Liberal Demokrat Parti | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | LDP |
| Genel başkan | Gültekin Tırpancı |
| Genel sekreter | Meryem Aydın |
| Parti sözcüsü | Merve Karataş |
| Kurucu | Besim Tibuk |
| Kuruluş tarihi | 26 Temmuz 1994 (31 yıl önce) (1994-07-26) |
| Bölünme | Liberal Parti |
| Önceli | Demokrat Parti |
| Merkez | Çankaya, Ankara[1] |
| Üyelik(2025) |  3.392[2] |
| İdeoloji | |
| Siyasi pozisyon | Merkez[7] |
| Resmî renkler | Mavi, beyaz |
| Slogan(lar) |
|
| İnternet sitesi | |
| ldp.org.tr | |
Liberal Demokrat Parti, 26 Temmuz 1994 tarihindeBesim Tibuk liderliğinde kurulan veTürkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir.[8] Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "LDP" şeklindedir. Simgesiyunustur. Genel başkanıGültekin Tırpancı'dır.[9] Ocak 2025'te yayınlanan verilere göre partinin 3.392 üyesi bulunmaktadır.[10]
Sivil özgürlükleri veserbest piyasayı destekleyenklasik liberal bir partidir.[11][12] Bazı güncel politik görüşleri arasında devlet harcamaları ile vergi sayısının azaltılması ve vergi oranlarının düşürülmesi, devlet bürokrasisinin azaltılması, zorunlu Genel Sağlık Sigortası'nın kaldırılarak gönüllü özel sağlık sigortası sistemine geçiş, zorunlu askerliğin sonlandırılması ve profesyonel askerliğe geçiş yapılması bulunmaktadır.[13] Eski Genel Sekreter Yardımcısı Tarık Beyhan, marihuananın yasallaştırılması gerektiğini savundu. Bu sayede Türkiye'demarihuananın yasallaştırılması gerektiğini söyleyen ilk parti oldu.[14]
Önceden gençlik kolları bulunan parti,[15][16] yönetimde yaş ve cinsiyet ayrımı yapmama ilkeleri nedeniyle sonraki yıllarda partide gençlik kolları ve kadın kolları bulunmadığını açıklamıştır.[17][18] Ancak "Genç Yunuslar" adındaki gençlik grubu, partiyi destekleyen gençler tarafından resmî bir kuruluş olmasa bile varlığını sürdürmektedir. Parti, resmî Twitter hesaplarında alışılmışın dışında mizahi bir dil kullanmaktadır.
Parti,Besim Tibuk başkanlığında, ilk olarakLiberal Parti adıyla kurulmuştur. Partinin kurucusu ve ilk genel başkanıBesim Tibuk, 25 Kasım 2002 tarihinde genel başkanlık görevinden istifa etmiştir. Tibuk'tan sonra sırasıylaNizam Kağıtçıbaşı,Ercan Çalı,Emin Şirin veHakan Çizem kısa süre genel başkanlık yapmıştır. 2003'teAK Parti'den istifa edip Liberal Demokrat Parti'ye katılan22'nci dönemİstanbul milletvekiliEmin Şirin, genel başkanlığa seçilmiştir. Daha sonraEmin Şirin de parti ile olan görüş ayrılıkları sebebiyle 13 Şubat 2004'te genel başkanlık görevinden ve parti üyeliğinden istifa ettiğini açıklamış ve böylelikle 14 Aralık 2003-13 Şubat 2004 tarihleri arasında parti tarihinde ilk ve son kezTürkiye Büyük Millet Meclisinde temsil edilmiştir.[19] 29 Ocak 2017'de yapılan 8. Olağan Kongre'deCem Toker, 20 Haziran 2005'ten beri yürüttüğü Genel Başkanlık göreviniGültekin Tırpancı'ya devretmiştir.[20] Parti'nin kurucuları arasında eski sosyalistlerden Sabahattin Sakman da bulunmaktaydı.
Parti medyada kendisine yer ayrılmadığı gerekçesiyle 2010 yılında LDP TV adlı İnternet medya televizyonu kurarak video ve görsel propaganda işlemlerini kurdukları bu internet sitesi aracılığıyla sürdürmektedir.[21] 2012 yılının başlarında tanıtım etkinlikleri hızlanmıştır. Eski Genel BaşkanCem Toker sıklıkla üniversiteleri ziyaret etmekte ve çeşitli konferanslar vermektedir. LDP, ayrıca halka kendini anlatabilmek ve halkın sorunlarını dinlemek için Halk Toplantıları düzenlemektedir. Liberal Demokrat Parti, 14 Temmuz gününüVergiden Kurtuluş Günü olarak kutlamaktadır.[22]
Eski Genel BaşkanCem Toker'e 2015 yılında parti sembolünün neden yunus olduğunun sorulması üzerine, "Parti kurulurken logosu, toplumun farklı renklerini bir arada barındırdığı mesajını vermek için renkli kuyruğu olan birtavus kuşu olarak belirlenmişti. Ancak daha sonra bu renklerinABD'deLGBT sembolü olduğu fark edilince yeni bir logo arayışına girildi. Yapılan çalışmadayunusların; zeki, sempatik, sevecen ve denizde kaybolanlara yolunu gösterdiği mesajını verdiği için partinin logosu olarak belirlendi." şeklinde yanıtladı.[23]
Parlamenter sistemin Türkiye'ye siyasi istikrarsızlık getirdiğini savunarakABD tipi tam kuvvetler ayrılığına dayalı ve devlet başkanının parti üyesi olabildiği ama parti başkanı olamadığı birbaşkanlık sistemini savunmaktadır. Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemine de kuvvetler ayrılığına uymadığı gerekçesiyle karşı çıkmıştır.2017 Anayasa değişikliği referandumunda da "Hayır" oyunu desteklemiştir.[24][25]
RTÜK yerine, basına bakan mahkemeler veya benzeri ihtisas mahkemeleri kurularak yapılan şikâyetlerin hızla sonuçlandırılmasına gidilecektir. Örneğin, radyo ve televizyon yayınlarına ilişkin bir şikayet üzerine ilgili kaset derhal bilirkişiler tarafından incelenecek ve bir hafta gibi bir süre içinde konuya bakmakla ilgili mahkeme kararını verecektir. Davaya ilişkin tüm masraflar kaybeden tarafa yüklenecektir.
LDP'nin ekonomi, dolayısı ile KOBİ'ler açısından en önemli projesi vergi reformudur. LDP iktidarında şu anda bütün işletmeleri iflas ettiren yüzlerce farklı vergi, harç ve fon kaldırılacak, sadece üç çeşit vergi tahsis edilecektir: Sadece 5 kişiden fazla işçi çalıştıran işletmelerden alınacak gelir vergisi, KDV aksine sadece son tüketiciden tahsil edilecek tüketim vergisi ve belediye masraflarını finanse edecek olan emlâk vergisi. Gelir vergisinde tavan %10 olmakla beraber bazı kilit sektörler tamamen vergi muafiyeti kazanacaklardır. Bu sektörler finans, ulaşım, medya, kültür ve sanat, eğitim ve sağlık sektörleridir. Tüketim vergisi illerin zenginliklerine göre farklı oranlarda olacak, il bazında yapılacak düzenlemelerle zengin iller nispeten daha yüksek (ki bu oran %18'i geçmeyecektir) fakir iller ise nispeten daha az tüketim vergisi oranlarına sahip olacaklardır. Emlak vergileri de illerin gelişmişliklerine göre, dolayısı ile belediyelerin maddi ihtiyaçlarına göre şekillendirilecektir.
LDP, DPT gibi devlet kurumları kapatılmasını desteklemektedir ve KOBİ'lerin izin, ruhsat ve imza peşinde koşması sonlandırılacaktır. Şirket kurma ve kapama işlemleri basitleştirilecek, Merkez Bankası payı adı altında kesilen harçlar dâhil bütün vergi ve harçlar kaldırılacaktır. LDP, sanayi ve ticaret odalarına mecburi üyeliğin kaldırılmasını desteklemektedir.
Liberal Demokrat Parti "profesyonel ordu"yu savunmaktadır. Oluşturulması gereken profesyonel orduda askerlik mesleğini seçmek isteyen, bu işe istekli kişiler yer alacaktır.[26]
LDP, iktidarı döneminde sadece üç çeşit vergi olacağını duyurmaktadır. Bunlar; emlak vergisi, gelir vergisi ve tüketim vergisidir. Emlak vergisi sadece belediyelerin giderlerini karşılayacak ve illere göre farklı oranlarda olacaktır. Belediye hizmetleri bir şehre değerini veren en önemli faktörlerden biri olacağından, yaratılan değer yine vergi verenlere geri dönecektir. Gelir vergisini sadece kurumlar ödeyecek ve oran %10'u geçmeyecektir. Bu vergiden 5 kişiye kadar işçi çalıştıran küçük esnaf, finans (bankalar, borsa aracı kurumları, sigorta şirketleri, vs), ulaşım (Otobüs işletmeleri, havayolları, mal taşıma şirketleri vs), kültür ve sanat (Plastik sanatlar, sinema. tiyatro, vs), medya (Televizyonlar, gazeteler, radyo, internet, vs), sağlık (hastahaneler, klinikler, vs) ve eğitim (tüm okullar, kurslar, vs) sektörleri muaf tutulacaktır. Tüketim vergisi iseKDV'den farklı olarak, ürün ve hizmet her el değiştirdiğinde değil, sadece son tüketiciye satıldığında tahsil edilecektir. Tüketim vergisi oranları illerin gelişmişliklerine göre farklılık gösterecektir.
Liberal Demokrat Parti'nin anlayışına göre devletin asli görevi, bireyin mal ve can güvenliğini sağlamaktır; hukukun üstünlüğünün olduğu bir ülkede devlet, temel birey haklarını korumak dışında keyfi kurallar, uygulamalar ve yasaklar getiremez. Parti, en temel haklarını kullanan ve cezalandırılan kişilerin cezaevlerinden çıkarılacağını ve ellerinden alınan hakları iade edeceğini söylemektedir.
Parti, politik veya dini gerekçelerle bireylere yönelik kıyafet kısıtlamalarına karşıdır. Kişiler siyasi amaçla bir kıyafet giyiyorlarsa bunun fikir ve ifade özgürlüğünün, dini inançları gereği bir kıyafet giyiyorlarsa bunun din ve vicdan özgürlüğünün dahilinde olduğunu kabul eder ve devletin bu özgürlükleri kısıtlama yetkisine sahip olmadığını savunur.[27]
Parti, kadınlara yönelik şiddet olaylarına karşı cezaların artırılması ve kadın haklarına yönelik eğitim veren sivil toplum kuruluşlarına yapılan bağışların vergiden muaf tutulmasını desteklemektedir.
LGBT hakları bireysel özgürlükler kapsamına girdiğinden dolayı lezbiyen, gay, biseksüel ve trans bireylere yönelik ayrımcılık uygulanamayacağını belirten parti, LGBT haklarına yönelik eğitim veren sivil toplum kuruluşlarına yapılan bağışların vergiden muaf tutulması ve LGBT bireylere yönelik şiddet olaylarına karşı cezaların artırılmasını savunmaktadır.
26 Temmuz 1994'te açılan Liberal Demokrat Parti'nin bugüne kadar genel başkanlığı yapan kişilerin listesi.
| # | İsim | Resim | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi | Görev Süresi |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Besim Tibuk |  | 26 Temmuz 1994 | 25 Kasım 2002 | 8 yıl, 122 gün |
| 2 | Nizam Kağıtçıbaşı | 25 Kasım 2002 | 12 Ocak 2003 | 48 gün | |
| 3 | Ercan Çalı | 12 Ocak 2003 | 14 Aralık 2003 | 336 gün | |
| 4 | Emin Şirin |  | 14 Aralık 2003 | 13 Şubat 2004 | 61 gün |
| 5 | Hakan Çizem | 13 Şubat 2004 | 20 Haziran 2005 | 1 yıl, 127 gün | |
| 6 | Cem Toker |  | 20 Haziran 2005 | 29 Ocak 2017 | 11 yıl, 223 gün |
| 7 | Gültekin Tırpancı | 29 Ocak 2017 | Görevde | 8 yıl, 301 gün |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Seçim | Genel Başkan | Oy | Oran | ± | Sandalye |
| 1999 | Besim Tibuk | 127.174 | %0,41 | - | 0 / 550 |
| 2002 | 89.331 | %0,28 | 0,13 | 0 / 550 | |
| 2007 | Cem Toker | 36.717 | %0,12 | 0,16 | 0 / 550 |
| 2011 | 15.599 | %0,04 | 0,08 | 0 / 550 | |
| 2015 Haziran | 26.500 | %0,06 |  0,02 | 0 / 550 | |
| 2015 Kasım | 26.816 | %0,06 |  0 | 0 / 550 | |
Besim Tibuk,2002 Kasım seçimlerinde LDP için Tansu Çiller tarafından 7-8 milletvekili teklifinde bulunulduğunu ancak reddettiğini açıklamıştır.[28]
LDP, yerel seçimler tarihindeki ilk belediye başkanlığını 2014 yılındaMuş'unMalazgirt ilçesininKonakkuran beldesinde kazanmıştır. Seçimi kazanan Bülent Ateş, liberal ideolojiye inanmadığını ve sadece amblemi hatırda kalıcı bir parti olduğu için LDP'den aday olduğunu belirterek daha sonra 5 meclis üyesiyle birlikteDemokratik Bölgeler Partisine geçmiştir.[29][30] 12 Meclis üyeliğinden 5'i Bülent Ateş ile birlikteDemokratik Bölgeler Partisine geçtikten sonra, Ağrı Patnos'ta bir meclis üyesi deAdalet ve Kalkınma Partisine geçti.[31]
LDP, 11 Şubat 2024 tarihinde yaptığı açıklama ile31 Mart İstanbul Büyükşehir Belediye başkanlığı seçimlerine bağımsız aday ile gireceklerini ve adaylarının Merve Karataş olduğunu açıkladı.[32]
| Seçim | Genel Başkan | İl Genel Meclisi | Belediye | |
|---|---|---|---|---|
| Oy | % | |||
| 1999 | Besim Tibuk | 30.314 | %0,10 | 0 |
| 2009 | Cem Toker | 2.285 | %0,01 | 0 |
| 2014 | 10.162 | %0,10 | 1 | |
Liberal Demokrat Partinin resmi duruşunu yansıtmak için Başkanlık DivanındaEkmeleddin İhsanoğlu'nu destekleme kararı alınmış, aday belirleme süreci çoğulcu olmadığı için üyeleri ve seçmenine hür iradeleriyle istedikleri kişiye oy vermeleri çağrısında bulunmuştur.[33]
2023 seçimleri için Liberal Demokrat Parti, "Ekonomik görüşlerimiz her ne kadar uyuşmasa da mevcut şartlar ve söylemler çerçevesinde hukuka saygı, çağdaş laik demokrasi ve şeffaf bir meclis için desteğimizinMillet İttifakı'ndan yana olduğunu kamuoyuna açıklarız" açıklamasını yaptı.[34]
Liberal Demokrat Parti2015 genel seçimleri sonrasındaki süreçteYüksek Seçim Kurulu tarafından bir bildiri aldığını belirterek seçimlere katılamayacağını ifade etmiştir.YSK bunun sebebinin kanunun artık farklı yorumlandığını ve teşkilat yapısının yeni kanun yorumuna uymadığını söyleyerek ifade etmiştir.[35] Parti2023 genel seçimleri sonrası tekrar teşkilatlanma kararı almıştır ve bunun üzerine partiKocaeli Körfez veİstanbul Kartal ilçelerinde başkanlıklar kurmuştur.[36]
Liberal Demokrat Parti'deki yenilikçiler 30 Haziran'da genel merkeze Büyük Tüzük Kongresi için topladığı 47+ delege oyunu sunmuş ve kongre çağrısında bulunmuştur. Özgürlükçü Değişim Hareketi konuyla alakalı bir manifesto yayınlayarak tüzüğe aykırı bir şekilde LDP yönetiminin kongre çağrısı yapmadığını belirtmiştir.[37]
LDP sözcüsü Merve Karataş hareketle alakalı "Temennim, bu sürecin parti içinde kavgasız, gürültüsüz ve istişare kültürü içinde çözümlenmesiydi." demiştir.[38]
