| kandela |
|---|
 Fotopik (siyah) ve skotopik[1] (yeşil) parlaklık fonksiyonları. Fotopik, CIE 1931 standardını [2] (düz), Judd-Vos 1978 değiştirilmiş verilerini [3] (kesikli) ve Sharpe, Stockman, Jagla & Jägle 2005 verilerini [4] (noktalı) içerir. Yatay eksen nm cinsinden dalga boyudur. |
| Genel bilgi |
|---|
| Birim sistemi | SI |
|---|
| Neyin birimi | ışık şiddeti |
|---|
| Sembol | cd |
|---|
| Birim dönüşümleri |
|---|
| 1 cd ... | ... eşittir ... |
|
|---|
| uluslararası mumlar | ≈ 1,02cp |
|---|
| Hefner Kerze | ≈ 1,11HK |
|---|
Kandela,Işık şiddeti birimidir. UluslararasıSI sistemindeki 7 temel birimden biridir. (Bu birim bazenmum olarak da adlandırılır. Fakat ikisi tam olarak eşit değildir).
Kandela, ışık şiddeti birimidir ve uluslararası birim sistemi (SI) tarafından tanımlanmıştır. Kandela, bir ışık kaynağının bir yönde yaydığı ışık akısı yoğunluğunu ifade eder.
Daha spesifik olarak, bir kandela, bir ışık kaynağından bir yöne doğru yayılan ışık akısı yoğunluğunun, 1/683 watt/sr olduğu noktadaki ışık şiddetidir. Burada "sr", steradyanın kısaltmasıdır ve 3 boyutlu bir alanda belirli bir yönde ölçülen ışık yoğunluğunu ifade eder.
Kandela, ışık kaynaklarının parlaklığını ölçmek ve karşılaştırmak için kullanılır. Örneğin, bir projektörün veya bir el fenerinin ışık şiddeti kandelalarla ölçülebilir. Kandela, uluslararası birim sistemi (SI) tarafından tanımlanmıştır ve birim sembolü "cd" ile gösterilir.
Işınımdalga boyu veyafrekans ile tarif edilebilir. İkisi arasındaki ilişki:
Buradaλ dalga boyu,f frekans vec de ışık hızıdır.
Işık hızı boşlukta299.792.458 m/s'dir.MKS sisteminde dalga boyu birimimetre (m), frekans birimi iseHertz'dir (Hz), (yukarıdaki ilişkide frekansGHz cinsinden verilirse dalga boyu danm cinsinden hesaplanabilir).
Bütün ışık kaynaklarıelektromanyetik spektrumunda ışınım yaparlar. Bu ışınımın gücüwatt birimiyle ölçülür. Ancak bu ışınımın tamamı insan gözüyle algılanamaz.Işık insan gözüyle algılanan ışınıma verilen bir addır. Işık gücüneışık akısı denilir. Işık akısının birimilumen'dir (lm ile gösterilir).
Noktasal bir ışık kaynağında birsteradyanlık katı açı içine düşen ışık akısı ışık şiddeti olarak bilinir. Noktasal kaynak için,
BuradaΦ ile lumen cinsinden ışık akısı,I ile ışık şiddeti gösterilmiştir. Işık şiddetinin birimi Batı dillerindecandela, dilimizde ise kandeladır (kısaltmasıcd).
İnsan gözü380-740 nm arasındaki elektromanyetik spektruma duyarlıdır. Ama bu spektrumdaki her dalga boyuna aynı derecede duyarlı değildir. Maksimum duyarlık aydınlık ortamda555 nm dalga boyundaki ışığadır (yeşil renk). Sadece bu dalga boyunda ışıma yapan ve1 W elektromanyetik güç yayan bir kaynak683.002 lm ışık akısı oluşturur. Diğer bütün dalga boylarında1 W elektromanyetik gücün ürettiği ışık akısı (ve dolayısıyla ışık şiddeti) bundan daha azdır.
Fizikte kullanılan bütün birimler yedi temel birimden türetilebilirler.SI temel birim adını alan bu birimler uluslararası bir organizasyon olanConférence générale des poids et mesures tarafından tanımlanmaktadır. Kandela da bu yedi temel birimden biridir (diğerlerimetre,kilogram,saniye,amper,kelvin,mol).
1948 yılında kandela tanımı şu şekilde yapıldı:Donma noktasında ve101.325 N/m2 atmosfer basıncı altındaki platinin1/600.000 m2lik yüzeyinin ışık şiddeti.
Ne var ki, bu ölçüm çok güç bir ölçümdür. Teknolojinin ilerlemesiyle 1979 yılından itibaren birimradyometrik ölçülerle ve güç birimi watt'a dayandırılarak ölçülmeye başlanmıştır.
