Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


İçeriğe atla
VikipediÖzgür Ansiklopedi
Ara

Naftalin

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Naftalin
Skeletal formula and numbering system of naphthalene
Skeletal formula and numbering system of naphthalene
Ball-and-stick model of naphthalene
Ball-and-stick model of naphthalene
Spacefill model of naphthalene
Unit cells of naphthalene
Adlandırmalar
Naphthalene[1]
Diğer adlar
naftalen, hekzalen
Tanımlayıcılar
3D model (JSmol)
1421310
ChEBI
ChEMBL
ChemSpider
ECHA InfoCard100.001.863Bunu Vikiveri'de düzenleyin
EC Numarası
  • 214-552-7
3347
KEGG
RTECS numarası
  • QJ0525000
UNII
  • InChI=1S/C10H8/c1-2-6-10-8-4-3-7-9(10)5-1/h1-8H 
    Key: UFWIBTONFRDIAS-UHFFFAOYSA-N 
  • InChI=1/C10H8/c1-2-6-10-8-4-3-7-9(10)5-1/h1-8H
    Key: UFWIBTONFRDIAS-UHFFFAOYAC
  • c1c2ccccc2ccc1
Özellikler
Kimyasal formülC10H8
Molekül kütlesi128,17 g mol−1
Görünümbeyaz katı kristaller
Yoğunluk1.145 g/cm3 (15.5 °C)[3]
1.0253 g/cm3 (20 °C)[4]
0.9625 g/cm3 (100 °C)[3]
Erime noktası782 °C (1.440 °F; 1.055 K)
8.026 °C (14.479 °F; 8.299 K)
at 760 mmHg[4]
Kaynama noktası21.797 °C (39.267 °F; 22.070 K)
at 760 mmHg[3][4]
Çözünürlük (su içinde)19 mg/L (10 °C)
31.6 mg/L (25 °C)
43.9 mg/L (34.5 °C)
80.9 mg/L (50 °C)[4]
238.1 mg/L (73.4 °C)[5]
Çözünürlükalkoller, sıvıamonyak,karboksilik asitler,benzen,kükürt dioksit,[5]karbon tetraklorür,karbon disülfür,toluen veanilinde çözünür[6]
Çözünürlük (etanol içinde)5 g/100 g (0 °C)
11.3 g/100 g (25 °C)
19.5 g/100 g (40 °C)
179 g/100 g (70 °C)[6]
Çözünürlük (asetik asit içinde)6.8 g/100 g (6.75 °C)
13.1 g/100 g (21.5 °C)
31.1 g/100 g (42.5 °C)
111 g/100 g (60 °C)[6]
Çözünürlük (kloroform içinde)19.5 g/100 g (0 °C)
35.5 g/100 g (25 °C)
49.5 g/100 g (40 °C)
87.2 g/100 g (70 °C)[6]
Çözünürlük (hekzan içinde)5.5 g/100 g (0 °C)
17.5 g/100 g (25 °C)
30.8 g/100 g (40 °C)
78.8 g/100 g (70 °C)[6]
Çözünürlük (bütirik asit içinde)13.6 g/100 g (6.75 °C)
22.1 g/100 g (21.5 °C)
131.6 g/100 g (60 °C)[6]
logP3.34[4]
Buhar basıncı8.64 Pa (20 °C)
23.6 Pa (30 °C)
0.93 kPa (80 °C)[5]
2.5 kPa (100 °C)[7]
0.42438 L·atm/mol[4]
-91.9·10−6 cm3/mol
Isı iletkenliği98 kPa:
0.1219 W/m·K (372.22 K)
0.1174 W/m·K (400.22 K)
0.1152 W/m·K (418.37 K)
0.1052 W/m·K (479.72 K)[2]
Kırınım dizimi (nD)1.5898[4]
Akmazlık0.964 cP (80 °C)
0.761 cP (100 °C)
0.217 cP (150 °C)[8]
Yapı
Monoclinic[9]
P21/b[9]
C52h[9]
a = 8.235 Å,b = 6.003 Å,c = 8.658 Å[9]
α = 90°, β = 122.92°, γ = 90°
Termokimya
165.72 J/mol·K[4]
Standart molarentropi(S298)
167.39 J/mol·K[4][7]
Standart formasyonentalpisifH298)
78.53 kJ/mol[4]
Gibbs serbest enerjisifG)
201.585 kJ/mol[4]
Standart yanmaentalpisicH298)
-5156.3 kJ/mol[4]
Tehlikeler
İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH):
AnatehlikelerFlammable,sensitizer, possiblecarcinogen.[11] Dust can formexplosive mixtures withair
GHS etiketleme sistemi:
PiktogramlarGHS02: AlevlenirGHS07: ZararlıGHS08: Sağlığa zararlıGHS09: Çevreye zararlı[10]
İşaret sözcüğüDanger
Tehlike ifadeleriH228,H302,H351,H410[10]
Önlem ifadeleriP210,P273,P281,P501[10]
NFPA 704
(yangın karosu)
Parlama noktası80 °C (176 °F; 353 K)[10]
525 °C (977 °F; 798 K)[10]
Patlama sınırları5.9%[10]
10 ppm[4] (TWA), 15 ppm[4] (STEL)
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)
1800 mg/kg (rat, oral)
490 mg/kg (rat, intravenous)
1200 mg/kg (guinea pig, oral)
533 mg/kg (mouse, oral)[13]
NIOSHABDmaruz kalma limitleri:
PEL (izin verilen)TWA 10 ppm (50 mg/m3)[12]
REL (tavsiye edilen)TWA 10 ppm (50 mg/m3) ST 15 ppm (75 mg/m3)[12]
IDLH (anında tehlike)250 ppm[12]
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri,Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
Bilgi kutusu kaynakları
Naftalin

Naftalin veyanaftalen,[14] kapalı kimyasal formülüC10H8 olan, aromatikhidrokarbondur.

Maden kömürünün damıtılmasıyla elde edilen orta ve ağıryağlardan ayrıştırılır. Beyaz pulcuklar biçiminde, billur yapılı birkatıdır. Keskin ve kendine özgü bir kokusu vardır.Yoğunluğu 1,15 olup, 80 °C'de erir, 217 °C'de kaynamaya başlar.Suda çözünmez, alkolde ise, sıcaklıkla doğru orantılı olarak artan bir yoğunlukta çözünür.Atmosfer ortamında kolaylıkla buharlaştığındanhaşere (böcek türleri) ile mücadelede kullanılır.Güveleri uzaklaştırdığından yünlü kumaş ve kürkleri korumakta kullanılır. Sanayide eritici,yakıt veboya hammaddesi olarak;eczacılık veparfümeride ise ara madde olarak kullanılır. Ayrıca lavaboların temizlenmesinde büyük rol oynar. Naftalin katı halden gaz hâle sıvılaşmadan geçer. Bunasüblimleşme denir.

1866'daAlmankimyagerEmil Erlenmeyer tarafından onarılmış olan açık formülü, ortaklaşmış ikikarbonatomu içeren iki bitişikbenzen halkası gösterir: Naftalen, benzen gibi,yer değiştirme vekatılma tepkimelerine yatkındır.Tetralin,dekalin,naftoller,naftilaminler vestalik anhidrit üretiminde, ayrıcagüve öldürücü olarak kullanılır.

İnsan sağlığına etkileri

[değiştir |kaynağı değiştir]

Büyük miktarlarda naftaline maruz kalınmasıalyuvarlara zarar verebilir ve hatta yok edebilir.

Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC)[15] tarafından naftalin, insanlarda ve hayvanlarda kansere neden olma şüphesi bulunan bir madde olarak sınıflandırılmıştır (Grup 2B). Naftalinin insanlarda kanserojen olduğuna dair kesin bir kanıt yoktur.

Güve ilacı olarak üretilen naftalin topları ve naftalin içeren diğer ürünler AB içerisinde 2008 yılından itibaren yasaklanmıştır.[16][17]

Kaynakça

[değiştir |kaynağı değiştir]
  1. ^Nomenclature of Organic Chemistry: IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013 (Blue Book). Cambridge: TheRoyal Society of Chemistry. 2014. ss. 13, 35, 204, 207, 221-222, 302, 457, 461, 469, 601, 650.doi:10.1039/9781849733069-FP001.ISBN 978-0-85404-182-4. 
  2. ^"Thermal Conductivity of Naphthalene".DDBST GmbH. 4 Mart 2016 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi:21 Haziran 2014. 
  3. ^abc"Ambient Water Quality Criteria for Naphthalene"(PDF). United States Environmental Protection Agency. 23 Nisan 2014. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağındanarşivlendi(PDF). Erişim tarihi:21 Haziran 2014. 
  4. ^abcdefghijklmnLide, David R., (Ed.) (2009).CRC Handbook of Chemistry and Physics (90th bas.).Boca Raton, Florida:CRC Press.ISBN 978-1-4200-9084-0. 
  5. ^abcAnatolievich, Kiper Ruslan."naphthalene".chemister.ru. 22 Aralık 2014 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:21 Haziran 2014. 
  6. ^abcdefSeidell, Atherton; Linke, William F. (1919).Solubility of Inorganic and Organic Compounds (2. bas.). New York: D. Van Nostrand Company. ss. 443-446. 
  7. ^abNaphthalene in Linstrom, Peter J.; Mallard, William G. (eds.);NIST Chemistry WebBook, NIST Standard Reference Database Number 69, National Institute of Standards and Technology, Gaithersburg (MD) (24 Mayıs 2014 tarihinde erişilmiştir)
  8. ^"Dynamic Viscosity of Naphthalene".DDBST GmbH. 4 Mart 2016 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi:21 Haziran 2014. 
  9. ^abcdDouglas, Bodie E.; Ho, Shih-Ming (2007).Structure and Chemistry of Crystalline Solids. New York: Springer Science+Business Media, Inc. s. 288.ISBN 978-0-387-26147-8. 
  10. ^abcdefSigma-Aldrich Co.,Naphthalene.
  11. ^Naphthalene carcinogenicity
  12. ^abcNIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards."#0439". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 
  13. ^"Naphthalene".Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH).Ulusal İş Güvenliği ve Sağlığı Enstitüsü (NIOSH). Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
  14. ^Tarihî olarak batı dillerinde önce naftalin olarak adlandırılmış, sonra kimyasal adlandırma kuralları gereği son eki "-en" olarak değiştirilmiştir.
  15. ^"IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans".Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans, Some Traditional Herbal Medicines, Some Mycotoxins, Naphthalene and Styrene, Vol. 82 (2002) (p. 367). 25 Mart 2016 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2008. 
  16. ^Alderson, Andrew (15 Kasım 2008)."Holy straight bananas – now the Eurocrats are banning moth balls".The Telegraph. 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2013. 
  17. ^Gray, Kerrina (17 Kasım 2013)."Council warned against use of poisonous moth balls".Your Local Guardian. Newsquest (London) Ltd. 2 Aralık 2013 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2012. 
Doymuş
alifatik
hidrokarbonlar
Alkanlar
CnH2n + 2
Doğrusal alkanlar
Dallanmış alkanlar
Sikloalkanlar
Alkilsikloalkanlar
Bisikloalkanlar
Polisikloalkanlar
Diğer
Doymamış
alifatik
hidrokarbonlar
Alkenler
CnH2n
Doğrusal alkenler
Dallanmış alkenler
Alkinler
CnH2n − 2
Doğrusal alkinler
Dallanmış alkinler
Sikloalkenler
Alkilsikloalkenler
Bisikloalkenler
Sikloalkinler
Dienler
Diğer
Aromatik
hidrokarbonlar
PAHlar
Asenler
Diğer
Alkilbenzenler
C2-Benzenler
Ksilenler
Diğer
C3-Benzenler
Trimetilbenzenler
Diğer
C4-Benzenler
Simenler
Tetraetilbenzenler
Diğer
Diğer
Vinilbenzenler
Diğer
Diğerleri
Taslak simgesiOrganik kimya ile ilgili bu maddetaslak seviyesindedir. Madde içeriğinigenişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.
Otorite kontrolüBunu Vikiveri'de düzenleyin
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Naftalin&oldid=34476836" sayfasından alınmıştır
Kategori:
Gizli kategoriler:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp