II. Nikolay ya daNikolay Aleksandroviç Romanov (Rusça: Никола́й II, Никола́й Алекса́ндрович Рома́нов, 18 Mayıs 1868 - 17 Temmuz 1918,Yekaterinburg[1]),Romanov Hanedanına mensup tümRusya imparatoru,Polonya çarı veFinlandiya büyük prensi (1 Kasım 1894-15 Mart 1917), Albay (1892); buna ek olarak, Britanya Filo Amirali (10 Haziran 1908[2][3]) ve Britanya Ordusu Saha Mareşali (31 Aralık 1915) idi. Saltanatı sırasındaRus İmparatorluğu, dünyanın önde gelen büyük güçlerinden biriydi ancak ekonomik ve askeri çöküşe geçti.Sovyet tarihçiler tarafından verdiği kararlar sebebiyle askeri yenilgilere ve milyonlarca insanın ölümüne yol açan zayıf ve beceriksiz bir lider olduğu ifade edildi.Batılı tarihçiler ise genel anlamda II. Nikolay'ı Sovyet sistemiyle eşdeğer gördü.Aleksey Tolstoy "Çar'ın rejimi hakkında birçok kötü şey vardı, ama otokrasiyi miras aldı, eylemleri şimdi perspektifte ve Sovyetler tarafından işlenen korkunç suçlarla karşılaştırıldığında görülüyor." ifadelerini kullandı.[4]
Nikolay,Almanya'nınOrtadoğu'da nüfuz kazanma girişimlerine karşı koymak üzere tasarlanmış 1907Britanya-Rusya Antantını imzaladı;Rusya veBritanya İmparatorluğu arasındakiBüyük Oyunu sona erdirdi.Sırbistan'ı destekledi ve 30 Temmuz 1914'te Rus Ordusu'nun seferberliğini onayladı. Buna karşılık, Almanya 1 Ağustos 1914'te Rusya'ya ve müttefiki Fransa'ya 3 Ağustos 1914'te[5] savaş ilan etti. Aristokrasi, mistikGrigori Rasputin'in Çar üzerindeki güçlü etkisinden endişe duyuyordu. Ciddi askeri kayıplar, cephede ve Rusya'da moralin çökmesine yol açtı ve1917 Şubat Devrimi'ndeRomanov Hanedanı'nın tahttan indirilmesine neden oldu. Nikolay kendisi ve oğlu adına tahttan feragat etti. Ardından kendisi ve ailesiÇarskoye Selo'dakiAleksandr Sarayı'nda ev hapsinde kaldı. 1917 yazındaGeçici Hükûmetin kararı ileTobolsk'ta ailesi ve yakınları ile sürgüne gönderildi ve ertesi yıl 16/17 Temmuz 1918 gecesi, eşi, çocukları, aile hekimi, uşakları ve aşçısıyla birlikteBolşevikler tarafından kurşuna dizilerek idam edildi.
1981'de Nikolay, karısı ve çocukları,New York'ta bulunan Rusya dışındakiRus Ortodoks Kilisesi tarafından şehit olarak kabul edildi.[6] Mezar yerleri 1979'da keşfedildi, ancak bu keşif 1989'a kadar kamuoyuna açıklanmadı.Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra, ailenin kalıntıları çıkarıldı,DNA analizi ile tanımlandı. 17 Temmuz 1998'deSt. Petersburg'daki büyük bir devlet ve kilise töreniyle yeniden defnedildiler. 20 Ağustos 2000 yılındaRus Ortodoks Kilisesi tarafından şehit olarak kabul edilerek aziz ilan edildi.[7][8]
II. Nikolay, 18 Mayıs 1868'de İmparatorIII. Aleksandr ve İmparatoriçeMaria Fyodorovna'nın en büyük oğlu olarakÇarskoye Selo'da Aleksandr Sarayı'nda dünyaya geldi. Baba tarafındanII. Aleksandr'ın, anne tarafından iseDanimarka KralıIX. Christian'ın torunuydu. KardeşleriKsenia (1875-1960),Mihail (1878-1918),Olga (1882-1960),Aleksandr (1869-1870) veGeorge (1871-1899) ile birlikte altı kardeşlerdi. Babası III. Aleksandr'ın 1894'te ölümünden sonra, sıklıkla notlarında nostaljik olarak babasından bahsetti. Birbirlerine yolladıkları mektuplarından anlaşıldığı üzere annesine çok yakındı. Nikolay öncelikli olarakAlman veDanimarka kökenliydi. Etnik olarak ise Ruslara, atasıBüyük Petro'nun kızı olan Rusya Büyük DüşesiAnna Petrovna'dan (1708-1728) ulaşmaktaydı.[9] İmparator Nikolay'ın, Avrupa'daki birçok hanedan ile kan bağı mevcuttu. Annesinin kardeşleri arasındaVIII. Frederik Danimarka Kralı,I. GeorgiosYunanistan kralı veAlexandra (KralVII. Edward'ın eşi)Britanya Kraliçesi idi. Ayrıca eşiAlexandra,Britanya Kraliçesi Victoria'nın torunu ve Alman İmparatoruII. Wilhelm ile İngiltere KralıV. George'un birinci dereceden kuzenidir. Bununla birlikte II. Nikolay hem KralVII. Haakon hem deNorveç Kraliçesi Maud'un yanı sıra Danimarka KralıX. Christian ve Yunanistan KralıI. Konstantin'in birinci dereceden kuzeniydi. Çocukluğunda Nikolay, ebeveynleri ve kardeşleri ile birlikte büyükanne ve büyükbabalarını ziyaret etmek için Danimarka'daki Fredensborg ve Bernstorff kraliyet saraylarına yıllık ziyaretler yaptı. Ziyaretler aynı zamanda annesinin kardeşlerinin de Birleşik Krallık, Almanya ve Yunanistan'dan aileleriyle birlikte geleceği için aile toplantıları olarak da hizmet etmiştir.[10] 1883'te İngiliz kuzeniPrenses Victoria ile flört etti. 1873'te Nikolay, iki aylık, yarı resmi bir ziyaret için İngiltere'ye gitmek üzere annesi ve iki yaşındaki erkek kardeşi George'a eşlik etti.[11]Londra'da Nikolay ve ailesi, Marlborough House'da kaldı.[12]
Büyükbabası ÇarII. Aleksandr'ın suikastının ardından Nikolay, babasıIII. Aleksandr'ın tahta geçmesi ile birlikte Rus tahtının yeni mirasçısı oldu. Nikolay ve diğer aile üyeleri, saldırıdan sonra getirildiğiSt.Petersburg'dakiKış Sarayı'nda bulunan II. Aleksandr'ın cenazesine tanıklık ettiler.[13] Güvenlik nedeniyle, yeni Çar ve ailesi birincil konutlarını şehir dışındaki Gatchina Sarayı'na taşıdılar ve sadece çeşitli tören işlevleri için başkente gitmekteydiler. Sosyal hayattan uzaklaşan izole edilmiş yaşam tarzı, sonunda Nikolay'ın İmparatorluğun tüm toplumsal katmanlarından kopmasına yol açtı. Nikolay, bu dönem de Çar danışmanı olan muhafazakâr-din adamı hukukçuKonstantin Pobedonostsev'in gözetiminde büyüdü. Pobedonostsev, Çareviç Nikolay'ın dünya görüşü üzerinde büyük bir etkiye sahipti. Batıliberalizmini reddetmekte veTanrı'nın lütfuna layık olmak içinotokratik güce ihtiyaç olduğunu vurgulamaktaydı.[14] İngiliz öğretmeninin eğitimi ve talimatı ile biraz kendinden emin olarak nitelendirilen Nikolay, sakin, kendini kontrol edebilen ve görev duygusu için erken yaşlarda beceriler geliştirdi, ancak bir hükümdarın faaliyetlerine çok az ilgi göstermekteydi.1885-1890 yılları arasında Nikolay,St.Petersburg ÜniversitesiHukuk Fakültesi'ndeSiyaset bilimi veekonomi derslerine katıldı. Aynı zamanda memur kariyerine 19 yaşında başladı ve seçkinPreobrazhensky Alayı'na katıldı. Orduya katılması, ilk kez akranlarıyla sürekli temas hâlinde olan Çareviç üzerinde özgürlükçü bir etkiye sahipti. Ardından kısa süre içinde albay rütbesine yükseldi. 1890/91 yılında Nikolay, kardeşi Georgi ve kuzeni Georg von Greece eşliğinde, Pamjat Asowa adlı gemi ileSüveyş Kanalı,Hindistan,Seylan,Bangkok,Singapur ve 1891 baharındaJapon İmparatorluğu gibi dünyanın dört bir yanında seyahatlere başladı. Japonya gezisi sırasında, 11 Mayıs 1891'de, bir Japon polis memuru tarafından kılıçla gerçekleşen suikast girişimini atlattı (Ōtsu Olayı). 23 Mayıs'ta babası adınaTrans-Sibirya Demiryolu'nun temel atma törenine katıldı.[15][16]Rusya'ya dönüşündeIII. Aleksandr tarafındna hükümet işlerinde ilk kez görevlendirildi. Ardından danıştay üyeliğine atandı. Ancak Çar'ın meclisi, 45 yaşındaki Çar'ın yakın gelecekte görevini oğluna teslim etmek zorunda olmadığı görüşüne sahip olduğu için, siyasi karar alma süreçlerinde çok az rol oynadı.
Laurits Tuxen'in, II. Nikolay'ın evlilik töreni tablosu
8 Nisan 1894'te Nikolay ile ikinci dereceden kuzeniAlix von Hessen-Darmstadt arasındaki ilişkiCoburg'da resmi olarak açıklandı. Alix, Hessen Büyük Dükü Ludwig'in kızıydı ve İngiltere KraliçesiVictoria'nın torunuydu. Çift, 1884'te Alix'in ablası Elisabeth'in veSankt-Peterburg'daki Nikolay'ın amcası Büyük Dük Sergei Aleksandroviç'in düğünü sırasında tanıştılar. Annesinin bir Alman prensesi ve Kraliçe Victoria'nın Rusya hakkındaki endişelerine ve başlangıçta Alix'in Rus Ortodoks Kilisesi'ne tabii olmayı reddetmesine rağmen, daha sonra Nikolay ile nişanlanmayı kabul etti. III. Aleksandr'ın ani ölümü, 1 Kasım 1894'te yeni hükümdarın hızla evliliğini yapmasını gerektirdi.[17] Bu sebeple, 1895 için planlanan evlilik töreni 26 Kasım 1894'te yapıldı. Avrupa hanedanlarının birçok üyesinin katılımı ile düğün Kış Sarayı'nda yapıldı ve yas süresi nedeniyle tören, o zamandaki standartlar nedeniyle olağanüstü mütevazıydı. Rus Ortodoks Kilisesi'ne geçmesi ile birlikte Alix, adını Aleksandra Fyodorovna olarak değiştirdi.
Taç giyme töreninden sahne Laurits Tuxen tarafından yapılan tablo.
III.Aleksandr'ın ölümünden (1 Kasım 1894) sonra tahtın varisi Çareviç Nikolay saray ve devlet yetkililerin katıldığı yemin töreni ile birlikte Rusya İmparatoru oldu.[18] 1894 Kış Sarayı Büyük Kilisesi'nde Aleksandra Fyodorovna ile evlendi; balayı anma törenleri ve cenaze ziyaretleri atmosferinde yapıldı.[19] İmparator II. Nikolay 'ın ilk kararlarından biri, Aralık 1894'teİosif Gurko'nun Polonya Krallığı Genel Valisi görevinden ve Şubat 1895'te Dışişleri Bakanı Aleksey Lobanov-Rostovsky'nin görevinden alınmasıydı. Avam Kamarası tartışılırken gözlemlediği ve anayasal monarşinin mekanizmalarından etkilendiğiİngiltere'yi ziyaret etmesine rağmen,[20] II. NikolayRusya'daki seçilmiş temsilcilere herhangi bir yetki verme fikrine yanaşmadı.[21][22] İmparatorun ilk büyük uluslararası eylemi, Üçlü Müdahale - eşzamanlı olarak (23 Nisan 1895),Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın inisiyatifiyle, (Almanya veFransa ile)Japonya ile yapılanShimonoseki barış anlaşmasının şartlarını gözden geçirerekLiaotung Yarımadası üzerindeki hak iddialarını reddetmesi oldu.
Sağda Romanya Kralı ortada Rus Çarı. Çarın Romanya seyahati sırasında.
Çareviç Aleksandr Aleksandroviç'le (1881'den sonra Rus ÇarıIII. Aleksandr) ile Çariçe Maria Fyodorovna'nın (Danimarka prensesi Dagmar) büyük oğluydu. 1 Kasım 1894'te babasının ölümü üzerine tahta çıktı. 14 Mayıs 1896 tarihindeMoskova yakınlarındakiKodinka'da düzenlenen taç giyme töreninde halkın bulunduğu tribünler çökmüş ve yaklaşık 1.400 kişi yaşamını kaybetmişti.
Nikolay yetiştirilişi ve kişiliği bakımından mutlakiyetle yönetilen büyük bir imparatorluğun hükümdarı olarak kendisini bekleyen görevelere uygun bir insan değildi. 26 Kasım 1894'te evlendiğiAlman asıllı karısı Hessen-Darmstadt PrensesiAleksandra Fyodorovna kendisine dört kız ve bir erkek çocuk verdi. Nikolay üzerinde güçlü bir etkiye sahip olan Aleksandra Fyodorovna'nın ailesinden gelmehemofili hastalığı yüzünden, veliahtAleksey de hemofili hastasıydı.
Nikolay, kamu yaşamından elverdiğince uzak kalarak çoğunluklaÇarskoye Selo'da yaşadı. Saraydaki aşırı lükse de önemli bir darbe indirdi. Karısının etkisiyle çevresine topladığıGrigori Rasputin gibi mistiklere ve telkinle iyileştirme gücü olan kişilere danışmadan karar vermiyor, entelektüel açıdan kendisinden üstün olduklarını düşündüğü ve ayrıcalıklarını elinden almalarından korktuğu bakanlarına güvenmiyordu. Gücünü Tanrı'dan aldığına ve yalnız ona karşı sorumlu olduğuna inanıyor, mutlak iktidarını korumayı kutsal bir görev sayıyordu. Ama görevini bu kadar önemseyen birinde bulunması gereken irade gücünden yoksundu.
Tahta çıktıktan hemen sonrazemstvo'ların (yerel meclis) liberal üyelerine yaptığı bir konuşmada, yönetime katılma beklentilerini "anlamsız düşler" olarak niteleyip reddetti. "Otokrasi ilkesini, unutulmaz babası kadar enerji ve azimle korumaya" kararlı olduğunu açıkça ortaya koydu. Böylece, kararsızlık ya da zayıflıkla suçlanan Nikolay, sahip olduğu otokrat çar ayrıcalıklarını inatla savundu. Halk arasında giderek artan hoşnutsuzluklara, polis baskısını yoğunlaştırarak yanıt verdi.
Nikolay, nüfusu hızla artan ve hızlı bir sanayileşme sürecine girmiş bir ülkenin karmaşık sorunlarıyla karşı karşıya bulunuyordu. İki asırdır süren modernleşme çabalarına karşın, Rusya nüfusunun yüzde 90'ını köylüler oluşturuyordu ve bu insanlar Orta Çağ koşullarından daha kötü koşullarda yaşıyorlardı. Petrograd, Moskova, Bakü,Odessa veKiev gibi kentlerde telefon ve elektrik vardı, ama ülkenin geri kalanı kandillerle aydınlatılıyordu. Rusya o tarihlerdeFransa'dan yüzölçümü olarak 40 misli daha büyük bir ülke olmasına rağmen, tüm yolların uzunluğu Fransa'dakilerin yarısına bile ulaşmıyordu. Son yıllarda işletilmeye başlanan petrol yataklarında yoğunlaşan işçi sınıfı ise, çok kötü koşullarda yaşıyordu. Bu koşullar içinde sosyalist düşünceler de yavaş yavaş gelişmeye başlamıştı.[23]
Maliye bakanıİvan Vıyşnegradskiy ve arkadanSergey Vitte, Fransa ile sanayinin gelişmesini sağlayacak devlet istikrazları için görüşmeler yaptı. Sanayileşme, sorunları giderek ağırlaşan toprak sahipleri, köylüler ve soyluların zararına gelişti. Vitte, imparatordan, köylü sınıfının gereksinimleri konusunda bir konferans toplanması için gerekli izni aldı (1902). Köylülerin özleyişlerinin radikalleşmesinden memnun olmayan Nikolay,Pleve'yi karışıklığı bastırmakla görevlendirdi ve Vitte'yi uzaklaştırdı (1903). 1902'den başlayarak gelişen bunalım, toplumun bütün katlarını (zemstvolardaki liberaller ve serbest meslek sahipleri, eylemleri terörizme kayan öğrenciler,Ukrayna veOrta Volga'da isyanlar çıkaran köylüler ve grevleri 1903'ten itibaren yayılan işçiler) sardı.
Öte yandan ülkesiyleAlmanya'nın geleneksel düşmanıFransa arasındaki ittifaka karşın, Temmuz 1905'teAlman imparatoruII. Wilhelm'le Björkö'de bir ittifak antlaşması imzalamasının da gösterdiği gibi, Rusya'nın uluslararası yükümlülükleri karşısındaki umursamaz tutumu ve saflığıyla zaman zaman Rus diplomatlarını zor duruma soktu.
NikolayAsya'ya kişisel ilgi gösteren ilk Rus çarıydı. Henüz çareviçkenHindistan,Çin veJaponya'yı kapsayan bir geziye çıkmıştı (1891). Daha sonraTrans Sibirya Demiryolu'nun yapımıyla yakından ilgilendi. Rusya'nın Japonların da toprak sahibi olduğuKore'deki nüfuzunu korumaya ve güçlendirmeye yönelik girişimleri,Rus - Japon Savaşı'nın (1904 - 1905) başlamasında önemli rol oynadı.
Ocak 1904'te, Nikolay, taht çevresinde ulusal birliği yeniden sağlamak umuduyla, Japonya'ya karşı savaşa girdi. Ancak Rusya'nın savaşta uğradığı yenilgi hem Nikolay'ın Rusya'yıÇin,Tibet veİran'ı denetimi altında tutan büyük bir Avrasya imparatorluğu durumuna getirme düşlerinin sonu oldu, hem de halkın hoşnutsuzluğunu artırarak1905 Devrimi'ne yol açtı.
Pleve'nin (temmuz 1904'te öldürüldü) yönettiği baskı ve Rus-Japon Savaşı'nda (1904-05) uğranılan bozgunlar, bunalımı daha da ağırlaştırdı; Japon yenilgisi halk üzerinde büyük bir hiddet ve aşağılanma duygusu yarattı. Nitekim,Port Arthur limanının Japonların eline geçmesinden sonra, 22 Ocak 1905 günü Petrograd'ta büyük bir protesto gösterisi gerçekleştirildi.Kışlık Saray önündeki meydanı dolduran yüzbinlerce insan, hem iş ve ekmek, hem de II. Nikolay'dan Japon yenilgisinin intikamını hemen almasını talep etmekteydi. Ne var ki, böyle kritik anlarda esnek bir politika uygulayacak kişiliğe sahip olmayan Nikolay, halkın karşısına çıkmayıp Petrograd yakınlarındakiÇarskoye Selo malikanesine kaçarak protestocuların durumunu İçişleri Bakanı PrensSviatopolk-Mirskii ile Silahlı Kuvvetler Komutanı Grandük Vladimir'in kararına bıraktı. Bu iki yeteneksiz bürokrat, kışkırtıcıların marifetiyle protestolarını arttıran çocuklu kadınlı kalabalığın üstüne ateş açtırdı. Başkomutan Vladimir bununla da yetinmeyerek, aynı kalabalığın üzerine kılıçlarını çekmiş atlıKazak birliklerini sürdü. Tarihe "Kanlı Pazar" olarak geçen (22 Ocak 1905) bu felaket, "halkın babası çar" efsanesi yıktı ve1905 Devrimi'nin patlak vermesine yol açtı.[24]
Nikolay, devrimci dalga karşısında 3 Mart 1905'te danışma meclisi niteliğindeki temsile dayalı bir devlet meclisini (Duma) toplantıya çağırmayı kabul etmek zorunda kaldı.Ekim Manifestosu'yla da (30 Ekim 1905) Duma'nın onayı olmadan hiçbir yasanın yürürlüğe konmayacağı, demokratik oy hakkıyla sivil özgürlüklerin güvence altına alınacağı anayasal bir rejime geçileceğine söz verdi.
Ama baskı altında verdiği sözleri tutmaya niyeti olmadığından eski gücünü yeniden kazanmak için harekete geçti. Ordu Uzakdoğu'dan dönünce Petrograd ve Moskova Sovyetleri'ni ezdi (aralık 1905-ocak 1906). Duma'nın, Kurucu Meclise dönüşmesini önlemek amacıyla Mayıs 1906'da yürürlüğe giren Temel Yasalar'da, mutlak yetkilere sahip bir hükümdar olarak tanımlanmasını sağladı. Bu yasalar göre çar, otokrat unvanını, askeri, diplomatik ve dinsel sorunların yönetimini üstlenmeye devam ediyor, Duma'yı toplama, dağıtma ve oturumlar arasında yasa gücünde kararnameler çıkarma hakkına sahip oluyordu.
Ayrıca şiddet yöntemleri kullanan ve Yahudi karşıtı propaganda etkinlikleri yürütenRus Halkının Birliği adlı aşırı sağcı örgütü koruması altına aldı.Ekim Manifestosu'nun yayımlanmasından sorumlu tuttuğu Başbakan KontSergei Vitte'yi görevinden alıp ilk iki Duma'yı süresinden önce dağıttı.
Vitte'nin yerine geçen ve 16 Haziran 1906'da ikinci Duma'yı dağıtanPyotr Stolipin çara sadık ve yetenekli bir devlet adamı olmasına karşın, Nikolay, güvenmediği Stolipin'e karşı entrikalar düzenlenmesine ve bunun sonucunda konumunun sarsılmasına göz yumdu.
Devrimci partilere karşı baskıyı arttırmaya ve köylüleri mir'in zincirlerinden kurtaracağı varsayılan bir tarım reformunu gerçekleştirmeye çalışan Stolipin'in öldürülmesinden (1911) sonra, imparator,Vladimir Kokovtsov'u göreve çağırdı (1911-1914), ardından çevresini dar görüşlü ya da yeteneksiz gerici bakanlarla doldurdu. Kamuoyunun gözünde,Stürmer veProtopopov, sarayca rezilce işlere giren Rasputin'in sadık bendeleriydi.
I. Dünya Savaşı ve Nikolay'ın otoritesini kaybetmesi
Nikolay, temmuz 1905'te Björkö'de Alman İmparatoruII. Wilhelm'le yaptığı gizli görüşme sırasında,Almanya ile bir savunma ittifakı imzaladı, ama daha sonra bu antlaşmadan vazgeçerek daha çok Fransız-Rus ittifakını tercih etti. Daha sonraBüyük Britanya'ya yanaşarak, 1907'de bu ülkeyle bir antlaşma imzaladı veİtilaf Devletleri'ne katıldı.
Uzak Doğu'ya ilişkin yayılmacı planları Japonlarca engellenen Nikolay, dikkatiniBalkanlar'a çevirdi. NikolaySlavların milliyetçi isteklerine sempati besliyor veBoğazlar'ı denetim altına almak için sabırsızlanıyordu. Ama büyük devletler arasındaki barışın korunmasını istediğinden yayılmacı eğilimlerini dizginliyordu.Balkan Savaşları'ylaOsmanlı egemenlinin sona erdiği Balkanlar'da,İzvolskiy'in teşvikiyle, etkin bir politikaya sürüklenen Nikolay,Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile ittifak kurmuş olanBulgaristan'a karşıSırbistan'ı destekledi. Böylece, Rusya'yı aşılması olanaksız güçlüklere sokanI. Dünya Savaşı'na girmek zorunda kaldı.
Avusturya arşidüküFranz Ferdinand'ınSaraybosna'da öldürülmesinden sonra savaşı engelleyebilmek için yoğun diplomatik çaba harcadı. Ama ordudan gelen baskılar karşısında 30 Temmuz 1914'te genel seferberlik ilan etmek zorunda kaldı.I. Dünya Savaşı monarşiye geçici olarak güç kazandırdıysa da, Nikolay halkının kendisinden beklediği şeylerin hiçbirini yapmadı. Duma'ya gereken önem verilmedi ve gönüllü yurtsever örgütlerin yönetime destek olma çabaları engellendi.
Yönetici kadrolarla halk arasındaki uçurum giderek büyüyordu. Nikolay, karısı Aleksandra'nın kışkırtmasıyla, 5 Eylül 1915'te babasının kuzeni Prens Nikolay'ı görevden alarak başkomutanlığı bizzat üstlendi. Hemen hemen bütün bakanlar Nikolay'ın savaş deneyimi olmamasının ordunun moralini bozacağı gerekçesiyle karara karşı çıktılar. Ama görüşleri dikkate alınmadığı gibi, çok geçmeden görevden uzaklaştırıldılar.
Nikolay askeri kararlara gereksiz müdahalelerde bulunmadıysa da, saraydan ayrılması ciddi siyasi sonuçlar doğurdu.Mogilev'deki genel karargahında soyutlanmış durumda olan Nikolay, "ruhani danışmanı" Rasputin'in etkisi altına giren Çariçe Aleksandra'nın yönetimde giderek artan bir rol oynamasına göz yumdu. Çarın yetkilerini devralan Çariçe Aleksandra'nın, değerli bakan ve subayları görevden alarak yerlerine Rasputin'in aday gösterdiği yeteneksiz kişileri getirmesi ve sarayın ihanet içinde olduğu düşüncesinin halk arasında yayılması çar ailesine karşı beslenen düşmanlığı artırdı.
Nikolay'ın vurdumduymazlığı karşısında sivil toplum, zemstvolar, meslek dernekleri, savaş ekonomisini örgütlemeye çalıştılar; böylece 1916'da askeri durumda kısa süreli bir iyileşme görüldü. 1915'te Duma bünyesinde kurulan "İlerici Blok", ülkenin güvenini kazanmış bir hükûmet kurulmasını istedi ve Nikolay'ı devirmeye yönelik bir komplo tasarladı. Muhafazakârların monarşinin geleceğini kurtarma umuduyla Nikolay'ı tahttan indirme planları yapması ve Rasputin'in Aralık 1916'da öldürülmesi bile Nikolay'ı durumun ciddiyetini kavrayarak gerekli önlemleri almaya yöneltmedi.
İktisadi güçlükler, 1916-17 kışında iaşe bunalımına yol açtı ve Çar karşıtı muhalafetin Duma'yı aşarak halk ayaklanmasına dönüşmesine neden oldu. Bu durumda, sosyalist devrimciler ve sosyal demokratlar tarafından örgütlenen Petrograd halkı ayaklandı. Nikolay, 8 Mart 1917'dePetrograd'da (Sankt-Peterburg) başlayan ayaklanmanın ardından kentin komutanına sert önlemler almasını emrederek düzeni sağlamak üzere destek birlikleri gönderdi. Ancak, olayların önünün alınamaması sonucunda Nikolay, ordunun da desteğini alan Duma'nın çağrısına uyarak 15 Mart 1917'dePskov'da kardeşi Mihail lehine tahttan çekildi. AncakMihail'in tacı reddetmesiyleRomanovların saltanatı ile birlikte Rusya'da bin yıllık monarşi yönetimi son buldu.
Çar II. Nikolay'ın ve ailesinin ikonası
Georgi Lvov başkanlığındaki geçici hükûmet dönemindeÇarskoye Selo'da gözaltında tutuldu. Ailesiyle birlikteİngiltere'ye gönderilmesi planlansa da Petrograd İşçi ve Asker Temsilcileri Sovyeti'nin buna karşı çıkması nedeniyle çar ve ailesi önce Batı Sibirya'dakiTobolsk'a,Bolşevik İhtilali'nden sonra da Nisan 1918'de deUrallar'dakiYekaterinburg'a götürüldü.
Bolşeviklere karşı savaşanBeyaz Ordu kuvvetlerine bağlıÇek Lejyonunun bölgeye yaklaşması ve çarı kurtarmaları olasılığı üzerine, yerel yetkililerin kararıyla, 16-17 Temmuz gecesi Çar II. Nikolay, Çariçe Aleksandra, kızları Olga, Tatyana, Anastasia, Maria, oğulları Aleksey, aile doktoru Yevgeniy Botkin, halayık Aloiziy Trupp, Çariçe'nin hizmetkarı Anna Demidova ve aşçı İvan Haritonov hapsedildikleri evin bodrumunda kurşuna dizilerek öldürüldüler. Cesetler terk edilmiş bir maden ocağında yakıldıktan sonra yakınlardaki ormanlık araziye gömüldü.
II. Nikolay ve aile üyelerinin naaşları, o dönemde bölgedekiBolşeviklerin lideri olanYakov Yurovsky'nin kayıtlarından yola çıkılarak, amatör arkeolog Aleksandır Avdonin tarafından 1979'da ortaya çıkarıldı. Ancak bu keşif Sovyet yetkilileri tarafından 10 yıl kamuoyundan gizlendi.Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra kemiklerin gerçekten Çar'a ve ailesie ait olup olmadığının belirlenmesi için kimlik testi uygulandı.
17 Temmuz 1998'de yapılan devlet töreniyle ailesiyle birlikteSankt-Peterburg'da St. Peter ve Paul Katedrali'nde defnedildi.[25] Çar ailesi, 2000 yılındaRus Ortodoks Kilisesi tarafındanAziz ilan edildi. 2008 yılında, Rusya Yüksek Mahkemesi Çar ailesinin öldürülmesinin haksız siyasi baskılar sonucu olduğuna, dolayısıyla siyasi cinayete kurban gittiklerine karar verdi ve itibarlarının iade edilmesini kararlaştırdı.[26]
^The letters of Tsar Nicholas and Empress Marie: being confidential correspondence between Nicholas II, last of the Tsars, and his mother, Dowager Empress Maria Feodorovna. Edward J. Bing (ed.). London: Nicholson and Watson, 1937.
^Van Der Kiste, John (2003)The Romanovs: 1818-1959, Sutton Publishing, s. 151
^Clay, Catarine (2006)King, Kaiser, Tsar: Three Royal Cousins Who Led the World to War, Walker & Company,ISBN 0802716237 s.54
^Magnus, Philip (1964)King Edward the Seventh, E.P. Dutton & Co, s. 126
^King, Greg (1994).The Last Empress. Birch Lane Press s.54
^Andreas Rüesch:Die zweite Eroberung Sibiriens. Mit dem Baubeginn für die Transsibirische Eisenbahn bewies Russland seinen Modernisierungswillen.(Andreas Rüesch: Sibirya'nın ikinci fethi. Trans-Sibirya Demiryolu için inşaatın başlamasıyla birlikte Rusya modernleşme isteğini gösterdi) In: Neue Zürcher Zeitung, 31. Mayıs 2016, S. 6.
^Pierre, Andre (1925)Journal Intime de Nicholas II, Paris: Payot, s. 45
^King, Greg (2006). The Court of the Last Czar: Pomp, Power and Pageantry in the Reign of Nicholas II. John Wiley & Sons. s.326
^Hükûmet Gazetesi, (Правительственный вестник) 3 Kasım 1894, No. 230, s. 1. (Rusça)
^Великий князь Александр Михайлович. Книга воспоминаний. (Büyük Dük Alexander Mikhailovich. Anılar kitabı). Paris, 1933. s. 169-170.
Wikimedia Commons'taII. Nikolay ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.
Kurat, Akdes Nimet (6.baskı: 2014),Rusya Tarihi / Başlangıcından 1917'ye Kadar, Ankara:Türk Tarih Kurumu,ISBN 9751605504. Online:[1] 18 Aralık 2016 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.
.jpg)
.svg)
.svg)
