Yansı bulutsusu | |
---|---|
HII Bölgesi | |
![]() | |
Gözlem verisi (Dönem J2000.0) | |
Takımyıldız | Avcı |
Sağ açıklık (α) | 05sa 35d 16,2s[2] |
Dik açıklık (δ) | -04° 47′ 07″[2] |
Görünür büyüklük (V) | 7,0 |
Görünür boyutlar (V) | 40′ × 25′ (1977) |
Özellikler | |
Uzaklık | 1.500 ly (460 pc) |
Yarıçap (r) | ~7,5 ly (1977), 2 ly (1975) 1 ly (1973) |
Katalog belirtmeleri | |
Sh-279 • NGC 1977-73-75 | |
![]() | |
Ayrıca bakınız:Bulutsu listeleri |
Sh2-279 (alternatif olarakS279 veyaSharpless 279 olarak da adlandırılır),Avcı takımyıldızında bulunan birHII bölgesi ve parlak bulutsuları içeren biryansı bulutsusudur.Avcı'nın Kılıcı olarak bilinenasterizmin en kuzey ucunda,Avcı Bulutsusu'nun 0,6 derece kuzeyinde yer alır. Sh2-279 içerisinde gömülü bulunan yansı bulutsusu popüler bilimdeKoşan Adam Bulutsusu olarak bilinir.[1][3]
Sh2-279,[2] daha koyu bulutsu bölgelerle ayrılmış olan üçNGC bulutsusu,NGC 1973,NGC 1975 veNGC 1977'yi içerir.[4] Ayrıcaaçık yıldız kümesiNGC 1981'i de barındırır. Daha sonra NGC 1977 olarak kataloğa eklenen en parlak bulutsu bölgesi, 1786 yılındaWilliam Herschel tarafından keşfedilmiştir. Herschel bunu "H V 30" olarak kataloglamış ve "!! 42 Orionis and neb[ula]" şeklinde tanımlamıştır. Diğer iki küçük yansı bulutsusu ise ilk olarak Alman gök bilimciHeinrich Louis d'Arrest tarafından sırasıyla 1862'de NGC 1973 ve 1864'te NGC 1975 olarak kaydedilmiştir.[5] Üçü de 1888 yılındaYeni Genel Katalog'a dahil edilmiştir.[6] NGC 1977 belirtmesi (yansı bulutsusunun güneydoğu kısmı), çeşitli kaynaklarda42 Orionis etrafındaki yansıma alanı için, yansı bulutsusunun tamamı için (NGC 1973 ve NGC 1975 dahil) veya tüm bulutsu kompleksi için kullanılmaktadır.[5]
Avcı'nın Kılıcı'ndaki tüm bu bölge daha sonraOrion 1c olarak da kataloglanmıştır. 1966 yılında van den Bergh, Sh2-279'u da içeren yansı bulutsularının zayıf kümelenmesiniOri R2 olarak ayırt etmiştir.[7]Sharpless kataloğunda yer alan her yansı bulutsusu öncePalomar Sky Survey (Palomar Gökyüzü Araştırması) mavi plakalarında tanımlanmış, ardından olası plaka hatalarını gidermek için kırmızı plakalarla karşılaştırılıp iki kez kontrol edilmiştir. Van den Berg,Avcı Bulutsusu çevresinde yeniT Tauri yıldızlarının yoğun bir şekilde bulunduğunu ve Sh2-279'a yaklaşırken bir kuyruk şeklinde azaldığını tespit etmiştir.[7]
Koşan Adam Bulutsusu,Avcı Bulutsusu'na yakın olması ve yakındaki birçok kılavuz yıldıza sahip olması nedeniyleamatör astrofotoğrafçılar için popüler bir hedeftir. Koşan adamın ana hatları öncelikle fotoğraflarda belirginleşir. Teleskoplarla görsel olarak algılamak zordur, fakat yansı bulutsusunun kendisi karanlık gökyüzünde küçük ila orta büyüklükteki teleskoplarla görülebilir.
Tüm yansı bulutsusu bölgesinin, büyük olasılıkla Sh2-279'un merkezinden yaklaşık 3,8′ uzaklıkta 4,6 kadir büyüklüğünde bir yıldız olarak görünen, NGC 1977 içerisindeki[8] c Orionis,42 Orionis veya HD 37018 adı verilen[9] sıcak bir genç yıldız tarafından uyarıldığı düşünülmektedir. Diğer kütleli yıldızlar arasındasarı dev45 Orionis ve değişen yıldız KX Orionis bulunur.[10]
2012 yılındaHubble Uzay Teleskobu ile NGC 1977 içerisinde bir adetiyonize ön gezegen diski (ing. proplyd - proplit) adayı keşfedildi. Bu cismin, kıvrık birönyıldız jeti ve42 Orionis'e bakan olası bir iyonlaşma cephesi göstermesi, onun bir proplit olduğunu düşündürdü.[11] 2016 yılında bir grup gök bilimci Hubble Uzay Teleskobu ile altı,Spitzer Uzay Teleskobu ile de bir adet olmak üzere toplam yedi adet proplit keşfettiler. Proplitler, bu bölgenin anaultraviyole radyasyon kaynağı olanB-tipi yıldız 42 Orionis'i işaret ediyor. Bu ultraviyole ışık,ön gezegen disklerinifoto-buharlaştırıyor ve 42 Orionis'in yıldız rüzgarı, gazı kuyruklu yıldız kuyruğuna benzer bir hale getiriyor. Proplitler ilk olarakAvcı Bulutsusu'nda büyük miktarda keşfedilmişti, fakat orada fotobuharlaştırmadan sorumlu ultraviyole kaynağıO-tipi yıldızTeta1 Orionis C idi. 42 Orionis, fotobuharlaştırmadan sorumlu olan ilk B-tipi yıldız örneğidir.[8]
NGC 1977 içerisindeki tüm proplitler 42 Orionis'in 0,3parsek mesafesi içindedir ve Hubble görüntülerinde çözülmüş iki merkezi kaynağa sahiptir. Bunların, yarıçapları yaklaşık 70 ve 48astronomik birim olan diskler olabileceği düşünülüyor.[8]
NGC 1977 ayrıca genç yıldız Parengo 2042'yi (P 2042) de içermektedir.[12]
NGC 1949 |NGC 1950 |NGC 1951 |NGC 1952 |NGC 1953 |NGC 1954 |NGC 1955 |NGC 1956 |NGC 1957 |NGC 1958 |NGC 1959 |NGC 1960 |NGC 1961 |NGC 1962 |NGC 1963 |NGC 1964 |NGC 1965 |NGC 1966 |NGC 1967 |NGC 1968 |NGC 1969 |NGC 1970 |NGC 1971 |NGC 1972 |NGC 1973 |NGC 1974 |NGC 1975 |NGC 1976 |NGC 1977 |NGC 1978 |NGC 1979 |NGC 1980 |NGC 1981 |NGC 1982 |NGC 1983 |NGC 1984 |NGC 1985 |NGC 1986 |NGC 1987 |NGC 1988 |NGC 1989 |NGC 1990 |NGC 1991 |NGC 1992 |NGC 1993 |NGC 1994 |NGC 1995 |NGC 1996 |NGC 1997 |NGC 1998