Hava kirliliği, canlıların sağlığını olumsuz yönde etkileyen ve havadaki yabancı maddelerin, normalin üzerinde miktar ve yoğunluğa ulaşmasıdır.[1]
Hava kirliliği; havada katı, sıvı ve gaz şeklindeki yabancı maddelerin insan sağlığına, canlı hayatına veekolojik dengeye zarar verecek miktar, yoğunluk ve uzun süredeatmosferde bulunmasıdır. İnsanların çeşitli faaliyetleri sonucu meydana gelen üretim ve tüketim aktiviteleri sırasında ortaya çıkanatıklarla hava tabakası kirlenerek, yeryüzündeki canlı hayatını olumsuz yönde etkilemektedir. Yazın güneş ışığından dolayı ozon dumanı üretir. Ağaçlar uçucu hidrokarbon yayar.[2]
Hava kirliliği yüzünden her sene 7 milyon kişi ölmekte.[3][4]
Isınma amaçlı, düşük kalorili ve kükürt oranı yüksekkömürlerin[5] yaygın olarak kullanılması ve yanlış yakma tekniklerinin[kaynak belirtilmeli] uygulanması hava kirliliğine yol açar.
Nüfus artışı ve gelir düzeyinin yükselmesine paralel olarak, sayısı hızla artan motorlu taşıtlardan çıkanegzoz gazları, hava kirliliğinde önemli bir faktör oluşturmaktadır, meselapartikül[6] ve azot dioksit.
Sanayi tesislerinin kuruluşunda yanlış yer seçimi, çevrenin korunması açısından gerekli tedbirlerin alınmaması (baca filtresi,arıtma tesisi olmaması vb.), uygun teknolojilerin kullanılmaması, enerji üreten yakma ünitelerinde vasıfsız ve yüksek kükürtlü yakıtların kullanılması, hava kirliliğine sebep olur.[7]
Kirli hava, insanlardasolunum yolu hastalıklarının artmasına sebep olmaktadır.[8] Örneğin;kurşununkan hücrelerinin gelişmesini ve olgunlaşmasını engellediği, kanda ve idrarda birikerek sağlığı olumsuz yönde etkilediği,karbon monoksit (CO)'in ise, kandakihemoglobin ile birleşerek oksijen taşınmasını aksattığı bilinmektedir. Bununla birliktekükürt dioksit (SO2)'in,üst solunum yollarında keskin, boğucu ve tahriş edici etkileri vardır. Özellikle duman akciğerdenalveollere kadar girerek olumsuz etki yapmaktadır. Cilt hastalıkları, saç dökülmesi, akciğer hastalıkları vekansere yol açtığı somut bir gerçektir.[9] Ayrıca kükürt dioksit veozon bitkiler için zararlı olup; özellikle ozon, ürün kayıplarına sebep olmakta ve ormanlara zarar vermektedir. Kirli hava kilo yapar[10] ve genleri etkiler.[11]Azot dioksit(NO2) çocuklarda astım ve akciğer hastalıklarına yol açabiliyor.[12]
Sanayi, endüstri ve ısınmada kullanılanfosil yakıtlar ile ormanların tahribi ve arazi değişmesi sonucu, atmosferdeki karbondioksit miktarının %5 oranında arttığı tespit edilmiştir. Bunun iseküresel ısınmaya yol açabileceği öngörülmektedir.
