| Li Zhaoxing Basitleştirilmiş Çince: 李肇星 | |
|---|---|
.jpg) | |
| 9. Çin Dışişleri Bakanı | |
| Görev süresi 17 Mart 2003 - 27 Nisan 2007 | |
| Başbakan | Wen Jiabao |
| Yerine geldiği | Tang Jiaxuan |
| Yerine gelen | Yang Jiechi |
Li Zhaoxing (Çince: 李肇星;pinyin: Lǐ Zhàoxīng; d. 20 Ekim 1940) 2003'ten 2007'ye kadar Çin Dışişleri Bakanı olarak görev yapan bir Çinli diplomat ve politikacıdır. Daha önce 1998'den 2001'e kadar Çin'in Amerika Birleşik Devletleri Büyükelçisi, 1993'ten 1995'e kadar Çin'in Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi ve 1985'ten 1993'e kadar Dışişleri Bakanlığı Enformasyon Dairesi başkan yardımcısı ve başkanı olarak görev yapmıştır.
Li,Shandong eyaletine bağlıQingdao şehrininJiaonan ilçesinde doğdu.Pekin Üniversitesi'nde Batı Dilleri Bölümü'nde okudu ve 1964'te mezun olduktan sonraPekin Yabancı Diller Üniversitesi'nde eğitim görmek üzere seçildi. Mezuniyetinin ardındanÇin Halk Dış İlişkiler Enstitüsü'ne girdi.Kültür Devrimi'nin başlamasıyla birlikte enstitüden ayrılmak zorunda kaldı veShanxi,Jiangxi,Hunan,Hebei veGuangdong eyaletlerindeki kadro okullarında ve çiftliklerde çalıştı.Guangdong'da bulunduğu süre içinde, 1969'daTyphoon Viola kasırgasına tanık oldu.[1][2]
1970 yılındaÇin Halk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı'ndaki görevine iade edildikten sonra,Kenya'daki Çin Büyükelçiliği'nde personel ve ataşe olarak görevlendirildi. 1977'de bakanlık bünyesindeki Enformasyon Dairesi'nde personel ve başkan yardımcısı olarak atandı ve 1983'e kadar bu görevde kaldı. 1983'ten 1985'e kadarÇin'in Lesotho Krallığı Büyükelçiliği'nde birinci sekreter olarak görev yaptı. Li,Afrika'daki diplomatik çalışmalarını "Belki de hayatımın en enerjik günleri ve aylarıydı" şeklinde değerlendirmiştir.[1][3]
Li, 1985'teÇin'e döndü ve bakanlıktaki Enformasyon Dairesi'nde sırasıyla başkan yardımcısı, başkan ve sözcü olarak görev yaptı. 1990 yılında Dışişleri Bakan Yardımcılığına terfi etti ve 1993'teÇin'inBirleşmiş Milletler daimi temsilcisi olarak atandı. İki yıl sonra Dışişleri Bakan Yardımcılığı'na yükseldi. 1998'de Çin'inAmerika Birleşik Devletleri Büyükelçisi olarak atandı. Büyükelçilik görevi sırasında,Çin ileABD arasındaki ilişkiler,Yugoslavya'dakiNATO bombardımanı sırasında, 7 Mayıs 1999'daYugoslavya'nınBelgrad kentindeki Çin Büyükelçiliği'ninABD tarafından bombalanmasıyla ciddi şekilde gerildi. Saldırıda üçÇin vatandaşı hayatını kaybetti. Olayın ardından Li, bu olayı "korkunç bir vahşet" olarak nitelendirdi veNATO'dan olayı soruşturmasını talep etti. 13 Mayıs'ta,ABD BaşkanıBill Clinton olayla ilgili kamuoyuna özür diledikten sonra, Li,Beyaz Saray'dakiOval Ofis'teClinton'ın resmi taziye defterini imzaladığı sırada hazır bulundu. Büyükelçilik görevinin sona ermesinin ardından,Washington D.C. Belediye BaşkanıAnthony A. Williams, Li'nin büyükelçilikteki son günü olan 29 Ocak 2001'i, Çin-ABD ilişkilerini geliştirme çabalarından dolayı "Li Zhaoxing Günü" ilan etti.[1][4][5]
2001 yılındaAmerika Birleşik Devletleri'nden döndükten sonra, Li, Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak atandı. 2001 yılının Nisan ayında,ABD'ninTayvan'a silah satışına yanıt olarak Li, "Çin tarafı, ABD tarafını Tayvan'a silah satışlarının ciddi, zararlı ve tehlikeli doğasını tanımaya şiddetle çağırıyor" dedi. Aynı ay,Hainan Adası Olayı sırasındaHainan Adası'na acil iniş yapanABD Deniz Kuvvetleri'ne aitP-3 Orion keşif uçağının iadesi sorulduğunda, "Çin'i gözetleme misyonuna sahip olan böyle bir askeri uçağın Çin'den geri uçmasına izin verirsek, bu Çin halkının onurunu ve duygularını daha da incitecektir" şeklinde açıklamada bulundu. Sonunda,Çin 2001 yılının Temmuz ayında uçağınABD'ye geri verilmesine izin verdi.[1][6][7][8]
Li, 16 Mart 2003'teUlusal Halk Kongresi tarafındanTang Jiaxuan'ın yerine yeni Dışişleri Bakanı olarak atandı.[9] Aynı gün,ABD veBirleşik Krallık'ınIrak'a karşı askerî harekât tehdidi gündemdeydi. Bunun üzerine Li, savaşın önlenmesi için son bir çabayla Amerikan, İngiliz ve Rus yetkililere telefon ederek barışçıl çözüm çağrısında bulundu ve "uluslararası toplumun ortak dileğinin savaş yerine barış" olduğunu belirtti. 18 Mart'ta Li, "Irak'a karşı bir savaşın önlenebileceğini ve krizin BM çerçevesinde siyasi yollarla çözülebileceğini" yineledi. 20 Mart'tasavaş başladığında,Çin Dışişleri Bakanlığı, "Irak meselesinin BM çerçevesinde siyasi çözümü, Irak Hükümeti'nin ilgili Güvenlik Konseyi kararlarını tam ve ciddi bir şekilde uygulaması gerektiğini ve uluslararası toplumun Irak'ın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı göstermesi" gerektiği yönünde bir açıklama yaptı. Ayrıca, "savaşın kaçınılmaz olarak insani felaketlere yol açacağını ve bölgenin ve dünyanın güvenliği, istikrarı ve kalkınmasını tehlikeye sokacağını" belirtti. 24 Mart'ta, Rusya Dışişleri BakanıIgor Ivanov ile yaptığı telefon görüşmesinde Li, askeri operasyonların durdurulması çağrısında bulundu vesavaşın yol açtığı insani felaketten duyduğu endişeyi dile getirdi.[10][11][12][13]
Li, 2004 yılının Mart ayındaKuzey Kore'nin nükleer silah programıyla ilgili uluslararası diplomasi çerçevesindeKuzey Kore'ninPyongyang kentindeKuzey Kore lideriKim Cong-il ile bir araya geldi.[14] 2005 yılının Nisan ayında,Japonya'nın onayladığı bir tarih ders kitabına ve Japonya'nın Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde daimi bir koltuk alması önerisine yanıt olarak 2005 yılındaÇin'de patlak verenJaponya karşıtı gösterilerin ardından Li,Pekin'de Japonya Dışişleri BakanıNobutaka Machimura ile görüştü. Görüşme sırasında Li, "Çin hükümeti, Japon halkına özür dilemesini gerektirecek hiçbir şey yapmadı" ve "asıl sorun, Japon hükümetinin Tayvan meselesi ve insan hakları da dahil olmak üzere bazı uluslararası meseleler ve özellikle tarihe yaklaşımı konusunda Çin halkının duygularını inciten bir dizi şey yapmış olmasıdır" ifadelerini kullandı.[15][16]
2007 yılının Ağustos ayında, Tayvan CumhurbaşkanıChen Shui-bian'inTayvan'ın bağımsızlığını savunmasının ardından Li, bir basın toplantısında Tayvanlı gazetecilere, "yerel [Tayvanlı] liderleri dinlememelerini" söyledi ve "kim ayrılmak isterse tarihin suçlusu olacaktır" dedi.[17]
Li, 2007 yılının Nisan ayında Dışişleri Bakanlığı görevinden ayrıldı ve yerineYang Jiechi getirildi. Sızdırılan ABD büyükelçilik belgelerine göre, o dönemde Çin Devlet BaşkanıHu Jintao'nun 2006 yılındaAmerika Birleşik Devletleri'ne yaptığı ziyarette yaşanan bir dizi aksaklık nedeniyle Li'yi görevden aldığı iddia edildi. Bu aksaklıklar arasındaBeyaz Saray'da bir devlet yemeğinin olmaması,Blair House ileBeyaz Saray arasında ulusal bayrakların bulunmaması,Beyaz Saray çimlerinde Falun Gong protestocusunun varlığı veÇin Halk Cumhuriyeti milli marşının,Çin Cumhuriyeti (Tayvan) marşı olarak anılması yer aldı.[18][19]
