| Julius Martov | |
|---|---|
 | |
| Iskra Dergi Editörü | |
| Görev süresi Kasım 1903 - Ekim 1905 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 24 Kasım 1873(1873-11-24) İstanbul |
| Ölüm | 4 Nisan 1923 (49 yaşında) Schomberg |
| Partisi | Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi |
Julius Martov, (gerçek adı:Yuli Osipoviç Zederbaum,RusçaЮ́лий О́сипович Цедерба́ум) (d. 24 Kasım 1873;İstanbul – ö. 4 Nisan 1923;Berlin),Yahudi asıllıRusMenşevik lider. Martov'unVladimir Lenin veLev Troçki ile yakın bir dostluğu vardı. Troçki onu "Demokratik Sosyalizmin Hamlet'i" olarak tanımlamıştır.[1]
Martov,Vladimir Lenin'in ile beraber siyasi fikirlerinden dolayıSibirya'ya sürüldü ve yakın arkadaş oldular. Birlikte Ekim 1895'teİşçi Sınıfının Kurtuluşu İçin Mücadele Birliği'ni kurdular. İlerleyen süreçte baskılardan dolayıRusya'yı terk etmek zorunda kalan Martov, sürgünde yaşayan başkalarıyla birlikteRusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'ne (RSDİP) katıldı. Sonraki birkaç yıl boyunca parti dergisiİskra'nın yayınlanmasındaGeorgi Plekhanov,Pavel Axelrod,Vladimir Lenin veLev Troçki ile yakın bir şekilde çalıştı.
1903'te Londra'daki Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin İkinci Kongresi'nde Martov ile uzun zamandır arkadaşı Vladimir Lenin arasında bir anlaşmazlık çıktı. Lenin, çok sayıda parti dışı sempatizanı ve destekçisi olan küçük bir profesyonel devrimciler partisini savundu. Martov, büyük bir eylemci partisine sahip olmanın daha iyi olduğuna inanarak aynı fikirde değildi. Martov, fikirleriniİngiliz İşçi Partisi gibi diğer Avrupa ülkelerinde var olan sosyalist partilere dayandırdı. Lenin, Çar'ın otokratik hükûmeti altındasosyalist siyasi partiler kurmanın yasadışı olduğu için Rusya'da durumun farklı olduğunu savundu. Tartışma sonunda Martov oyunu 28-23 kazandı. Vladimir Lenin sonucu kabul etmek istemedi veBolşevikler olarak bilinen bir hizip kurdu. Martov'a sadık kalanlarMenşevikler olarak tanındı.Grigory Zinoviev, Anatoly Lunacharsky,Josef Stalin, Mikhail Lashevich,Nadejda Krupskaya,Mihail Frunze,Aleksey Rıkov, Yakov Sverdlov,Lev Kamenev,Maksim Litvinov, Felix Dzerzhinsky, Gregory Ordzhonikidze veAleksandr Bogdanov Bolşeviklere katıldı. Martov ise George Plekhanov, Pavel Axelrod, Vera Zasulich,Lev Troçki, Lev Deich,Vladimir Antonov-Ovseyenko, Irakli Tsereteli, Moisei Uritsky,Noe Jordania ve Fedor Dan'in desteğini aldı. Menşeviklerin lideri olarak görülen Martov, Kasım 1903'ten kapanan Ekim 1905'e kadarİskra dergisinin editörlüğünü yaptı. George Plekhanov ve Lev Troçki ile birlikte, dergiyi Vladimir Lenin ve Bolşeviklere saldırmak için kullandı. RomancıMaksim Gorki Martov'la bu dönemde tanıştı ve onun için: "Bu inanılmaz çekici adam gençliğin hararetiyle konuşuyordu ve belli ki en çok, trajik ayrılık ve Parti içindeki bölünme dramından derinden etkilenmişti." demiştir.
1905 Devrimi'nin getirdiği reformlardan sonra Martov, yeni burjuva hükûmete militan bir muhalefet sağlamanın devrimcilerin görevi olduğunu savundu. Ekonomik ve sosyal koşullar sosyalist bir devrimin gerçekleşmesini mümkün kılana kadar burjuva hükûmetini taciz etmek için sendikalar, kooperatifler, köy konseyleri ve sovyetler gibi bir örgütler ağına katılmayı savundu.Birinci Dünya Savaşı sırasında Martov,pasifist hareketin merkezi bir figürüydü.
Şubat Devrimi'nden sonra Martov Rusya'ya döndü, ancak bazı Menşeviklerin Geçici Hükûmete katılmasını durdurmak için çok geç kaldığını fark etti. Iraklı Tsereteli ve Fed gibi Menşevikleri şiddetle eleştirdi.[2] Martov,Ekim Devrimi'nden sonra Bolşevikler tarafından hükûmete katılmaya davet edilmedi. Bir süre Kurucu Meclis'teki küçük Menşevik muhalefet grubunu yönetti, ancak 1918'de Sovyet hükûmeti tarafından diğer siyasi partilerle birlikte yasaklandı. Martov,Rus İç Savaşı sırasındaBeyaz Ordu'ya karşıKızıl Ordu'yu destekledi, ancak liberal gazetelere, soylulara yönelik zulmü Bolşevikler aleyhine kınadı.[3]
1920'de Martov Bolşevikler tarafından sürgüne gönderildi. Vladimir Lenin'i ve Sovyet hükûmetini eleştirmeye devam etti, ancak Rusya'ya müttefik müdahalesi çağrısında bulunan diğer anti-komünist sürgünlere katılmayı reddetti. Julius Martov Nisan 1923'teAlmanya'nınSchomberg kentinde öldü. Sovyet hükûmetinde bir bakan olanAnatoly Lunacharsky, ölümü üzerine Martov'u Bolşeviklerin "en samimi ve özverili muhalifi" olarak nitelendirdi.
• World Bolshevism
• Martov and Zinoviev: Head to Head in Halle
• The State and the Socialist Revolution
• Geschichte der russischen Sozialdemokratie
• Bolscevismo mondiale: la prima critica marxista del leninismo al potere
• Das Problem der Internationale u. die russische Revolution: Rede
• Letters, 1916-1922
Genel:
4. World Bolshevism-Julius Martov
1.https://tr.wikipedia.org/wiki/Menşevik 12 Temmuz 2022 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.
2.https://spartacus-educational.com/RUSmartov.htm 21 Temmuz 2022 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.
  | BirRus'unbiyografisi ile ilgili bu maddetaslak seviyesindedir. Madde içeriğinigenişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
