Marcus Aurelius Valerius Maximianus Herculius(d. 250 - ö. Temmuz 310),Maximian olarak da bilinen, 1 Mart 286'dan 305 yılına kadar İmparatorDiokletian'la müşterek imparator olarak görev yapmış Roma imparatoru.
Sirmium'da (Pannonia eyaletinde bir şehir) doğan Maximian, kariyeriniAurelian veProbus dönemlerinde orduda yapmıştır. Maximian'ın 283 deki Mezopotamya seferindeCarus'a eşlik etmiş olma olasılığı yüksektir. Çünkü arkadaşıDiokletian 284'teNicomedia'da imparator seçildiğinde onun yanındaydı.
285 yılında Diokletian, tek bir imparatorun yönetmesi için çok büyük olduğu gerekçesi ile Roma İmparatorluğu'nu bölmeye karar verdi. Diocletian imparatorluğun doğusunda, Maximian ise batısında hüküm sürecekti.Diokletian, Maximian'ıAugustus olarak atadı. Her ne kadar müşterek imparator olsalar da işin aslında Diocletian daha üstteydi. 293 yılında DiocletianTetrarşi'ye geçtiğinde,Constantius Chlorus Maximian'ınSezar'ı oldu ve ardından Maximian'ın üvey kızıFlavia Maximiana Theodora ile evlendi.
Saltanatı sırasında Maximian, Kuzey Germanya'daAlemanniler veBurgundlar'a karşı,Tuna cephesindeCarpi'ye karşı veBritanya'da isyan ederek imparatorluğunu ilan edenCarausius'a karşı Britanya'da çeşitli askeri başarılar elde etti. Aynı zamandaAfrika sınırlarındaki savunmayı güçlendirdi.
Maximian Germen kabileleriyle uğraştığı sırada, Carausius'a, korsanları ortadan kaldırtmak maksadıyla kuzey donanmasını emanet etti. Bilindiği kadarıyla Carausius'un yönetiminde bir takım mali düzensizlikler olmuştu, bu yüzden cezalandırılma korkusuyla Britanya ve Galya'da etkin olmak üzere kendini imparator ilan etmiştir. Hala Germen tehdidi ile uğraşmakta olan Maximian, yeni atanmış Sezar'ı ve damadı Constantius'u Carausius tehlikesi ile ilgilenmeye gönderdi. Constantius, ilk olarak Carausius'u yenerek Galya'yı geri aldı, ardından da 296 yılında Carausi'un halefiAllectus'u Britanya'da yenerek isyanı kesin olarak sona erdirdi.
297-299 yılları arasında, Maximinian önceHispania'daki Berberilere saldırdı, ardından da Kuzey Afrika'daki yerel kabilelere karşı seferler düzenledi. Bu seferden sonra Maximian,Sezarı Constantius'u Germen kabilelerle uğraşmak için görevlendirerekMilano veAquileia'da emekliye ayrıldı.
Politika hususunda, Maximian senato ile olan ilişkilerinde Constantius'tan daha saldırgandı çünkü Hristiyanların cezalandırılması konusunda Doğudaki diğer imparatorlar Diokletian veGalerius'un yürüttüğü kampanyada aktif olarak iş birliği yapmıyordu.
1 Mayıs 305'te Diocletian ve Maximian birlikte imparatorluktan emekli oldular. Maximian emekliliğe çok gönüllü değildi; Diokletian onu emekli olmaya zorlamıştı çünkü MaximianJupiter Capitoline tapınağında arkadaşının emekliliğini takip edeceğine dair yemin etmişti.Galerius (doğuda) veConstantius Chlorus (batıda) yeni imparatorlar oldular. Sezarlar olarak, Augustus konumu için uygun adaylardılar. Ardından Augustus unvanını aldılar ve kendi SezarlarıFlavius Valerius Severus veMaximinus Daia'yı atadılar. Maximian, emekliliğini kendi topraklarıLucania ya daCampania'da geçirdi.
Ertesi yıl Constantius'un ölmesi üzerine Maximian'ın oğluMaxentius batı imparatorluğunun yönetimini üstlendi (28 Ekim 306). Resmi olarak yetkili olabilmek için Maximian Augustus adını aldı. Maximian, Severus ve Galerius'u savaşta yendi ve Constantius'un oğluKonstantin'i kızıFausta ile evlendirerek kendi tarafına çekti.
Ancak, Maximian'ın rolü Maxentius'un gerçek gücü için bir engeldi ve 308 yılında yaşlı augustus kendi oğluna karşı ayaklanarakRoma üzerine yürüdü ancak mağlup oldu.Carnuntum'daki buluşmanın ardından Diokletian'ın imparatorluğa geri dönmeyi reddetmesi üzerine Maximian, Konstantin ile birlikteGalya'ya sığınmak zorunda kaldı.
Maximian'ın İmparatorluğu geri alabilmek için bir dahaki denemesi 310 yılındaydı ve Konstantin,Franklar'ı bir isyana kışkırtmak için ordusunun bir kısmıyla ayrılmıştı. Maximian,donativum verdiği birliklerin sadakatine güvenerek üçüncü kez kendini imparator ilan etti ancak kendini hızlı bir şekildeArelate'ye hareket ederek kuşatan Konstantin'e karşı savunacak durumda değildi. Maximian,Massilia'ya kaçmaya çalıştı ancak yeniden yakalandı, esir edildi ve görevden alındı.
Her ne kadar imparatorluk haklarından mahrum bırakılmış olsa da, Maximian, Konstantin'e karşı isyanı için bir özür aldı ve kendi sarayında oturma izni verildi. Maximian, Konstantin'e karşı düzenlenen bir komplo sonucu öldü. Kızı Fausta'yı komplonun içine sokmaya çalıştıysa da, Fausta kocasına karşı planlananları açığa çıkarmaya karar verdi ve böylece komplo ortaya çıkarıldı. Maximian suikastla suçlanınca aynı yılın Temmuz ayında kendini asarak intihar etti.
Hem kendisinin hem de diğer imparatorların kazandığı zaferler nedeniyle Maximian,Germanicus Maximus V (287 ve 288, 293 ve 301 olmak üzere iki kez),Sarmaticus Maximus III (289, 294 ve 300),Armeniacus Maximus (298),Medicus Maximus (298),Adiabenicus Maximus (298),Persicus Maximus II (295 and 298),Carpicus Maximus (297),Britannicus Maximus (297), unvanlarını aldı.
Maximian, aynı zamanda 287, 288, 290, 293, 297, 299, 303, 304 ve 307 yıllarında olmak üzere dokuz kezKonsül seçilmiştir.
Maximian,Eutropia ile evlendi ve birlikteliklerindenMaxentius (Batı Sezar'ı ve sonradan isyancı) veFausta (I. Konstantin'in karısı) doğdular. Maximian'ın aynı zamandaTheodora adında (Constantius Chlorus'un karısı) bir üvey kızı vardı.
