| Hattice | |
|---|---|
 | |
| Bölge | Anadolu |
| Etnisite | Hattiler |
| Dönem | M.Ö. 3. ve 2. binyıl |
| Dil ailesi | İzole dil
|
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | xht |
Hattice veyaHatti dili, M.Ö. 3. ve 2. binyıldaKüçük Asya'daHattiler tarafından konuşulmuş,Hint-Avrupa kökenli olmayaneklemeli birdildir.[1][2]
Anadolu'un kaydedilmiş en eski dili olan Hatticenin merkezi, Hitit işgallerinden önceHattuşa'dan (Hattus) kuzeye doğruNerik'e kadar bir alanı kaplıyordu. Hattice kaydedilmiş diğer şehirler arasında Tuhumiyara ve Tissaruliya bulunmaktadır.Hititçe konuşan halkların, güneydekiKaniş'ten gelerek M.Ö. 18. yüzyılda Hattus'u fethi sonucundaHattiler asimile olmuş veya bu yeni halk yerlerine geçmiştir. Buna rağmen bölge adı olarakHatti ismini Hitit devrinde de korumuştur.
Yerli Hattice konuşuru halk, kendi dillerinde yazılı eser bırakmamış olduğundan ötürü, akademisyenler komşuları ve ardılları olan Hititlerin ürettiği dolaylı eserleri inceleyerek Hattice hakkında bilgi edinirler. Bazı Hattice kelimeler, M.Ö. 14. ve 13. yüzyıllardan kalma Hitit rahiplerinin dini tabletlerinde bulunabilir. Bu metinlerdeki Hattice kısımlar özel olarak belirtilmiştir.[3]
Hattice kelimelerin kökleri dağlar, nehirler, şehirler ve tanrıların adlarında da bulunabilir. Ayrıca bâzı mitolojik metinlerde bu kelimeleri içerir. Bunlardan en önemlisi, Hattice ve Hititçe yazılmış "Gökten Düşen Ay Tanrısı" efsanesidir.
Muhafazakâr görüş, Hatticenin komşuHint-Avrupa veSâmî dillerinden farklı biryalıtık dil olduğudur. Ancakyer adlarına ve şahsî isimlere dayanılarakKaşkaların konuştuğu diğer birsınıflandırılmamış dil olanKaşka dili ile de ilgili olabilir. Hattice ile hemKuzeybatı Kafkas (Abhazca gibi) hem deGüney Kafkas (Kartvel) dilleri arasındaki birtakım benzerlikler; bazı bilim insanlarınınOrta Anadolu'danKafkasya'ya bir dil bloğu bulunma ihtimali hakkındafaraziyeler sunmalarına yol açmıştır.[kaynak belirtilmeli]
Bilinen bâzı Hattice kelimeler şunlardır:[kaynak belirtilmeli]
| Hattice | Türkçe |
|---|---|
| alef | dil |
| ashaf | tanrı |
| fa-zari | insanlık, nüfus |
| fel | ev |
| findu | şarap |
| findu-qqaram | şarap kepçesi |
| fur | kara |
| Furun-Katte | Toprağın Kralı, Hatti savaş tanrısı |
| Furu-Semu | Hatti güneş tanrıçası |
| Hanfasuit | Hatti tahta tanrıçası |
| hilamar | tapınak |
| Kasku | Hatti ay tanrısı |
| katte | kral |
| -nifas | oturmak |
| pinu | çocuk |
| zari | ölümlü |
| -zi | koymak |
