra'ya sığındı. 8 Mayıs 1945 tarihindeAlmanya'nın teslim olmasına kadar Norveç işgal altında kaldı.

1949 yılında NorveçNATO'ya üye oldu. 1960'ların sonunda Norveç sularında keşfedilenpetrol vedoğalgaz Norveç'e büyük bir refah kazandırdı. 1972 ve 1994'te yapılan referandumlarda Norveç seçmenleriAvrupa Birliği'ni reddetti. Norveç Avrupa Birliği ile olan ilişkilerini üyesi bulunduğuEFTA aracılığıyla sürdürmektedir. Günümüzde NorveçBirleşmiş Milletler raporlarına göre yaşam standartları bakımından dünyanın en ileri ülkelerinden biridir.

Kaynakça

[değiştir |kaynağı değiştir]
Egemen devletler
Sınırlı tanınmış
olan devletler
Bağımlı ve
diğer bölgeler
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Norveç_tarihi&oldid=32878849" sayfasından alınmıştır
Kategori:
Gizli kategori:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp