Kedi nanesi,çok yıllıkotsu bir bitkidir. Boyu 100 cm'yi bulabilir ve ilkbahardan sonbahara kadar çiçek açabilir.[10] Geneldesüs bitkisi olarak yetiştirilmesine rağmen kediler üzerindeki etkileri için de yetiştirilir.[5] ideal olarak bol güneş ışığı alan yerde yetiştirilir.[11] Tarih boyunca, insanlar için boşaltım yolu rahatsızlıklarına karşı kullanılmıştır.[9]
Terpenoid nepetalakton bitkisi, "Nepeta cataria"nın uçucu yağının ana kimyasal bileşenidir. Nepetalakton, buhar damıtma ile kedi nanesinden özü çıkarılabilir.[12]
Nepetalakton sivrisinek ve sinek kovucudur.[17][18]
Kedi nanesinden buhar damıtma yoluyla yalıtılan yağ, böcekleri, özellikle sivrisinekleri, hamamböceklerini ve termitleri kovar.[19][20] Araştırmalar,DEET'den daha etkili bir mekansal kovucu olmasına rağmen,[21] SS220 veya DEET ile karşılaştırıldığında cilt üzerinde kullanıldığında böcek savar kadar etkili olmadığını gösterir.[22]
Kedi nanesi, geleneksel tıpta mide krampı, hazımsızlık, ateş, kurdeşen ve sinir rahatsızlıkları gibi çeşitli rahatsızlıklar için kullanılmaktadır.[23] Bitki, çay,tentür, infüzyon veya lapa olarak tüketildi ve ayrıca tütsüleri yapıldı.[23] Ancak, modern tıbbın gelişmesiyle tıbbi kullanımı gözden düşmüştür.[23]
Kedi nanesinin çoğu evcil kedi üzerindeki etkileri arasında yuvarlanma, pençeleme, koşuşturma ve kuyruk sallama vardır. Kedi nanesinden biyolojik olarak etkilenmeyen kediler için kediotu kökü ve yaprakları, silver vine (türkçe:gümüş asma) vetatar hanımeli dalı gibi çeşitli seçenekler vardır.
Kedi nanesi, kedi cezbeden nepetalakton içerir.N. cataria (veNepeta cinsindeki diğer bazı türler), yalnızca evcil kediler üzerinde değil aynı zamanda diğer kedi ailesi türlerinde de davranışsal etkileriyle bilinir.[23] Yapılan testlerleopar,puma,serval vevaşağın da evcil kediler gibi kedi nanesine güçlü tepki verdiklerini göstermiştir;aslan vekaplan’da güçlü tepki verebilirken tutarlı şekilde tepki göstermez.[24][25][26][27]
Evcil kedilerle,N. cataria evcil kedilerin eğlenmesi için eğlence maddesi olarak kullanılır, evcil kedilerle birlikte kullanılmak üzere tasarlanmış kedi nanesi ve kedi naneli ürünler tüketicilerin beğenisine sunulur.
Kedi nanesinin çürük yaprakları veya sapları kediye sürtündüğünde, kedinin onu hisseder hissetmez yerde yuvarlandığı, kedi nanesini pençelediği, yaladığı ve çiğnediği çok görülür. Bitkinin çoğunu tüketilmesi, salya akması, uyku hali, endişe, zıplama ve mırıldama takip eder. Bazıları kedi nanesini tutan ele hırıldayabilir, miyavlayabilir, tırmalayabilir veya ısırabilir.[28][29] Maruziyetten sonraki ana tepki süresi genellikle 5 ila 15 dakika arasındadır, bundan sonra genelliklekoku yorgunluğu başlar;[30]:p. 107 ancak kedilerin yaklaşık üçte biri kedi nanesinden etkilenmez.[23][31][32][33] Davranışkalıtımsal'dır.[34]
Kediler nepetalaktonuvomeronazal organı aracılığıyla değil koku epitelyumu aracılığıyla tespit eder.[35] Koku epitelinde, nepetalakton bir veya daha fazlaolfaktör reseptöre bağlanır.
^Junwei J. Zhu, Christopher A. Dunlap, Robert W. Behle, Dennis R. Berkebile, Brian Wienhold. (2010). Repellency of a wax-based catnip-oil formulation against stable flies.Journal of Agricultural and Food Chemistry,58 (23): 12320–12326 (8 Nov 2010,DOI:10.1021/jf102811k).
^"Termites Repelled by Catnip Oil". Southern Research Station, United States Department of Agriculture – Forest Service. 26 Mart 2003. 15 Ekim 2007 tarihindekaynağından arşivlendi.
^Hart, Benjamin L.; Leedy, Mitzi G. (July 1985). "Analysis of the catnip reaction: mediation by olfactory system, not vomeronasal organ".Behavioral and Neural Biology.44 (1): 38-46.doi:10.1016/S0163-1047(85)91151-3.PMID3834921.
