| Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rus İç Savaşı veTürk Kurtuluş Savaşı | ||||||||
 Kızıl Ordu Tiflis'te, 25 Şubat 1921 | ||||||||
| ||||||||
| Taraflar | ||||||||
 Rusya SFSC Ermenistan SSC Azerbaycan SSC |  Gürcistan |  Ankara Hükümeti | ||||||
| Komutanlar ve liderler | ||||||||
 Anatoli GekkerMihail VelikanovJosef StalinSergo OrconikidzePilipe Maharadze | Parmen ÇiçinadzeGiorgi KvinitadzeGiorgi MazniaşviliValiko Cuğeli | Kazım Karabekir | ||||||
| Güçler | ||||||||
| 40.000 piyade 4.300 süvari 900 Oset militan 196 topçu 1.065 makineli silah 50 savaş uçağı 7 zırhlı tren 4 tank 24+ zırhlı araç[1] | 11.000 piyade 400 süvari Gürcistan Halk Muhafızlarından yüzlercesi 46 topçu Birkaç yüz makineli tüfek 56 savaş uçağı 4 zırhlı tren Birkaç zırhlı araç[2] | 20.000 | ||||||
| Kayıplar | ||||||||
| 5.500 ölü 2.500 esir bilinmeyen sayıda yaralı[3] | 3.200 ölü veya esir bilinmeyen sayıda yaralı 3.800-5.000 sivil öldü[3] | 30 ölü 26 yaralı 46 kayıp[4] | ||||||
.svg)
Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali,Rus–Gürcü Savaşı[5] ya daSovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali[6] olarak da bilinir (15 Şubat – 17 Mart 1921),Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlıKızıl Ordu'nunGürcistan Demokratik Cumhuriyeti'ninMenşevik hükûmetinin yerineBolşevik rejimini kurmak amacıyla giriştiği askerî işgaldir. İşgal, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin varlığının sona ermesi veGürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla sonuçlanmıştır.
I. Dünya Savaşı'nın ardındanGüney Kafkasya'da üç ulus,Gürcüler,Azeriler veErmeniler 1918'de bağımsızlıklarını ilan etti. Ne var kiLenin'in Sovyetleştirme planının ilk hedefi Kafkasya idi. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti ve Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nin işgalinin ardındanGürcistan Demokratik Cumhuriyeti de hedef haline geldi. Yaklaşık 25.000 kişilik Gürcü ordusuna karşıKızıl Ordu 50.000 kişilik bir güçle saldırıya geçti. Gürcistan'ın, sonradan Ermenistan'a bırakılanLore bölgesindeKızıl Ordu'nun ayaklandırdığı Ermenilerin korunması, bu saldırı için bir gerekçe olarak kullanıldı.
Askerî işgali yönetenAnatoli Gekker 11. Rus Ordusu'yla ilk önceTiflis Operasyonu düzenleyerekHrami Nehri'ni geçti ve kısa sürede Gürcü kuvvetlerini yenilgiye uğrattı. SonraKutaisi Operasyonu'nu düzenledi.İtilaf Devletleri'ni yardımını engellemek için RuslarKaradeniz'deki tüm Gürcü limanlarını da ele geçirdi. Ayrıca Ruslar Rus ordusuna katılmak karşılığındaAbhazlara bir Abhaz Oblastı kurulacağına dair bir teklif sunmuşlardı.Abhazlar bu teklifi kabul edip Gürcülere karşı savaştılar.
Bu sıralardaTürkiyeTürk Kurtuluş Savaşı'yla bağımsızlık mücadelesi veriyordu.Moskova Antlaşması ile Türkiye-Sovyet ilişkisi olumlu yolda ilerlemiş; RuslarAnkara Hükümeti'ni tanımış, Moskova'ya elçi göndermelerini istemiş, silah ve cephane yardımı yapmaya başlamıştı.
Bu aradaAnkara Hükümeti 13 Kasım 1920'deGürcistan'la da diplomatik ilişki kurmuş ve mevcut sınırlarıyla Gürcistan'ı tanımıştı. Bu tarihteKâzım Dirik Ankara Hükûmeti tarafından Tiflis elçiliğine atanmıştı. Gürcistan elçisi Svimon Mdivani ve beraberindeki heyet 8 Şubat 1921'deMustafa Kemal Paşa tarafından Ankara'da kabul edilmişti. Ne var ki Sovyet RusyaGürcistan'ın işgalinde Türkiye'nin katkısını istemişti. Bu teklifi RuslarAli Fuat Paşa'ya sunmuş, Ali Fuat Paşa bu teklifiAnkara'ya ulaştırmış veMustafa Kemal Paşa da onaylamıştı.
OysaAnkara Hükümeti Gürcistan'la sınır görüşmeleri yapamaya bile başlamıştı.[7] Mustafa Kemal Paşa uzun bir söylev olanNutuk'ta bu gelişmeleri şöyle anlatır: "8 Şubat 1921 de Ankara'da itimatnamesini takdim etmiş olan Gürcü sefirile de, Türkiye - Gürcüstan Muahedesi için müzakere başlamıştı. Nihayet 23 Şubat 1921'de verdiğimiz kat'i bir ültimatom üzerine Ardahan, Artvin ve Batum'un tarafımızdan işgaline muvafakat olundu."[8]
Kazım Karabekir komutasındaki 3. Ordu bu iş için görevlendirilmişti.Ankara Hükümeti kuvvetleri Gürcülerin boşalttığı Ardahan, Artvin ve Batum'a girdi. Ancak bunun ardındanGiorgi Mazniaşvili komutasındaki Gürcü kuvvetleri Batum'dan Türk birliklerini çıkardı ve kentiBolşevik kuvvetlerine teslim etti.
<ref> etiketi: "gulag.ipvnews.org" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz:Kaynak gösterme)