 Antik şehrin merkezinde 5. yüzyıla tarihlenen katedral ve obruk | |||||||||||||
  Kanlıdivane Türkiye haritasındaki konumu. | |||||||||||||
| Konum | Erdemli,Mersin, Türkiye | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bölge | Kilikya | ||||||||||||
| Koordinatlar | 36°31′32″K34°10′46″D / 36.52556°K 34.17944°D /36.52556; 34.17944 | ||||||||||||
| Tür | Yerleşim yeri | ||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||
| Kuruluş | MÖ 3. yüzyıl - MÖ 7. yüzyıl | ||||||||||||
| Devir(ler) | Helenistik Dönem,Roma dönemi,Geç Antik Çağ | ||||||||||||
| Sit ayrıntıları | |||||||||||||
| Buluntu(lar) | Bazilikalar, antik cadde, sarnıç, nekropol, kaya mezarları, yazıtlar | ||||||||||||
| Durum | Restore | ||||||||||||
| Kamusal erişim | Açık | ||||||||||||
Kanlıdivane
 | |||||||||||||
Kanlıdivane (Grekçe: Κανυτελής, romanize: Kanitellis;Grekçe telaffuz: [kʰaːɲθeʎeːs]), günümüzdeMersin'inErdemli ilçesinde yer alan antik kent. MÖ 3. yüzyılda kurulan ve MS 4. yüzyılda adıNeapolis olarak değişen[1] kentinElaiussa Sebaste'nin sur dışında yer alan uzantısı olduğu tahmin edilmektedir.
19. yüzyıl ortalarındaFransız gezginVictor Langlois tarafından keşfedilen[1] kent, 1970'li yıllarda yapılan kazılarla ortaya çıkarılmıştır. Yöredeki ilk arkeolojik araştırmaları iseSemavi Eyice gerçekleştirmiştir.[2]
Kent, doğal bir çökük olan 30 metre derinliğindeki geniş bir obruk etrafında kurulmuştur.[3] Kanlıdivane, akustiği çok iyi olduğu için günümüzdeUluslararası Mersin Müzik Festivali gibi etkinliklerde konserlere ev sahipliği yapmaktadır.[4]
Kanytelis,antik Kilikya'da,Hellenistik,Roma veBizans dönemlerinde yerleşim görmüş, kıyıdan içeride bir kasabaydı. Adı antik yazarlarda pek geçmese de,epigrafik ve diğer kanıtlardan varlığı anlaşılmaktadır.[5]
Yerleşime ait kalıntılarKanlıdivane alanı içerisinde yer almaktadır.[5][6]
Semavi Eyice'ye göre Kanlıdivane isminin kökeni hakkında iki ihtimal vardır. İlk ihtimal isimdeki "kanlı" kısmının kentin antik ismi olanKanitellis'ten ya da obruğun içinde yağmur sularıyla toprak rengine bulanan kabartmaların kırmızıya çalan renginden, "divane" kısmının ise burada dağınık olarak yaşayan Türkmen topluluklarının zaman zaman divan adı verdikleri toplantılarından gelebileceğidir.[7] İkinci ihtimal ise Roma döneminde suçluların obruğa atılıp vahşi hayvanlara yem edildiği için kente "Kanlıdivane" denildiğidir.[7]
Eski Kilikya adlı eserinde Viktor Langlois bu sözcüğün kökenini bütünüyle Yunanca "Kanytellis" sözcüğünün biçimsel olarakTürkçe benzeşimle dönüşmesine bağlar.Kany > Kanı veTellis > Deli biçimlerine (Yunancadaki orijinal anlamları önemli olmaksızın) dönüşen bileşik kelime "Kanıdeli" veya "Kanlıdeli" haline gelmiştir.[8] "Deli" kavramı da daha sonra Osmanlıca "Divane" kelimesi ile değiştirilmiştir. Ayrıca yine aynı eserde "Kanlı Delik" adlı bir yerden bahsedilmektedir ki bu da obruğun rengi ile son derece uyumludur.[9]
Olba Krallığı'nın kutsal yerleşim yeri olan kentin tarihi MÖ 3. yüzyıla kadar gitmektedir. İlk kezHelenistik Dönem'de yerleşim gören kentRoma veGeç antik dönemlerde en yoğun dönemini yaşamış ve MS 4. yüzyılda en parlak dönemini yaşamıştır.[2][3] Ayrıca obruğun içerisinde yer alan merdivenler ve mağaralardan obruk içerisinin de yerleşim yeri olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır. Merdivenlerle inilen obruğun büyüklüğünden ötürü tanrısal olduğu düşünülmüş ve kent tarihi boyunca dinsel bir merkez olmuştur.[2] Son olarak ise Bizans İmparatoruII. Theodosius burada kutsal bir Hristiyanlık merkezi kurmuştur.[3]
Kentte gerçekleştirilen yüzey araştırmalarında tespit edilen 15 atölye ile presler, pres yatakları, vida ağırlıkları, pres ağırlık taşları, kırma tekneleri ve kırma taşları gibi üretim araçları kentin özellikle geç antik dönemde önemli bir zeytinyağı üretimi merkezi olduğunu ortaya çıkarmıştır.
Kentin çevresinde kurulduğu obruğun içerisinde Armaronxas ailesine ait kaya kabartması bulunmaktadır.[3] 4 metre genişliğinde 2 metre yüksekliğindeki bir niş içerisinde yer alan kabartmanın sağ tarafında beş satırlık bir yazıt yer almakta olup yazıtta ailenin isimleri yazmaktadır.[3] Obruğun batı duvarlarında ise Kilikya askeri olduğu düşünülen bir savaşçı kabartması yer almaktadır.[3]
Obruğun etrafındaki ana yerleşim yerinde ise kesme taştan yapılmış bazilikalar, caddeler, kaya mezarları, sarnıçlar yer almaktadır.[1] Yerleşim yerinin güneybatısında MÖ 2. yüzyılda inşa edildiği düşünülen kule kentteki günümüze kadar ulaşan en eski yapıdır.[3] Kitabesinde yazdığına göre kule, Tanrı Zeus için rahip krallardan Olbalı Tarkyaris'in oğlu Teukros tarafından yaptırılmıştır. Obruğun çevresindeki bazilikalar ise 4. yüzyıl sonları ile 6. yüzyıl ortaları Bizans dönemi eserleridir.[1]
Kentin çevresinde üçnekropol tespit edilmiştir. Kuzeye doğru uzanan ve yüksek bir noktada bulunan kuzey nekropolü 4.5 hektarlık bir alanı kapsamakta olup burada hyposorion'lu ve podyumlu çok sayıda lahdin yanı sıra üç tapınak mezar ve bireksedra yer almaktadır.[2] Bu nekropolün en yüksek yerinde Kraliçe Aba'nın kocası ve iki oğlu için yaptırdığı anıtsal mezar yer almaktadır.[1] Kanlıdivane'nin kuzeybatı yamaçlarında yer alan bir diğer nekropolde de hyposorion'lu lahitler ve tapınak mezar tespit edilmiştir.[2] Obruğun bir kilometre güneybatısındaki Çanakçı olarak anılan çöküntü alanında ise soylulara ait birçok kaya mezarı ve lahit yer almaktadır.[2][3] Burada yer alan kabartmalar nedeniyle diğer iki nekropole kıyasla daha fazla ziyaretçi tarafından ziyaret edilmektedir.
_Ruin%2cErdemli%2cMersin%2cTurkey.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
OpenStreetMap'teKanlıdivane ile ilgili coğrafi veriler 
