Non-steroidal antiinflamatuar ilaçlar ya dasteroid dışı yangı önleyici ilaçlar, kısacaNSAİİ'ler,analjezik,antipiretik veantiinflamatuar (ağrı,ateş veinflamasyonu azaltıcı)ilaçlardır. "Non-steroidal" terimi bu ilaçları benzer etkileri olan (çok daha geniş etki alanları vardır)steroidlerden ayırmak için kullanılır.[2] NSAİİ'ler narkotik değildirler. NSAİİ'ler bazen NSAİA (sondaki A-Analjezik kısaltması) olarak da adlandırılırlar. Bu grubun en çok bilinen üyeleriaspirin veibuprofendir.Parasetamol (asetaminofen) çok az anti-inflamatuar etki gösterdiği için NSAİİ'ler içerisinde kabul edilmezler.
1829'un başlarında,salisilik asitin izolasyonuyla birlikte NSAİİ'ler ağrının (düşük dozlarda) ve inflamasyonun (yüksek dozlarda) ilaçla tedavisinin önemli bir kısmını oluşturmaya başladı. NSAİİ'lerin popüler olmasındaopioidlere göre çok az bağımlılık potansiyeli taşıması vesedasyon veyasolunum depresyonu yapmaması büyük rol oynadı. Buna rağmen NSAİİ'lerin de kendine özel problemleri vardı. İbuprofen ve aspirinin de dahil olduğu bazı NSAİİ'ler, görece güvenli olarak değerlendirildi ve tüm dünyada reçetesiz olarak satılmaya başlandı.
NSAİİ'ler kimyasal yapılarına göre geniş bir şekilde sınıflandırılırlar. Aynı grup içindeki NSAİİ'ler benzer özellik ve tolerabilite gösterirler. Aynı dozda kullanıldıklarında NSAİİ'lerin klinik verimlilikleri arasında çok ufak farklar vardır. Bazı çok bilinen örnekler aşağıda verilmiştir.
Parasetamol (asetaminofen), siklooksijenaz'ı inhibe etme etkisine bağlı olarak bazen NSAİİ'ler ile birlikte aynı grupta gösterilebilir. Ancak Parasetamol, gerçekten önemli bir antiinflamatuar etki göstermediği için gerçekten bir NSAİİ değildir.
NSAİİ'ler genellikler ağrı ve inflamasyonun olduğu yerdeki akut ve kronik durumun tedavisinde endikedir.Kolorektal kanserin önlenmesi ve kanser ilekardiyovasküler hastalık gibi diğer durumların tedavisindeki önleme potansiyelleri ile ilgili çalışmalar ise sürmektedir.
NSAİİ'ler genellikle şu durumlarda semptomatik rahatlama için endikedirler: (Rossi, 2006)
Aspirin, COX-1 i geri dönüşümsüz olarak inhibe edebilen tek NSAİİ olarak aynı zamandaplatelet agregasyonu inhibisyonu içinde endikedir.Bu endikasyon arteriyeltrombozun kontrol edilmesi ve ters kardiyovasküler etkilerin oluşumunun engellenmesi için gerekli bir etkidir.
2001 yılında, NSAİİ'lerBirleşik Devletlerde yıllık satışıyla 70,000,000 reçete ve 30 milyar raf arkası satış dozuna ulaşmıştır. (Green, 2001). NSAİİ'lerin yeni yeni ortaya çıkan endikasyonları ve bu yöndeki çalışmalar sonucu da bu rakamların gelecekte daha da artacağı tahmin edilmektedir.
Çoğu NSAİİ'ler zayıf asidiktirler ve pKa'ları 3-5 aralığındadır.Mide ve bağırsak mukozasından iyi emilirler. Plazma proteinlerine çok yüksek oranda bağlanırlar (tipik olarak >95%). Genelliklealbümine bağlanarak taşınırlar böylece dağılım hacimleri yaklaşık olarak plazma hacmine çok yakın değerdedir. Çoğu NSAİİ'ler karaciğerde oksidasyon ve konjugasyon ile inaktif metabolitlerine metabolize olurlar ve tipik olarak idrarla atılırlar. Hastalık durumlarında metabolizma anormalleşebilir ve normal dozda dahi vücutta birikim oluşabilir.
İbuprofen ve diklofenak kısa yarı ömre sahiptir (2-3 saat). Bazı NSAİİ'ler (tipik olarakoksikamlar) çok uzun yarı ömre sahiptirler (örneğin 20-60 saat).
NSAİİ'lerin yaygın kullanımı bu görece güvenli olan ilaçların yan etkilerinin yaygınlaşarak artmasına yol açmıştır. Bu grubun ajanlarında görülen iki ana yan etki grubu; gastrointestinal ve renal yan etkilerdir.Bu etkiler doza bağımlıdır ve birçok vakada ülserin nüksetmesi riski, üst gastrointestinal sistemde kanama ve ölüm bildirildiğinden bu ilaçların kullanımı bir parça da olsa sınırlanabilmiştir.
Yakın zamanda yapılan bir analize göre plaseboyla karşılaştırıldığında yeni COX-2 antagonistleri ile geleneksel yüksek dozlu antiinflamatuarların miyokard enfarktüsü riskini %80 oranında artırdığı saptanmıştır. (Kearney et al, BMJ 2006;332:1302-1308).
NSAİİ kullanımı ile görülen başlıca advers etkiler gastrointestinal sistemde direkt ve indirekt irritasyondur. Asidik moleküller direkt olarak gastrik mukozayı tahriş eder ve COX-1'in inhibisyonu koruyucuprostoglandinlerin seviyesini düşürür.Başlıca gastrointestinal advers etkiler şunlardır: (Rossi, 2006)
Ülserayon riski tedavinin süresi ve yüksek dozda ilaç kullanımı ile artar.Bu risk ilaçtan ilaca değişir.İndometazin,ketoprofen vepiroksikam en fazla gastrik advers etkiler gösterirken düşük dozda olmak üzereibuprofen vediklofenak da bu etki daha az görülür. (Rossi, 2006)
Aspirin gibi bazı NSAİİ'lerin gastrointestinal yan etkileri azaltan enterik kaplı formülasyonları piyasaya sürülmüştür.
^abLipfert, Peter; Seitz, Ruediger; Arndt, Joachim O. (1987). "Studies of Local Anesthetic Action on Natural Spike Activity in the Aortic Nerve of Cats".Anesthesiology. Ovid Technologies (Wolters Kluwer Health).66 (2):210-213.doi:10.1097/00000542-198702000-00016.ISSN0003-3022.PMID3813081.Non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) are the competitive inhibitors of cyclooxygenase (COX), the enzyme which mediates the bioconversion of arachidonic acid to inflammatory prostaglandins (PGs).
Cervera R, Balasch J. The management of pregnant patients with antiphospholipid syndrome. Lupus 2004;13(9):683-7.PMID 15485103
Chandrasekharan NV, Dai H, Roos KL, Evanson NK, Tomsik J, Elton TS, Simmons DL. COX-3, a cyclooxygenase-1 variant inhibited by acetaminophen and other analgesic/antipyretic drugs: cloning, structure, and expression. Proc Natl Acad Sci U S A 2002;99:13926-31.PMID 12242329
Graham GG, Scott KF, Day RO. Tolerability of paracetamol. Drug Saf 2005;28(3):227-40.PMID 15733027
Green GA. Understanding NSAIDS: from aspirin to COX-2. Clin Cornerstone 2002;3:50-59.PMID 11464731
Moore DE. Drug-induced cutaneous photosensitivity. Drug Safety 2002;25:345-72.PMID 12020173
Thomas MC. Diuretics, ACE inhibitors and NSAIDs – the triple whammy. Med J Aust 2000;172:184-185.PMID 10772593
Wilkes JM, Clark LE, Herrera JL. Acetaminophen overdose in pregnancy. South Med J 2005;98(11):1118-22.PMID 16351032 (Gebelikte parasetamolün fazla dozda kullanımı.)(İngilizce)
