İzebel (İbranice: אִיזֶבֶל) veyaJezebel,Tanah'ınKrallar Kitabı'nda bahsi geçen,SaydalıI. Etbaal'ın kızı veİsrail KralıAhav'ın karısıdır.[1]
Tanah'daki anlatıya göre İzebel, kocasıyla birlikteBaal veAşera'ya ibadeti ulusal ölçekte başlatmış veYahveh'in peygamberlerini İsrail'den tasfiye ederekOmrid Hanedanı'nın onurunu zedelemiştir. Bu suçları için Omrid Hanedanı yok edilmiş, İzebel ise yüksek bir yerden aşağı atılarak öldürülmüş ve cesedi köpekler tarafından yenilmiştir.
Daha sonraki Hristiyan geleneğinde Jezebelsahte peygamberlerle ilişkilendirilmiştir.
Krallar Kitabı'nda İzebel,Sur kralıI. Etbaal'ın kızı veFenike prensesi olarak tanıtılır. İzebel, İsrail'in kuzey krallığı olanSamarya KralıAhav ile evlenmiştir.
Bu evlilik, Omri'nin hükümdarlığı sırasında İsrail ve Fenike arasında var olan dostane ilişkilerin doruk noktasıydı ve muhtemelen Ahav'ın siyasi gücünü sağlamlaştırdı. İzebel,Süleyman'ın yabancı eşleri gibi, kendi inanç ve ibadet şeklini sürdürmekteydi, bu yüzden Ahav Samariye'de Baal tapınağında bir sunak inşa etti.[2]
İzebel'in Kraliçe olarak taç giyme töreninden sonraYahvizm (Yahudiliği oluşturacak öncül inanış) için resmi kraliyet desteği zayıfladı, Baal ulusal ilah statüsüne yükseldi ve Baal'a adanmış tapınaklar ve sunaklar inşa edildi.[3] İzebel ayrıca Samiriye'deki şiddetli bir kıtlık sırasında 450 Baal ve 400 Aşera peygamberine maddi destek sağlamak için kraliyet hazinesini kullandı.[4] Takip eden zamanda Yahveh inancı sistematik olarak tasfiye edildi, Yahveh'ye adanmış sunaklar yıkıldı ve bu ilahın birçok peygamberi öldürüldü. Bu tasfiyelerden sadece 100 peygamber kurtuldu.[5] Ahav'ın kraliyet mahkemesinde Yahveh destekçisi bir kişi olanOvadya, bu Yahveh peygamberlerini gizlice bir mağarada korudu.[2]İlyas,İsrailoğullarının, Baal'ın toplulukta artan etkisi nedeniyle, Baal'a mı, Yahveh'e mi ibadet edileceği konusunda bölünmüş olduğunu belirtmiştir.[6]
İlyas, Jezebel'in Baal ve Aşera peygamberleriniKermil Dağı'nda bir meydan okumaya davet ederek bu tartışmaya son vermeye karar verdi. Meydan okuma, hangi tanrının sunağa konmuş kurbanlık bir boğayı yakarak kurban edebileceğini görmekti. Jezebel'in peygamberleri, çığlıklarına ve kendilerini kesmelerine rağmen, Baal'ın boğayı yakmasını sağlayamadı. Ancak İlyas, Yahveh'i çağırdığı zaman boğa yakıldı ve bu İsrailoğullarını etkiledi. Daha sonra İlyas, halkaKişon Nehri'nde Baal ve Aşera'nın peygamberlerini ele geçirip öldürmelerini emretti. Peygamberler öldürüldükten sonra İzebel, İlyas'ın sonunun kendi peygamberleri gibi olması (öldürülmesi) için yemin etti ve bunu yapamadığı takdirde ilahi yargıyı kabul etti.[7] İlyas, hayatını kurtarmak için vahşi doğaya kaçtı, İsrail'in Baal'a olan bağlılığı ve kalan tek Yahveh inanırı olduğu için ağıt yaktı.[2][8]
Belirsiz bir süre geçtikten sonra, AhavNavot'un evini ziyaret etti. Ev,Yizreel şehrindeki kraliyet sarayının yakınında yer alıyordu. Kendi bahçelerini genişletebilmesi için Navot'un üzüm bağını isteyen Ahav, daha kaliteli bir bağ veya para karşılığında araziyi satın almak istedi. Navot, Ahav'a bağının atalarının mülkü olduğunu bildirerek teklifi reddetti. Ahav, sarayına döndü ve Navot'un cevabı nedeniyle somurttu ve mutsuz oldu.
İzebel, Navot'un tutuklanmasını düzenleyerek Ahav'ı neşelendirmeye karar verdi ve Navot'u Tanrı ve krala karşı küfür (sahte) suçlamasıyla infaz ettirdi. Navot şehir dışında idam edildikten sonra cesedi sokak köpekleri tarafından yalandı. İzebel daha sonra Ahav'a Navot'un bağına kolayca sahip olabileceğini söyledi. Bununla birlikte, İlyas Ahav'ı hırsızlık ve cinayet işlediği için kınadı. Ceza olarak Tanrı, Ahav'ın ölümü ile kraliyet soyunun yok edilmesinde karar kıldı. İzebel'in ölümü de, cesedi köpekler tarafından yenecek şekilde hüküm kılındı.[9]
Üç yıl sonra Ahav savaşta öldü. OğluAhaziya tahtını devraldı, ancak bir kaza sonucu o da öldü ve Ahaziya'nın yerine kardeşiYoram geçti. İlyas'ın halefi olanElyesa, havarilerinden birine Yoram'ın ordusunun komutanıYehu'yu, Ahav'ın ailesine karşı ilahi bir ceza olması için kral olarak kutsal yağ ile yağlamasını emretti. Yehu, Yoram'ı ve yeğeniAhazya'yı (Yahuda kralı ve muhtemelenİzebel'in kızı olanAtalya'nın oğlu) öldürdü. Daha sonra İzebel ile yüzleşmek için Yizreel'deki kraliyet sarayına yaklaştı. Yehu'nun geldiğini bilen İzebel, makyaj yaptı, süslemeli resmi bir peruk taktı ve pencereden dışarı bakarak Yehu'yla alay etti.
Yehu daha sonra İzebel'inhadım hizmetkarlarına İzebel'i pencereden dışarı atmalarını emretti. Aşağı atılan İzebel'in kanı duvar ve atlara sıçradı, Yehu'nun atı ise cesedi çiğnedi. Yehu saraya girdi, yedikten ve içtikten sonra İzebel'in cesedinin gömülmesini emretti, ancak hizmetkarlar İzebel'in sadece kafatasını, ayaklarını ve avuçlarını bulabildi. İzebel'in eti, İlyas'ın kehanet ettiği gibi sokak köpekleri tarafından yendi. Edwin R. Thiele'ye göre, İzebel'in ölümü MÖ 850 yılı civarındadır.[10]
Wikimedia Commons'taJezebel ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
