Patolojik hemoroidin semptomları görülen hemoroid tipine bağlıdır. İnternal hemoroid genelde ağrısızrektal kanama ile görülürken, eksternal hemoroid bazı semptomlar ya datromboze durumdaysaanüs bölgesinde şiddetli ağrı ve şişlik oluşturabilir. Birçok insan anal-rektal bölge etrafında meydana gelen herhangi bir semptomu yanlış bir şekilde "hemoroid" olarak ifade etmekte ve semptomların önemli nedenleri gözden kaçırılabilmektedir.[4] Hemoroidin gerçek sebebi hâlâ bilinmemekte, özelliklekabızlık olmak üzere intra-abdominal basıncı arttıran çok sayıda faktörün hemoroidin gelişmesinde rol oynadığına inanılmaktadır.
Hafif ve orta şiddetli hastalık için başlangıç tedavisi su düzeyini korumak içinlif alımı ve oral sıvı alımının arttırılması, ağrıyı dindirmek ve rahatlık sağlamak içinseNSAIDlerden oluşur. Semptomlar ciddiyse veya konservatif yollarla iyileştirilemiyorsa uygulanabilecek çok sayıda basit işlem vardır. Bu önlemleri uygulayarak iyileşemeyenler için cerrahi müdahaleye başvurulabilir. İnsanların neredeyse yarısı hayatının herhangi bir noktasında hemoroidle ilgili sorunlar yaşayabilir. Elde edilen sonuçlar genel olarak iyidir.
İnternal ve eksternal hemoroid farklı şekillerde görülebilir; ancak birçok insanda ikisi bir arada da oluşabilir.[2]Anemiye yol açacak kadar ciddi düzeyde kanama nadiren görülür,[5] ve hayatı tehdit edecek düzeyde kanama ihtimali daha da düşüktür.[6] Birçok insan bu sorunla karşı karşıya kalmaktan utanır[5] ve çoğunlukla sadece vaka ilerledikten sonra tıbbi yardım arayışına girer.[2]
Eksternal hemoroidtromboze durumda değilse, sadece birkaç küçük soruna yol açabilir.[7] Ancak, hemoroid pıhtılaştığı zaman çok ağrılı olabilmektedir.[2][3] Ancak bu ağrı genellikle 2 – 3 gün içinde geçer.[5] Ancak şişliğin ortadan kalkması birkaç hafta alabilir.[5] İyileşmeden sonra birderi nodülü kalabilir.[2] Hemoroidler büyükse ve hijyen sorunlarına yol açarsa, etrafındaki deride tahrişe ve dolayısıyla anüs çevresinde kaşıntıya neden olabilir.[7]
İnternal hemoroid genellikle ağrısız, kıpkırmızı ve bağırsak hareketi sırasında veya sonrasındarektal kanama ile birlikte görülür.[2] Kan genelde dışkıyı kaplamış durumda,hematokezi olarak da bilinen bir durum, tuvalet kağıdında görülür veya klozete damlar.[2] Dışkı kendisi de genel olarak normal renklidir.[2] Diğer semptomlar arasında mukoz akıntısı, perianal kitle ve bunlar anüsten sarkıyorsakaşıntı vefekal inkontinans gösterilebilir.[6][8] İnternal hemoroid genel olarak sadece tromboze veyanekrotik olması durumunda ağrılıdır.[2]
Semptomatik hemoroidin gerçek nedeni bilinmemektedir.[9] Düzensiz tuvalete çıkma alışkanlıkları (kabızlık veyaishal), hareketsizlik, beslenme unsurları (düşük lifli beslenme), intra-abdominal baskının artması (uzun süreli ıkınma,assit, intra-abdominal bir kitle veyagebelik), genetik faktörler, hemoroidal damarlarda kapakçıkların bulunmaması ve yaşlanma gibi çok sayıda faktörün rol oynadığı düşünülmektedir.[3][5] Riski arttırdığına inanılan diğer faktörler iseobezite, uzun süre oturma,[2]kronik öksürük vepelvik taban işlev bozukluğu şeklindedir.[4] Ancak, bu ilişkilendirmelere ait kanıtlar yetersizdir.[4]
Gebelik sırasındafetusun karın bölgesine yaptığı baskı ve hormonal değişiklikler hemoroidal damarların genişlemesine yol açar. Doğum da intra-abdominal baskıların artmasına neden olur.[10] Doğumdan sonra genelde semptomlar ortadan kalktığı için, gebelerde çoğu zaman cerrahi tedaviye ihtiyaç duyulmaz.[3]
Hemoroid yastıkçıkları normal insan anatomisinin bir parçasıdır ve anormal değişimler geçirdikleri zaman patolojik bir hastalık hâline gelirler.[2] Normalanal kanal içerisinde üç temel yastıkçık mevcuttur.[3] Bunlar klasik olarak sol lateral, sağ anteriyor ve sağ posterior konumlarda bulunur.[5]arterler ya davenlerden değilsinüzoidler,bağ doku vedüz kas olarak adlandırılan kan damarlarından oluşurlar.[4] Sinüzoidlerin duvarlarında kan duvarlarında olduğu gibikas dokusu yoktur.[2] Bu kan damarları grubuhemoroidal pleksus olarak da bilinir.[4]
Hemoroid yastıkçıklarıkontinans için önemlidir. Hareketsiz durumdayken anal klosür baskısına %15–20 oranında katkıda bulunur ve dışkı geçişi sırasındaanal sfinkter kaslarını korurlar.[2] Kişi ıkındığı zaman, intra-abdominal baskı artar ve hemoroid yastıkçıkları büyüyerek anüsün kapalı tutulmasına yardımcı olur.[5] Bu vasküler yapılar aşağıya doğru kaydığında veya venöz baskı aşırı derecede arttığında hemoroid semptomlarının ortaya çıktığı düşünülmektedir.[6]anal sfinkter baskısının artması da hemoroid semptomları arasında sayılabilir.[5] İki tip hemoroid oluşur:süperior hemoroidal pleksustan kaynaklanan internal hemoroid ve inferior hemoroidal pleksustan kaynaklanan eksternal hemoroid.[5]dentat çizgi hemoroidi iki bölgeye ayırır.[5]
Hemoroid genel olarak fiziksel muayene ile teşhis edilir.[11] Anüs ve çevresinde yapılacak görsel muayene ile eksternal veya prolabe hemoroid teşhis edilebilir.[2] Olası rektaltümörleri,polipleri, büyümüşprostat veyaapseleri tespit etmek içinrektal muayene yapılabilir.[2] İnternal hemoroidlerin çoğunda ağrı görülmemesine rağmen, bu muayene ağrıdan dolayı uygunsedasyon uygulanmadan yapılamaz.[3] İnternal hemoroidin doğrulanması bir ucuna ışık bağlanmış içi boş bir tüp cihaz olananoskopi uygulanmasını gerektirebilir.[5] İki tip hemoroid vardır: eksternal ve internal. Bunlardentat çizgiye olan konumlarına göre ayırt edilir.[3] Bazı insanlarda aynı anda her ikisinin de semptomatik formları görülebilir.[5] Ağrı varsa vakanınanal fisür veya eksternal hemoroid olma ihtimali internal hemoroide göre daha fazladır.[5]
Eksternal hemoroid dentat veyapektinat çizginin altında meydana gelen hemoroiddir.[7] İlk katmandaanoderm ile distal olarak ise deriyle kaplıdır, her ikisi de ağı ve sıcaklığa karşı hassastır.[4]
Dışkılamaya çalışırken ıkınmaktan kaçınma, yüksek lifli gıdalarla beslenerek ve bol sıvı ya da lif takviyesi alarak ve yeterince egzersiz yaparak kabızlık ve ishali önleme gibi çok sayıda önleyici tedbir önerilmektedir.[5][12]Dışkılamaya çalışırken daha az zaman harcama, tuvalette okumaktan kaçınmanın[3] yanı sıra aşırı kilolu kişilerde kilo verme ve ağır kaldırmaktan kaçınma da önerilen tavsiyeler arasındadır.[13]
Hemoroidun direkt olarak neden olduğu şikâyetler ise oturak bölgesinde ağrı ve şişlik, makattan kanama, makat bölgesinde meme tarzında şişlikler, oturakta kaşıntı ve akıntı, kabızlık ve karında şişlik. Hemoroidun direkt şikâyetlerin yanında aslında hiç akla gelmeyecek ciddi sorunlarda vardır.
Hemoroidun neden olduğu Sindirim Sorunları:Dışkılama alışkanlıklarındaki ciddi sıkıntılardan dolayı hemoroid hastaları genelde tuvalete gitmekte korkar ve çekinirler. bu durum dışkının daha uzun süre bağırsaklarda beklemesinse neden olmaktadır. Bağırsakların uzun süre hareketsiz ve dolu kalması başta bağırsak kanseri (kolon CA) olmak üzere bağırsak duvarlarında fıtıklaşma (divertikül, divertikülit), bağırsakarda düzensiz kasılmalar ve gaz sıkışmaları (irritable bağırsak sendromu, İBS) ince bağırsak ve midede bağırsak içeriğinin reflü olmasına bağlı hazımsızlık, midede yanma ekşime ve bulantıya yol açmaktadır. Bu sorunların giderilmesi için hastaların sürekli ilaç kullanmaları ise midede kronik gastritler ve mide ülserleri gelişir. Bütün bu sorunlardan dolayı ise hastaların yeme alışkanlıklarında ciddi kısıtlamalara ve gıdalardan alınan besin değerinin düşmesine neden olur.[14]
Hemoroidun Sinir Sistemi üzerindeki olumsuz etkileri:Yeme ve içmede düzensizlik ve yetersizlikler, mide sorunları ve bağırsaktaki gaz şişkinlikleri, oturakta ağrı ve makattan kan gelmesi tüm bulan düzensiz bir yaşam stiline ve dolayısıyla uyku bozuklukları ve sinir sisteminin alt üst olmasına neden olur. Sonuç olarak sinirlilik,uykusuzluk, verimsizlik, agresiflik, sabırsızlık ve yaşamdan tat alamama duygusu oluşur.
Hemoroidun Cinsel Yaşam üzerindeki olumsuz etkileri:Aslındasindirim vesinir sisteminin bozulması beraberinde ister istemez çok ciddi ve derin cinsel sorunlara neden olmasını tahmin edebiliriz. Ayrıca makat bölgesinde sürekli bulunan bu ağrılı, kanamalı ve hassas şişlikler (yanihemoroidler) erkeklerde penisin yeterli sertleşmesine engel olduğu gibi kadınlarda cinsel arzuyu (libido) ciddi bir şekilde azaltır. Bu sorunların beraberinde hormonal düzensizlikler veruhsal bozukluklar meydana gelebilir.
Hemoroidun Dolaşım ve Kalp üzerindeki olumsuz etkileri:Bir ata sözü der ki “damlaya damlaya göl olur”, bir de bunu tersini düşünün “damlaya damlaya depo boşalır”. hemoroitlerden akan kan damlaları zamanla kansızlığa (Anemi) neden olur. ne yazık ki genelde bu kan damlaları dışkı ile karışır ve çoğu zaman hastalar tarafından fark edilmez. uzun süre devam eden kansızlık durumlarında (kronik anemi) kalp vücudun yeterli kan gereksinimini karşılamak için daha fazla ve daha hızlı çalışmaya başlar. kalbin bu aşırı temposu kalp kasının iflasına (kalp yetmezliği) ve kalp kapaklarının gevşemesine (kapak yetersizliği) neden olur.
Hemoroidun meslek hayatına olan olumsuz etkileri:Özellikle ilerleyen derecelerdeki hemoroidler hastaların uzun süre ayakta durmalarına veya sandalyeye oturmalarına engel olur. Bu iki pozisyondaki meslek sahiplerinin (örneğin öğretmen, memur, berber, esnaf, doktor, avukat, hakim, asker…vs) performansında ve verimliliğinde ciddi düşüş gözlenebilir.
Konservatif tedavi tipik olarakdiyet lifi bakımından zengin beslenme, su düzeyini korumak için ağızdan sıvı alımı,non-steroid anti inflamatuar ilaçlar (NSAID)ler,oturma banyosu ve dinlenme önerilerinden oluşur.[3] Lif alımını arttırmanın iyi sonuçlar verdiği ortaya konmuştur[15] ve beslenme alışkanlıkları değiştirilerek ya dalif takviyeleri tüketilerek gerçekleştirilebilir[3][15] Ancak, tedavinin herhangi bir noktasında oturma banyosu uygulanmasının faydalarına ilişkin kanıt yoktur.[16] Uygulanması durumunda ise tek seferde 15 dakika ile sınırlı tutulmalıdır.[4]
Hemoroid tedavisi için birçok topikal ajan ve fitil bulunmakla birlikte bunların kullanımını destekleyecek nitelikte kanıtlar yetersizdir.[3]Steroid içeren ajanlar deride incelmeye yol açabileceği için 14 günden fazla kullanılmamalıdır.[3] Çoğu ajan aktif bileşenlerin karışımından oluşur.[4] Bunlara örnek olarakpetrol jelatini veyaçinko oksit gibi bir koruyucu krem,lidokain gibi bir analjezik ajan veepinefrin gibi bir vazokonstrüktör gösterilebilir.[4]Flavonoidlerin potansiyel yan etkileri düşünülürse faydalı olup olmadığı tartışmalıdır.[4][17] Semptomlar genelde gebelikten sonra ortadan kalktığı için; aktif tedavi çoğu zaman doğum sonrasına ertelenir.[18]
Muayenehanede uygulanabilecek çok sayıda işlem vardır. Bunlar genel olarak güvenli olup, nadirenperianal sepsis gibi ciddi yan etkiler oluşabilir.[11]
Lastik bant ligasyonu genel olarak hastalığın 1. ila 3. evresinde birinci basamak tedavi olarak önerilir.[11]Dentat çizginin en az 1 cm üzerinde bulunan bir internal hemoroide, kan akımını engellemek için elastik bant uygulanmasına dayanan bir işlemdir. 5-7 gün içerisinde, hemoroid kurur ve düşer. Bandın dentat çizgiye çok yakın yerleştirilmesi durumunda, hemen sonra şiddetli ağrı görülür.[3] İyileştirme oranı %87 civarında bulunurken[3] komplikasyon oranı %3'e kadar çıkabilmektedir.[11]
Skleroterapi hemoroidefenol gibi birskleroze ajan enjekte edilmesi işlemidir. Damar duvarlarının çökmesine ve hemoroidin pörsümesine yol açar. Tedaviden dört yıl sonraki başarı oranı ~%70'tir[3] ki bu oran lastik bant ligasyonuna göre daha yüksektir.[11]
Hemoroid için etkili olan çok sayıdakoterizasyon yöntemi olduğu ortaya konmuştur; ancak genelde sadece diğer yöntemlerin başarısız olması durumunda bunlara başvurulur. Bu işlemelektrokoter,kızıl ötesi ışınlar,lazer cerrahisi,[3] veyakriyocerrahi uygulanarak yapılabilir.[19] Hastalığın 1 veya 2. evresi için kızıl ötesi koterizasyon seçeneği de düşünülebilir.[11] Hastalığın 3 veya 4. evresinde nüksetme oranları yüksektir.[11]
Konservatif müdahale ve basit işlemlerin başarısız olması durumunda uygulanabilecek çok sayıda cerrahi teknik mevcuttur.[11] Rektumun idrar üreten sinirlere yakın olmasından dolayı, tüm cerrahi işlemlerde kanama, enfeksiyon,anal striksiyon veüriner retansiyon gibi belli bir derecede komplikasyonlar görülmektedir.[3] Ayrıca, özellikle sıvı olmak üzere küçük birfekal inkontinans riski de oluşabilmekte,[4][20] bu riskin görülme oranları %0 ile %28 arasında bildirilmektedir.[21] hemoroidektomi (çoğu zaman anal stenozla birlikte) sonrasında oluşabilecek bir başka durum da mukozalektropiyondur.[22] Burada çok hafif seyirlirektal prolapsa benzer şekilde anal mukoza anüsten dışa doğru döner.[22]
Eksizyonel hemoroidektomi ağırlıklı olarak sadece ciddi vakalarda başvurulan bir cerrahi eksizyondur.[3] Ciddi şekilde ameliyat sonrası ağrı görülür ve iyileşme genelde 2–4 hafta gibi bir zaman alır.[3] Ancak, 3. evre hemoroidlerde uzun vadeli faydaları lastik bant ligasyonuna göre daha çoktur.[23] 24–72 saat içerisinde gerçekleştirilirsetromboz eksternal hemoroid olan kişilerde önerilen tedavidir.[7][11] İşlem sonrasıGliseril trinitrat merhem ağrının dinmesine ve iyileşmeye yardımcı olur.[24]
Doppler-eşliğinde,transanal hemoroidal dearteriyalizasyon içeriye doğru arteriyal kan akışının yerini doğru bir şekilde tespit etmek için ultrason doppler ile uygulanan minimal invaziv bir tedavidir. Bu arterler daha sonra "bağlanır" ve prolabe doku yeniden normal konumuna dikilir. Hemoroidektomiye göre bu yöntemin nüksetme oranı biraz daha yüksektir; ancak komplikasyonları daha azdır.[3]
Stapler hemoroidopeksi olarak da bilinen stapler hemoroidektomi anormal şekilde büyümüş hemoroidal dokunun büyük bölümü alındıktan sonra kalan hemoroidal dokunun yeniden normal anatomik konumuna yerleştirilmesinden oluşur. Genel olarak hemoroidlerin tamamen alınmasına göre daha az ağrılıdır ve daha hızlı iyileşme görülür.[3] Ancak, semptomatik hemoroidlerin eski hâline dönme ihtimali konvansiyonel hemoroidektomidekine göre daha yüksektir[25] ve dolayısıyla genellikle hastalığın sadece 2 veya 3. evresi için önerilir.[11]
Rahatsızlığı bulunan birçok insan bir sağlık uzmanına görünmediği için, hemoroidin ne kadar yaygın olduğunu belirlemek zordur.[6][9] Ancak, semptomatik hemoroidlerin ABD nüfusunun en az %50'sini yaşamlarının belli dönemlerinde etkilediği ve nüfusun ortalama ~%5'ini ise her an etkilediği düşünülmektedir.[3] İki cinsiyet arasında hastalığın görülme sıklığı neredeyse aynı olup[3] en yüksek oranlara 45 ve 65 yaşları arasında rastlanmaktadır.[5]Kafkaslarda[26] ve sosyoekonomik statüsü yüksek kesimlerde daha yaygındır.[4] Bazı kişilerde nükseden semptomatik epizodlar görülebilmekle birlikte uzun vadede sonuçlar genelde iyi yöndedir.[6] Hastaların sadece küçük bir bölümünde cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyulmaktadır.[4]
11. yüzyıl İngiliz minyatürü. Sağ tarafta bir hemoroid alma ameliyatı görülüyor.
Bu hastalıktan bilindiği kadarıyla ilk kez MÖ 1700 yılına ait bir Mısırpapirüsünde bahsedilmekte ve şu tavsiyede bulunulmaktadır:“… Sana mükemmel koruyucu bir krem tarifi vereceğim;Akasya yaprakları ve toprağı birlikte döverek toz hâline getir ve pişir. Bunu ince bir kumaşa sür ve anüse yerleştir, anında iyileştirecektir."[27] MÖ 460 yılındaHipokrat Külliyatında modern lastik bant ligasyonuna benzer bir tedaviden bahsedilmiştir:“Ve hemoroidleri uygulama için bir iğne ile delip çok kalın ve yünlü bir iple bağladıktan sonra düşene kadar dokunmayıp, düştükten sonra ılık yaş pansuman yaparak ve hastanın sürekli yüzüstü yatmasını sağlayarak aynı şekilde tedavi edebilirsiniz; hasta iyileştikten sonra ise keklik otu seansı uygulayın.”[27] Hemoroidİncilde de açıklanmış olabilir.[5][28]
Celsus (MÖ 25 – MS 14) ligasyon ve eksizyon işlemlerini açıklamış ve olası komplikasyonlardan bahsetmiştir.[29]Galen arterlerin damarlarla olan bağlantısının koparılmasını savunmuş, bunun ağrıyı dindirdiğini ve kangrenin yayılmasını önlediğini iddia etmiştir.[29]Susruta Samhita (MS 4. - 5. yüzyıl) eserinde Hipokrat'ın sözlerine benzer ifadeler geçmekte; ancak yara temizliği vurgulanmaktadır.[27] 13. yüzyıldaMilanolu Lanfranc,Guy de Chauliac,Henri de Mondeville ve John of Ardene gibi Avrupalı cerrahlar cerrahi tekniklerde büyük bir ilerleme ve gelişme kaydetmiştir.[29]
İngilizcede "hemoroid" sözcüğüEski Fransızca "emorroides",Latince "hæmorrhoida - ae" sözcüklerinden[30] sırasıyla in turnYunanca "kanı boşaltmaktan sorumlu" anlamına gelen "αἱμορροΐς" (haimorrhois), "kan" anlaına gelen "αἷμα" (haima),[31] + kendisi "akma, akış" anlamına gelen "ῥέω" (rheo) sözcüğünden türeyen "akma, akış, akım" anlamına gelen "ῥόος" (rhoos),[32] sözcüklerinden türetilerek ilk kez 1398 yılında kullanılmıştır.[33]
Onur listesinde yer alan beyzbol oyuncusuGeorge Brett1980 Dünya Serisinde hemoroid ağrısından dolayı bir oyundan çıkarılmıştır. Brett, küçük bir operasyon geçirdikten sonra bir sonraki oyunda sahalara geri dönmüş ve "...tüm sorunlarımı arkada bıraktım" şeklinde bir espri yapmıştır.[34] Brett bir sonraki bahar döneminde tekrar bir hemoroid operasyonu geçirmiştir.[35] 1984 yılındaAmerika Birleşik Devletleri başkanıJimmy Carter hemoroid rahatsızlığı nedeniyle cerrahi bir operasyon geçirdi.[36] Muhafazakâr siyaset yorumcusuGlenn Beck hemoroid için bir operasyon geçirmiş ve 2008 yılının çok izlenen birYouTube videosunda yaşadığı tatsız deneyimi anlatmıştır.[37]
^abcdeDayton, senior editor, Peter F. Lawrence; editors, Richard Bell, Merril T. (2006).Essentials of general surgery (4th ed. bas.). Philadelphia ;Baltimore: Williams & Wilkins. s. 329.ISBN9780781750035. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2014.KB1 bakım: Fazladan yazı (link)
^Azimuddin, edited by Indru Khubchandani, Nina Paonessa, Khawaja (2009).Surgical treatment of hemorrhoids (2nd ed. bas.). New York: Springer. s. 21.ISBN978-1-84800-313-2. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2014.KB1 bakım: Fazladan yazı: yazar listesi (link) KB1 bakım: Fazladan yazı (link)
^abReese, GE (29 Ocak 2009). "Haemorrhoids".Clinical evidence. Cilt 2009.PMID19445775.
^abcdefghijklRivadeneira, DE. "Practice parameters for the management of hemorrhoids (revised 2010)".Diseases of the colon and rectum.54 (9). ss. 1059-64.PMID21825884.
^Glass, [edited by] Jill C. Cash, Cheryl A.Family practice guidelines (2nd ed. bas.). New York: Springer. s. 665.ISBN9780826118127. 2 Aralık 2013 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2014.KB1 bakım: Fazladan yazı: yazar listesi (link) KB1 bakım: Fazladan yazı (link)
^Kaynak hatası:Geçersiz<ref> etiketi;ertanbeyatli.com isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz:Kaynak gösterme)
^abAlonso-Coello, P.; Guyatt, G. H.; Heels-Ansdell, D.; Johanson, J. F.; Lopez-Yarto, M.; Mills, E.; Zhuo, Q.; Alonso-Coello, Pablo (2005). Alonso-Coello, Pablo (Ed.). "Laxatives for the treatment of hemorrhoids".Cochrane Database Syst Rev,4. ss. CD004649.doi:10.1002/14651858.CD004649.pub2.PMID16235372.
^Lang, DS. "Effectiveness of the Sitz bath in managing adult patients with anorectal disorders".Japan journal of nursing science : JJNS.8 (2). ss. 115-28.PMID22117576.
^Quijano, CE (20 Temmuz 2005). "Conservative management of symptomatic and/or complicated haemorrhoids in pregnancy and the puerperium".Cochrane database of systematic reviews (Online),3. ss. CD004077.PMID16034920.
^Misra, MC (2005). "Drug treatment of haemorrhoids".Drugs.65 (11). ss. 1481-91.PMID16134260.
^Pescatori, M. "Postoperative complications after procedure for prolapsed hemorrhoids (PPH) and stapled transanal rectal resection (STARR) procedures".Techniques in coloproctology.12 (1). ss. 7-19.PMID18512007.
^Ommer, A. "Continence disorders after anal surgery--a relevant problem?".International journal of colorectal disease.23 (11). ss. 1023-31.PMID18629515.
^abLagares-Garcia, JA. "Anal stenosis and mucosal ectropion".The Surgical clinics of North America.82 (6). ss. 1225-31, vii.PMID12516850.
^Shanmugam, V (20 Temmuz 2005). "Rubber band ligation versus excisional haemorrhoidectomy for haemorrhoids".Cochrane database of systematic reviews (Online),3. ss. CD005034.PMID16034963.
^Ratnasingham, K (2010). "Meta-analysis of the use of glyceryl trinitrate ointment after haemorrhoidectomy as an analgesic and in promoting wound healing".International journal of surgery (London, England).8 (8). ss. 606-11.PMID20691294.
^Jayaraman, S (18 Ekim 2006). "Stapled versus conventional surgery for hemorrhoids".Cochrane database of systematic reviews (Online),4. ss. CD005393.PMID17054255.
^abcAgbo, SP (1 Ocak 2011). "Surgical management of hemorrhoids".Journal of Surgical Technique and Case Report.3 (2). s. 68.doi:10.4103/2006-8808.92797.
^hæmorrhoida 25 Şubat 2011 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., Charlton T. Lewis, Charles Short,A Latin Dictionary, on Perseus Digital Library
^αἷμα 2 Şubat 2017 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., Henry George Liddell, Robert Scott,A Greek-English Lexicon, on Perseus Digital Library
^ῥόος 2 Şubat 2017 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., Henry George Liddell, Robert Scott,A Greek-English Lexicon, on Perseus Digital Library
^ῥέω 2 Şubat 2017 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., Henry George Liddell, Robert Scott,A Greek-English Lexicon, on Perseus Digital Library
