Moby Dick (Beyaz Balina), Amerikalı yazarHerman Melville'in dünyaca ünlü romanıdır.
“Bana İsmail deyin” cümlesi ile başlayan roman, anlatıcı İsmail'in ağzındanKaptan Ahab adlı roman kişisininMoby Dick adlı balinanın peşinde yaşadığı macerayı anlatır.
İlk kez Ekim 1851'deLondra'da Richard Bentley tarafından ve Kasım 1851'deNew York Harper&Brothers Yayınevi tarafından basılmıştır. Sonradan klasikleşen roman ilk yayımlandığı dönemde ilgi görmemiş,[1] sadece 3000 adet satılmıştı.[2] Yirminci yüzyılda ün kazandı, üzerine incelemeler yazıldı ve defalarca sinemaya uyarlandı.
Simgesel okumalara açık bir kitap olan Moby Dick ile ilgili olarak; Ahab ve Moby Dick arasındaki çatışmanın birey ile doğa, Ahab ve gemi mürettebatı arasındaki çatışmanın birey ile toplum arasındaki gerilimi yansıttığı; Ahab karakterinin 20. yüzyılın diktatörlerinin habercisi olduğu; geminin Amerikan toplumunu, acımasız Ahab'ın ise acımasız kapitalizmi ifade ettiği şeklinde okumalar yapılmıştır[3]
Roman, Amerikan edebiyatının başyapıtı kabul edilen eserlerin üretildiği “Amerikan Rönesansı” diye adlandırılan dönemde yazılmıştır. Aynı dönemdeNathaniel HawthorneKırmızı Leke (Scarlet Letter) (1850),Harriet Beecher StoweTom Amca'nın Kulübesi (1852),Walt WhitmanÇimen Yaprakları 'nı(1855) yayımlamıştı. Kendi denizcilik tecrübeleri ve denizlerde yaşanmış başka olaylardan (1820'deEssex adlı bir Amerikan gemisinin bir balina tarafından batırılması ve 1839'daŞili'deMocha Dick adlı albino balinanın öldürülüşü) esinlenerek bir balina avı öyküsü kurgulayan Melville, kitap taslağını arkadaşı Nathaniel Hawthorne'a göstermiş ve onun tavsiyeleri üzerine kitabı “hayatın anlamını keşfetme” üzerine simgesel bir romana dönüştürmüştür.
Daha önceTypee veOmooo adlı iki kitabı ilgi gören yazar, başyapıtı olarak gördüğü bu kitabın yayımlandığında olumsuz eleştiriler alması ve satmaması nedeniyle hayal kırıklığı yaşamıştı.
Melville's Marginalia Online 11 Ağustos 2022 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Melville'in sahip olduğu veya ödünç aldığı kitapların sanal bir arşivi ve işaretleyip açıklama eklediği kitapların dijital baskısı.
