| Hyaenodon | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 H. horridus iskeleti | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Tip tür | |||||||||||||||
| †Hyaenodon leptorhynchus Laizer & Parieu, 1838 | |||||||||||||||
| Türler | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Hyaenodon ("sırtlan-dişli"),Avrasya,Kuzey Amerika veAfrika'da yaşamış bir etçil memeli, soyu tükenmiş etçil fosil memelilerin bir ailesi olanHyaenodontidae'nin tip cinsidir. Hyaenodon cinsine dahil edilmiş türler ortaEosen'den erkenMiyosen'e kadar yaklaşık 20-25 milyon yıl boyunca yaşadı.[2]
Hyaenodon'un çeşitli türleri birbirleriyle ve diğerhyaenodont cinsleriyle (Sinopa,Dissopsalis veHyainailurus dahil) rekabet etti, Afrika ile Asya'dakiMiyosen'e kadarekolojik topluluklarda yırtıcı olarak önemli roller oynadı,Mesohippus gibi ilkel atlar ve ilkel devegiller (oreodont) gibi çeşitli türlerle avlandı.[3]Kuzey Dakota'da bulunan bir fosil olanDinictis'in kafatasındaki diş delinme izlerinin analizine göre,Hyaenodon türleri,nimravidler ("sahte kılıç dişli kediler") de dahil olmak üzere, zamanlarının diğer büyük etoburlarını başarıyla avlamışlardır.[4]
.jpg)
Bu cinsin bazıtürleri, zamanlarının en büyük karasal etçilmemelileri arasındaydı; diğer etçil memelilee sadecesansar büyüklüğündeydi. Birçok türün kalıntıları Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya'dan bilinmektedir.[5]
Erken etçil memelilerin tipik özelliği olan, Hyaenodon bireylerinin çok büyük bir kafatası vardı, ancak sadece küçük bir beyni vardı. Kafatası uzundur ve dar bir burnu vardır - örneğin köpek etoburlarına göre kafatasının uzunluğuna göre çok daha büyüktür. Boyun, kafatasından daha kısaydı, vücut ise uzun ve sağlamdı ve uzun bir kuyrukla sona erdi.
En büyük Kuzey Amerika türü olan yetişkin veya alt yetişkin H. horridus'un ortalama ağırlığının yaklaşık 40 kg (88 lb) olduğu ve 60 kg'ı (130 lb) geçmediği tahmin edilmektedir. En büyük Hyaenodon türü olan H. gigas, çok daha büyüktü, 378 kg (833 lb) ve yaklaşık 3,0 m idi.[6] Kuzey Amerika'nın erken Oligosen'inden H. crucian'ların sadece 10 ila 25 kg (22 ila 55 lb) olduğu tahmin edilmektedir. Kuzey Amerika'nın geç Eosen döneminden H. microdon ve H. mustelinus daha da küçüktü ve muhtemelen yaklaşık 5 kg ağırlığındaydı.[7]
Genel olarak daha büyük (ancak yakından ilişkili)Hyainailouros ile karşılaştırıldığında,Hyaenodon'un diş yapısı daha çok eti kesmeye ve daha az kemik kırmaya yönelikti.[3]
GençHyaenodon örnekleri üzerinde yapılan araştırmalar, hayvanın çok sıra dışı bir diş değiştirme sistemine sahip olduğunu gösteriyor. Gençlerde dişlerin çıkmasının son aşamasını tamamlaması yaklaşık 3-4 yıl sürdü, bu da uzun bir ergenlik dönemi anlamına geliyordu. Kuzey Amerika formlarında, ilk üstpremolar birinci üst molardan önce çıkarken, Avrupa formlarında birinci üst moların daha erken bir çıkışı görülür.[8]
Kuzey Amerika'daH. brevirostris formundakison Hyaenodongeç Oligosen'de ortadan kayboldu. Avrupa'da, daha önce Oligosen'de ortadan kaybolmuşlardı.[5]
Wikimedia Commons'taHyaenodon ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Vikitür'deHyaenodon ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.