Martin Bormann, (17 Haziran 1900,Wegeleben,Prusya,Almanya - 2 Mayıs 1945,Berlin),NSDAP'nin parti sözcüsü, aynı zamandaAdolf Hitler'in özel sekreteri. Adolf Hitler'in özel sekreteri olarak ülkedeki bilgi akışını ve Hitler'e erişimi kontrol etti. Bunun sonucunda muazzam bir güç elde etti. Diğer birçok NSDAP yetkilisi gibiII. Dünya Savaşı sırasında kendi otoritesini oluşturdu. Otoritesini ülke ve savaşla ilgili karar alma süreçlerine mümkün olduğunca dahil olmak için kullandı. Adolf Hitler'in sözlü emirlerini yazılı emirlere çeviren de çoğunlukla Bormann idi.
BabasıPrusya bölgesindeki posta ofisinde yardımcılık yapıyordu. Babasının ölümünden sonra miras olarak kalan çiftliği işletmek için okulu bıraktı. Tarımsal ticaret lisesini bıraktı. I. Dünya Savaşı'nın son günlerinde, Haziran 1918'de bir topçu olarak 55. Topçu Alayına katıldı.I. Dünya Savaşı'nda sahra topçusu olarak görev aldı. Savaş bittikten sonra çiftliğin bulunduğuMecklenburg şehrine geri döndü. BuradaRossbach Freikorps'larına katıldı. Kısa zamanda örgüt adına çeşitli olaylara karıştı. Bu olayların hiçbirinden ceza almadan kurtulmayı başardı. Fakat 1924 yılının Mart ayında kendisinin de ilkokul öğretmeni olanWalther Kadow örgütün bütün gizli sırlarını açıklamıştı ve öldürülmesi gerekiyordu. Bormann ve adamları gereken infazı gerçekleştirdi. Olayın farkına varan polis tarafından tutuklandı ve arkadaşıRudolf Höss'ün (daha sonraAuschwitz toplama kampının komutanı) suç ortağı olarak bir yıl hapis cezası aldı.
Hapishaneden çıktıktan sonra 1927'deNSDAP'ye katıldı ve üç yıl içerisinde önceTüringiya bölgesi basın müdürü, daha sonra da idari menajer oldu. 1928 ve 1930 yılları arasındaSA yüksek komuta merkezinde görev aldı. İdari alanda yükselişini devam ettirdi ve 1933 Ekiminde NSDAP'nin parti sözcüsü, 12 Ağustos 1935'te Adolf Hitler'in özel sekreteri oldu. Bir ay sonra Nazi Partisi'nin milletvekili olarak meclisteki yerini aldı. Bu zaman zarfı içerisindeRudolf Hess'in de özel sekreterliğini yapıyordu. 1937'deSchutzstaffel'e (SS) katıldı.
Yaptığı özel sekreterlik bir türlü yardımcılık gibiydi ve bu yardımcılığı sırasında gerek Hitler'in gerekse Hess'in güvenini fazlasıyla kazanmıştı. Partinin bütün mali işleriyle ilgileniyordu. Hitler'in evi olarak bilinen"Kartal Yuvası"Berghof fikrini Bormann verdi.Berchtesgaden'in böyle bir ev için çok uygun olduğunu düşünüyordu ve aynı zamandaObersalzberg'deki büyük Nazi kompleksini de işletiyordu.
Bormann, Hitler'in yakın çevresine girdi ve ona her yerde eşlik ederek olaylar ve talepleri hakkında brifingler verdi. Hess'in İngiliz hükûmeti ile barış müzakereleri yapmak için 10 Mayıs 1941'de İngiltere'ye tek başına uçuşunun ardından Bormann, Parteikanzlei (Parti Şansölyeliği) Başkanı unvanıyla Hess'in eski görevlerini üstlendi. Kamu hizmeti atamaları üzerinde nihai onayları verdi, mevzuatı tekrar gözden geçirdi ve 1943'te tüm iç meseleler üzerinde fiilen kontrol sahibi oldu. Bormann, Hristiyan kiliselerine yönelik devam eden zulmün önde gelen savunucularından biriydi ve II. Dünya Savaşı sırasında Almanya tarafından fethedilen bölgelerde Yahudilere ve Slavlara yönelik sert muameleyi destekledi.
1 Mayıs'ta, saat 11:00 civarında, Bormann, Sovyet kuşatmasından kurtulmak isteyen gruplardan birinin üyesi olarak, SS doktoruLudwig Stumpfegger,Hitler Gençliği lideriArtur Axmann ve Hitler'in pilotuHans Baur ileFührerbunker'i terk ettiler. Yanında Hitler'in vasiyetinin bir kopyasını taşıyordu. Partinin birçok üyesiTiger tankı arkasında çömelerek,Weidendammer KöprüsündenSpree Nehrini geçmeye çalıştılar. Bormann, Stumpfegger ve diğer birkaç kişi, sonunda üçüncü denemede nehri geçtiler. Bormann, Stumpfegger ve Axmann diğerlerini bırakarak ters yönde gitmeye karar verdiler. Lehrter istasyonu Demiryolu boyunca yürüdüler. Bir Kızıl Ordu devriyesi ile karşılaştılar. Axmann daha sonra geri döndüğünde Bormann ve Stumpfegger'in cesetlerini gördü.
İlerleyen yıllarda,CIA veBatı Almanya Hükûmeti de dahil olmak üzere çeşitli kuruluşlar, başarısızlıkla Bormann'ı bulmaya çalıştılar.[1] 1964 yılında Batı Almanya hükûmeti, Bormann'ın yakalanmasını sağlayacak bilgi için 100.000 Alman markı ödül sundu.[2]Avustralya,Danimarka,İtalya veGüney Amerika dahil olmak üzere tüm dünyada görüldüğü bildirildi.[3][4] Otobiyografisinde, Nazi istihbarat subayıReinhard Gehlen, Bormann'ın bir Sovyet casusu olduğunu iddia ederekMoskova'ya kaçtığını belirtti.[5] Nazi avcısıSimon Wiesenthal ise, Bormann'ın Güney Amerika'da yaşadığına inanıyordu.[6] Batı Alman hükûmeti, Bormann'a koyduğu ödül avını 1971 yılında sona erdirdiğini ilan etti.[7]
Ölümü konusunda çeşitli fikirler olsa da gerçek daha sonra ortaya çıktı. Hitler'in özel şoförüErich Kempka'ya göre Martin BormannSovyet hatlarını geçmeye çalışırken tank ateşi ile öldü.Hitler Gençliği (Hitlerjugend) lideriArtur Axmann'a göre ise Bormann intihar etmişti.
1963 yılında,Albert Krumnow adında emekli bir posta işçisi, 8 Mayıs 1945 tarihinde, Sovyet askerlerin emri ile Lehrter istasyonu yakınındaki demiryolu köprüsü yakınında bulunan iki cesedi gömdüğü gerekçesi ile polise haber verdi. Cesetlerinden biriWehrmacht üniforması giymiş ve diğerinin ise üstünde sadece iç çamaşırı olduğunu söyledi.[8] Axmann ve Krumnow tarafından belirtilen yerlerde 20-21 Temmuz 1965 tarihlerinde yapılan kazılarda cesetleri arama çalışmaları başarısızlıkla sonuçlandı.[9]
Artur Axmann, Bormann'ın intiharı ile ilgili haklı çıktı. 7 Aralık 1972 tarihinde, Krumnow'un onları gömdüğünü iddia ettiğiLehrter İstasyonu'nun yapımı sırasında inşaat işçileri, iki ceset buldu.[10] Yapılan otopsi sırasında iki cesedin de iskeletlerinin çenelerinde cam kırıkları[11] olduğu ve ölümlerin siyanür kaynaklı olduğu saptandı. Cesetlerden birinin, Hitler'in doktoruLudwig Stumfegger'e ait olduğu belirlendi. 1973 başlarında yüz kimliklerinin doğrulanması aşamasında testler yapılmıştır. Kısa bir süre sonra, Batı Alman hükûmeti, Bormann'ın öldüğünü ilan etti. Aile daha fazla adli inceleme olması gerektiğini belirtip, cesedinin yakılmasına izin vermedi.
1998 yılında yapılan genetik testin sonucunda, kafatası ve kemiklerin Martin Bormann'a ait olduğu tespit edildi. Teste,Münih Ludwig Maximilian Üniversitesi'nde, Adli Bilimler Profesörü Wolfgang Eisenmenger önderlik etti.[12] Akrabalarından birinden alınan doku kullanılarak yapılanDNA testleri sayesinde, Bormann'ın kafatası olduğu belirlenmiştir. Bormann'ın kalıntıları yakıldı ve külleri 16 Ağustos 1999 tarihindeBaltık Denizi'ne dağıtıldı.[12]
Bartrop, Paul R.; Dickerman, Michael, (Ed.) (2017).The Holocaust: An Encyclopedia and Document Collection.1. Sanda Barbara; Denver: ABC-CLIO.ISBN978-1-4408-4083-8.
McGovern, James (1968).Martin Bormann. New York: William Morrow & Company.OCLC441132.
Miller, Michael (2006).Leaders of the SS and German Police, Vol. 1. San Jose, CA: R. James Bender.ISBN978-93-297-0037-2.
Moll, Martin (2016). Spencer C. Tucker (Ed.).World War II: The Definitive Encyclopedia and Document Collection [5 volumes].1. Santa Barbara; Denver: ABC-CLIO.ISBN978-1-4408-4593-2.
Mosse, George (2003).Nazi Culture: Intellectual, Cultural and Social Life in the Third Reich. Madison, WI: University of Wisconsin Press.ISBN978-0-299-19304-1.