| Hacı Adil Arda | |
|---|---|
.jpg) | |
| Meclis-i Mebûsan Başkanı | |
| Görev süresi 25 Ekim 1915 - 15 Eylül 1919 | |
| Hükümdar | V. Mehmed |
| Yerine geldiği | Halil Bey |
| Yerine gelen | Reşat Hikmet Bey |
| Meclis-i Mebûsan 3.,4. ve5. Dönem Mebusu | |
| Görev süresi 17 Aralık 1908 - 21 Aralık 1918 | |
| Seçim bölgesi | 1908 –Tekirdağ 1912 –Gümülcine 1914 –Bursa |
| Osmanlı Dahiliye Nazırı | |
| Görev süresi 1913-1913 | |
| Hükümdar | V. Mehmed |
| Yerine geldiği | Ahmet Reşit Rey |
| Yerine gelen | Talat Paşa |
| Görev süresi 1912-1912 | |
| Hükümdar | V. Mehmed |
| Yerine geldiği | Mehmed Celal Bey |
| Yerine gelen | Mehmed Ziya Paşa |
| Edirne Valisi | |
| Görev süresi 1913-1915 | |
| Yerine geldiği | Halil Bey |
| Yerine gelen | Zekeriya Zihni Bey |
| Görev süresi 26 Ağustos 1909 - 15 Ocak 1910 | |
| Yerine geldiği | Reşit Paşa |
| Yerine gelen | Ali Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Mehmed Adil 1869 Lofça,Osmanlı Devleti |
| Ölüm | 8 Şubat 1935 İstanbul,Türkiye |
| Partisi | İttihat ve Terakki |
| Bitirdiği okul | Mekteb-i Hukuk |
Hacı Mehmed Adil Arda (1869,Lofça - 1935,İstanbul),Osmanlı Devleti veTürkiye Cumhuriyeti dönemlerinde önemli görevler üstlenmiş siyaset ve devlet adamı.
1869'daLofça'da doğmuştur. Posta Telgraf müdürü Mehmet Haki Efendi'nin oğludur. Rüştiyeyi bitirdikten sonra 1890 yılında memur olmuştur.Yemen Rüsumat Nezareti Refik-i Saniliğinde veHudeyde Rüsumat müdürlüğünde çalışmıştır. 1893'teİstanbul Gümrüğü memurluğuna nakledilmiştir. 1903 yılındaİstanbul Hukuk Mektebi'ni bitirmiştir. 1905 yılındaSelanik Gümrük müdürlüğü yapmıştır. Bu sıradaİttihad ve Terakki Cemiyeti'ne girmiştir. 1908'de Selanik Rüsumat Nazırlığı'na atanmıştır.Selanik Hukuk Mektebi'nde mecelle öğretim üyeliği yapmıştır.1908 seçimlerindeTekirdağ'dan mebus seçilmiştir. 1909'daEdirne valiliğine atanmıştır. İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin "Merkez-i Umumi" üyeliği ve genel sekreterliğe seçildiği için Kasım 1910'da valilik görevinden istifa etmiştir. 1911'deOsmanlı Dahiliye Nazırı atanmıştır.İkinci devre seçimlerindeGümülcine'den mebus seçilmiştir.Mahmut Şevket Paşa Hükûmetinde Dahiliye Nazırlığı yapmıştır. Edirne kurtarılınca yine buraya vali olarak gönderilmiştir.Üçüncü devre seçimlerinde Bursa'dan mebus seçilmiştir.Halil Bey'in Dışişleri Nazırlığına atanması üzerine, 25 Ekim 1915'teMeclis-i Mebûsan Reisliğine seçilmiştir.Mondros Mütarekesi'nden sonra tutuklanmış veMalta'ya sürülmüştür.Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti'nin çabalarıyla, 1921'de, bu esaretten kurtarılmıştır. Bir süre Almanya'da kalmış ve sonraAnkara'ya gelmiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti, 17 Haziran 1922'deAdana valiliğine atamıştır. Bir süre sonra Eylül 1922'deBursa valiliğine nakledilmiştir. Reji idaresi genel müdürlüğü, İnhisar İdare Meclisi Üyeliği, Başkanlığı,Lozan Antlaşması gereğince Türk-Fransız karma hakem mahkemesinde Türk hakimliği,İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Müdürlüğü yapmıştır. 8 Şubat 1935'te ölmüştür.[1]
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Mehmed Celal Bey | Osmanlı Dahiliye Nazırı 1912 | Sonra gelen: Mehmed Ziya Paşa |
| Önce gelen: Ahmet Reşit Rey | Osmanlı Dahiliye Nazırı 1913 | Sonra gelen: Talat Paşa |
| Önce gelen: Ali Kemal Bey | Osmanlı Dahiliye Nazırı 1919 | Sonra gelen: Mehmed Şerif Paşa |