Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


İçeriğe atla
VikipediÖzgür Ansiklopedi
Ara

Kore tarihi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kore tarihi
Birleşik Hanedanlıklar

Kore tarihi,Kore Yarımadası'nda var olan ve genellikle Kore olarak adlandırılan devletlerin tarihidir. DiğerDoğu Asya uygarlıkları gibi bir dizi dönemlere ayrılmıştır.

Prehistorya

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Kore prehistoryası
Kore Neolitik Çağı'ndan kalma baltalar

Kore'de MÖ 8000-1500 yılları civarındaÜst Paleolitik veCilalı Taş Devri dönemindeavcı-toplayıcı kültür hüküm sürmüştür. BunuJeulmun seramik dönemi ve sonraTunç Çağı'ndaMumun seramik dönemi izledi.[1][2] Bu dönemde yerleşim ve sosyal yapı önemli ölçüde değişmiştir.Demir Çağı'nda at kullanılmaya başlanması savaşta nakliyatı kolaylaştırdı ve merkezi bir hükûmetin kurulmasını sağladı.

Antik dönem

[değiştir |kaynağı değiştir]

Samguk Yusa'ya göre,Gojoseon krallığı MÖ 2333'teKuzey Kore veMançurya civarında kurulmuştur.[3][4][5] Gija Joseon'un ise MÖ 12. yüzyılda kurulduğu tahmin edilmekte olup varlığı ve rolü modern çağda tartışmalıdır.[6] Gojoseon hakkındaki ilk yazılı tarihsel kayıt MÖ 7. yüzyıl başlarına aittir.[7][8]Jin devleti MÖ 3. yüzyıldaGüney Kore'de kuruldu. MÖ 2. yüzyılda, Gija Joseon'un yerine, yüzyılın sonlarına doğruÇin'dekiHan Hanedanı tarafından yıkılan Wiman Joseon yerini aldı. Bu Gojoseon'un düşüşüyle sonuçlandı veÜç Krallık öncesi dönemde savaşan devletler dönemi başladı.

Üç Kore Krallığı

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Üç Kore Krallığı
Üç Kore Krallığı dönemi

MÖ 1. yüzyıldan itibarenKoguryo,Baekje veSilla, MS 676'da Silla tarafından birleşene kadarKore Yarımadası'nı veMançurya'yı kontrol etmekteydi. MS 698'de Dae Jo-yeong, Koguryo'nun eski bölgeleri üzerindeBalhae'yi kurdu.[9][10]

Kuzey-Güney Devletleri Dönemi

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Kuzey-Güney Devletleri Dönemi

Kuzey-Güney Devletleri Dönemi'nde, Silla Kore Yarımadasının çoğunluğunu kontrol etmekte olup Balhae iseMançurya'ya kadar uzanmaktaydı. Bu dönem zarfında kültür ve teknoloji önemli ölçüde ilerledi.

9. yüzyılın sonlarında, Silla,Geç Üç Krallığa bölündü. Wang Geon'un Goryeo Hanedanı tarafından birleştirilerek sona eren Geç Üç Krallığa (892-936) bölündü. Balhae,Liao Hanedanı tarafından istila edildikten sonra düştü ve son prens de dahil olmak üzere birçok mülteci Goryeo'ya göç ederek böylece Koguryo'nun iki halefini birleştirdi.[11][12]

Goryeo Hanedanı

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Goryeo
Kore Goryeo Hanedanlığı'ndan (918-1392) gelen, yalıçapkını sırlı Seladon Tütsü Brülörü, Güney Kore Ulusal Hazinesi #95'tir ve şu anda Seul'deki Kore Ulusal Müzesi'nde sergilenmektedir. 12. yüzyıl Koresi.

MS 932'de tümKore Yarımadası Wang Geon'un önderliğindeGoryeo Hanedanı tarafından tek bir devlet halinde birleşti. Goryeo döneminde kanunlar kanunlaştırılmış, bir kamu hizmeti sistemi getirilmiş ve Budizmden etkilenen kültür gelişmeye başlamıştır. Bununla birlikte, 13. yüzyıldakiMoğol istilaları, Goryeo'yu 14. yüzyılın ortalarına kadar etkilemiştir.[13][14]

Joseon Hanedanı

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana maddeler:Joseon Krallığı veKore İmparatorluğu
Gyeongbok Sarayı

1392'deGeneral Yi Seong-gye Goryeo Hanedanı'nı devirerek yerineJoseon Hanedanı'nı kurdu.Kral Büyük Sejong (1418-1450) döneminde hanedanın ilk yıllarında kraliyet otoritesini kuran ve Kore alfabesiHangıl'ın oluşturulması gibi sayısız idari, sosyal, bilimsel ve ekonomik reformları hayata geçirdi.

Yaklaşık iki yüzyıl boyunca bir barış döneminden sonra Joseon Hanedanı, 1592'den başlayarak 1637'ye kadar yabancı istilalarla ve iç sorunlarla boğuştu. Daha sonra Joseon Hanedanı kademeli olarak giderek daha fazla durgunlaşmaya ve izole olmaya başladı. 19. yüzyılın ortalarında, modernleşmek ve Batılı güçler tarafından karışılmak istemeyen Joseon Hanedanı, yabancı güçlerle eşit olmayan antlaşmalara imzalamaya zorlandı. 1895 yılındaİmparatoriçe Myeongseong'a düzenlenen suikastin ardından 1894-1895Donghak Köylü Ayaklanması ve 1894-1896 yılları arasında Gabo Reformları ile modernleşme için kısa ama hızlı bir dönem oluştu.

Birinci Çin-Japon Savaşı'nın ardındanKral Gojong 1897'deQing Hanedanı'na bağlığını sona erdirerekKore İmparatorluğu'nu ilan etti. Yine de 1905Rus-Japon Savaşı'nın ardından Kore İmparatorluğu, önceJaponya'nın himayesine girdi ve ardından 1910'da Japonya-Kore İlhak Antlaşması'yla tamamen Japonya'ya ilhak edildi.

Japon yönetimi

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana maddeler:Japon yönetiminde Kore veKore Geçici Hükümeti

Kore, Japonya ilhak edilmesinin ardından Japonya tarafından atanan bir genel vali ile yönetilmeye başlandı. Gojong'un ölümünün ardından 1 Mart 1919'da Japon yönetimine karşı1 Mart Hareketi ortaya çıktı. Bundan sonraKore Geçici Hükümeti tarafından koordine edilen direniş hareketleri, komşuMançurya,Çin veSibirya'da büyük oranda aktifti.II. Dünya Savaşı'ndan sonrası bu hareketlerin liderleri önem kazanacaktı.

Kore'nin bölünmesi

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Kore'nin bölünmesi
Ayrıca bakınız:Güney Kore tarihi veKuzey Kore
Chosin Rezervuarı Muharebesi sırasında geri çekilen ABD güçleri

II. Dünya Savaşı'nınJaponya'nın teslim olmasıyla sona ermesinin ardından Kore 1945'te kuzeydeSovyetler Birliği tarafından kurulan bir kuzey bölgesi ve güneydeABD tarafından kurulan bir güney bölgesi olmak üzereikiye ayrıldı. 1948'de güçler tek bir hükûmetin kurulması konusunda anlaşamamaları sonucundaKore Yarımadası38. paralel boyunca kuzeydeSovyetler Birliği'nin desteğiyle "Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti" olarak adlandırılanKuzey Kore ile ABD veBatı Avrupa'nın desteğiyle "Kore Cumhuriyeti" olarak adlandırılanGüney Kore kuruldu. 1950 yılında Kuzey Kore'nin Kore Yarımadası'nı birleştirmek amacıyla Güney Kore'ye savaş açmasıylaKore Savaşı başladı. Üç yıl süren ve büyük bir zarara ve insan kaybına yol açan savaş sonunda 1953 yılında bir ateşkesle sona erdi, ancak herhangi bir barış antlaşması imzalanmadığı için iki ülke teknik olarak halen savaş halindedir. Her iki devlet 1991'deBirleşmiş Milletler'e kabul edildi.

Her iki ülke esasen savaş sonrasında askeri bir yönetim ile idare edildi. Güney Kore 1980'lerin sonlarında demokratik bir yönetime geçti veHan Nehri Mucizesi'nin etkisiyle günümüzdeBatı Avrupa,Japonya veABD'ye benzer bir gelir seviyesine sahipgelişmiş bir ülke olarak kabul edilmektedir. Kuzey Kore ise Kim ailesinin etrafında inşa edilmiş birkişilik kültüne sahip birkomünist diktatörlük olmaya devam etti. Ekonomik olarak ağırlıklı olarak dış yardıma bağımlı kaldı ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla birlikte dış yardımların düşmesinden beri ekonomik durumu kötüye gitti.

Kaynakça

[değiştir |kaynağı değiştir]
  1. ^Martin T. Blade, Min-Jung Ko."Craft Production and Social Change in Mumun Pottery Period Korea".Project Muse. Academia. 25 Şubat 2017 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2017. 
  2. ^Kuyngcheol Choy (2012)."Stable isotopic analysis of human and faunal remains from Incipient Chulmun (Neolithic) shell midden site of Ando Island, Korea".Journal of arceological sience. Academia. 25 Şubat 2017 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2017. 
  3. ^Sin 2005, s. 19.
  4. ^Lee Ki-baik 1984, ss. 14, 167
  5. ^Seth 2010, s. 17.
  6. ^Hwang 2010, s. 4
  7. ^Peterson & Margulies 2009, s. 6.
  8. ^(Korece)Gojoseon 1 Temmuz 2012 tarihindeArchive.is sitesindearşivlendi atDoosan Encyclopedia
  9. ^Pratt 2007, s. 63-64.
  10. ^Peterson & Margulies 2009, s. 35-36.
  11. ^Kim Jongseo, Jeong Inji, et al. "Goryeosa (The History of Goryeo)", 1451, Article for July 934, 17th year in the Reign of Taejo
  12. ^Lee, Ki-Baik (1984).A New History of Korea. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. s. 103.ISBN 067461576X. 
  13. ^"A History of Korea: From Antiquity to the Present, by Michael J. Seth", p112
  14. ^Djun Kil Kim, 《The History of Korea: 2nd edition》, ABC-CLIO, 2014.ISBN 1610695828, p.65-68

Dış bağlantılar

[değiştir |kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'taKore tarihi ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.
Vikigezgin'de:en:History of Korea ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.
Egemen devletler
Sınırlı şekilde tanınan devletler
Bağımlı topraklar


Otorite kontrolüBunu Vikiveri'de düzenleyin
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kore_tarihi&oldid=34653130" sayfasından alınmıştır
Kategori:
Gizli kategoriler:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp