Bu, bu sayfanın kontrol edilmiş bir sürümüdür
| Doğruluk | Görüldü |
Kırgız Kağanlığı | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 693-1207 | |||||||||||||||
 VIII. yüzyılda Kırgız Kağanlığı - IX. yüzyılın başları IX. yüzyılın ikinci yarısında Kırgız Kağanlığı (861 yıl) X. yüzyılda Kırgız Kağanlığı XI-XII yüzyıllarda Kırgız Kağanlığı XIII. yüzyılda Kırgız KağanlığıMoğol İmparatorluğu'nun bir parçası olarak | |||||||||||||||
| Başkent | Hakan-Hirhir [ru] Kemjiket [ru](X'dan beri) | ||||||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Eski Kırgızca [ru],Eski Türkçe | ||||||||||||||
| Resmî din | TengrizmveŞamanizm,sonraManiheizm | ||||||||||||||
| Demonim | Kırgız | ||||||||||||||
| Hükûmet | KağanlıkveyaGöçebe İmparatorluğu [en] | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Yasama organı | Törü [ru] | ||||||||||||||
| Kurultay | |||||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Nüfus | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Para birimi | bakır, akça | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
Kırgız Kağanlığı (Kırgızca: Улуу Кыргыз Дөөлөтү;Çince:黠戛斯汗國 ya daKırgız hanlığı, 840 yılında Ötüken ve çevresini ele geçirerek merkezi Asya'da kurulan Türk devleti.[1] 840 yılında Uygurlar'ı yıkan Kırgızlar, Uygur topraklarının ele geçirerek, Kırgız Kağanlığını kurdular.[2]
Kırgız Kağanlığı'nın en eski kayıtlarıTang Hanedanlığı döneminde yazılmıştır. Kırgızlar bu dönemde güvenilir yazılı kayıtlar tutmadılar.
Kırgız Kağanlığı, Güney Sibirya'daki 6 - 10 yüzyıllar döneminde var olan Barsbek Kagan'a dayanan Yenisei Kırgız'ın devletidir, Tien Shan'a 840'a kadar genişledi. Varlıklarının farklı dönemleri bağımsızlığı kaybetti. Kagan sadece Azho cinsinden temsilciler oldu. 840-925 arasında, Kırgız Kaganat gücünün zirvesindeydi. Bu süre, Akademisyen V. V. Bartold "Kırgız Büyük Güç Kaynakları" olarak adlandırılır.
6.-7. yüzyıllarda, bağımlı tayga halklarıyla Yenisey Kırgızı, vali Eliteber başkanlığındaki Orta Asya devletlerinin çevresel kaderini oluşturdu. VIII. yüzyılın başlarında, ilki Bars-bek olan yerel bekler ve inaller, kağan unvanını alarak kağanlıktan ayrılma ve kendi devletlerini kurma mücadelesine başladılar.
9. yüzyılda, tanrılaştırılmış bir Kagan klanı ile hızla genişleyen agresif bir bozkır imparatorluğu.
840 yılında bu devlet Uygur Kağanlığını yıkarak gücünü Tuva ve Moğolistan'a kadar genişletti. Uygurların kalıntılarını takip eden Yenisey Kırgızları, savaşlarla İrtiş ve Amur'a ulaştı, Doğu Türkistan vahalarını işgal etti. VV Bartold, tarihin bu dönemini "Kırgızların büyük gücü" olarak adlandırmıştır[5].
Yenisey Kırgızlarının batıya askeri-politik genişlemesi, Batı Sibirya'nın güneyindeki bozkır ve orman-bozkır bölgelerine ulaştı. Görünüşe göre Asya'nın kalbinden yeni gelenler, eski Ugrians-Magyarların Urallardan ayrılmasının nedeni oldular. Bu, Chelyabinsk bölgesinin güneyindeki arkeologların bulgularıyla kanıtlanmıştır ("Tyukhtyat" kültürünün mezarları) .
Kırgız Kağanlığı, modern Çin ve Moğolistan topraklarındaki son Türk imparatorluğudur.
M.Ö. 50'deHiung-nu lideriÇi-çi Yabgu Çin'in kuzeyindekiDinglingleri yendi. Ayrıca, ülkesinin merkezi olanOrdos'un 4.000 km batısında bulunan Gyangun ülkesini de fethetti. O zamanlar KırgızlarBorohoro Dağlarında veDoğu Tengir'dekiManas Nehri vadisinde yaşıyorlardı. Sonuç olarak, Çin tarihçiliğinde Kırgız Kağanlığına "Gyegyesy" adı verilmiştir.
560'lardan 700'lere kadar büyük ölçüdeGöktürklere bağlıydılar.[3] Kırgız KağanBars Bek,Bilge Kağan'ın kayınbiraderiydi. Oğlu, Bars Bek'in 710'daKapgan kağana yenilgisinden sonra Kırgızları yönetti.[4] Göktürk çöküşünden sonra Uygurlara boyun eğdiler.[5] LiderleriBayan Çor Kağan Kırgız liderini öldürdü ve Bilge Tong Erkin (毗伽頓頡斤) adında yeni bir Kırgız kağanı atadı.
