Mardi Gras (IPA: /ˈmɑrdiɡrɑː/), HristiyanlıktakiBüyük Perhiz'in (Lent)arifesi olansalı gününde (Tövbe Salısı) gerçekleştirilen birkarnaval.[1]
Günümüzde Mardi Gras Karnavalı, genellikle renkli kostümler giyipgeçit törenleri yapmayı içerir. Karnavalın kökeni, Büyük Perhiz boyunca tüketilmeyecektereyağı,et,balık veyumurta gibi yiyecekleri[2] son kez dilediğince yiyip içerek kutlamayı içerenFransa kökenli bir bayramdır.[3]
Mardi Gras,FransızcadaYağlı Salı anlamına gelir.[4] Bayram, göçmenler vasıtasıylaAvrupa'danAmerika kıtasına geçmiştir. Günümüzdeki en büyük Mardi Gras karnavallarından biriNew Orleans'ta gerçekleşir.
Paskalya tarihine bağlı olarak, her sene 2 Şubat ile 9 Mart arasındaki bir salı günü başlar.[5] Kutlamalar bazen günlerce sürer.
Mardi Gras, binlerce yıl öncesininpagan bahar ve bereket kutlamalarına dayanan bir gelenektir. Kimilerine göreRoma İmparatorluğu'nda kutlananLupercalia Festivali ile ilişkilidir.[3] Hristiyanlık inancı benimsendiğinde Roma halkının yerel gelenekleri yeni dine uyarlandı ve geçmişin pagan kutlamaları, Hristiyanlar'ınKül Çarşambası ilePaskalya Pazarı arasındaki 40 günlük oruç dönemi olanBüyük Perhiz'in öncesinde kutlanan bir bayrama dönüştü.[6]
Fransa'da ilk kutlama, 1091'deki Benevento Konsili'nin ardından ikinci bin yılın başında ortaya çıkmıştır.[3] Karnaval sırasında giyilen kostümler, sosyal hiyerarşiyi geçici olarak ortadan kaldırdığından, bu kutlama düzeni tehdit edebilecek bir olaydı ama Papa ve yerel yöneticiler hoşgörüyle yaklaşmış, yıl içinde çıkabilecek rahatsızlıkları önlediğini düşünmüşlerdi.[3] Zaman içinde bazı papaların şenlikleri teşvik ettiğini, bazı din adamlarının ise karşı çıktığı görüldü.[3]
3 Mart 1699'da Fransız kaşifler Pierre Le Moyne d'Iberville ve Sieur de Bienville'in günümüzdekiNew Orleans şehri yakınlarında karaya çıkmasıyla Mardi Gras ilk kez Amerika'da kutlandı Kaşifler, küçük bir kutlama düzenlediler ve iniş noktalarınaPoint du Mardi Gras adını verdiler.[6]
1827'deki Mardi Gras'ta bir grup öğrencinin renkli kostümler giyerek New Orleans sokaklarında dans etmesi ve Paris'e seyahatleri sırasında gözlemledikleri eğlenceleri taklit etmesinden on yıl sonra, ilk New Orleans Mardi Gras geçit töreni gerçekleşti.[6]
Dünyanın en büyük festivallerinden birisi olanRio Karnavalı da bir Mardi Gras karnavalıdır. İlk defa 1840'ta düzenlenmiştir; geçmişinin bir Portekiz festivali olan "Entrudo"'ya dayandığı söylenir.[7]
Boncuk ve süslerin atılması, maske takılması, geçit arabalarının süslenmesi ve yemek yenmesi bayramın ilk akla gelen gelenekleridir.
ABD'ninAlabama,Florida,Louisana,Missisippi eyaletlerinde Mardi Gras, resmî eyalet tatilidir.[8] Kutlamalarda mor, yeşil ve altın rengi içeren göz alıcı kıyafetler giyilir. Geçit törenlerinde kalabalığa plastik takılar ve şekerlemeler atılır. Mardi Gras renklerindeKral Pastası adlı çörek hazırlanır.
Fransa'da Mardi Gras'dakrep yeme geleneği vardır. Böylece Perhiz döneminden önce yumurta ve yağ stokları bitirilir. Bazı bölgelerde öğleden sonra krep yapıp yemek için çocuklar kapı kapı gezip un, yumurta, tereyağ toplar.[9] ÖzellikleNice'te büyük kutlamalar yapılır; Nice Karnavalı, İngiliz Yolu (Promenade des Anglais)'ndaki geçit töreni kalabalığa sarı renkte çiçekler fırlatılması ile sona eren.
Almanya'da karnavalda erkeklerin çocuk bakımı ve ev işleriyle ilgilenmesi; kadınların dışarı çıkıp eğlenmesi geleneği vardır. Sokaklarda görülen erkekler kravatı kesilerek cezalandırılır.[10] Almanya'da Mardi Gras'ın bir kadın kutlaması halini almasının, 1800'lerde başladığı düşünülür.[11]
İtalya'da karnaval,Venedik şehri ile özdeşleşmiştir.Venedik'teki kutlamaların en önemli özelliği göz alıcı maskeli balo kostümleridir.
