Hanbelî mezhebi veyaHanbelîlik (Arapça: اَلْمَذْهَبُ الْحَنَابَلَةُ),İslâmdinininEhl-i Sünnet (fıkıh)mezheplerinden biri.[7] Hanbelilerin itikatta (inançta) mezhepleri iseEş'ariliktir. İsmini kurucusu olan Ahmed bin Hanbel'den (780-855) alır. Hanbelilik mezhebinin,Suudi Arabistan başta olmak üzere,Kuveyt,Bahreyn gibi körfez ülkelerinde ve yer yerIrak'ta mensupları bulunmaktadır.Selefiyye veVehhâbîlik bu mezhebin alt kolları olarak ortaya çıkmıştır.Ehl-i Sünnet içerisinde en az takipçisi bulunan mezheptir.
Ahmed b. Hanbel'in kendi usulüne göreşer'i delillerden çıkardığı hükümlere ve gösterdiği yola Hanbelî Mezhebi denir.Ehl-i Sünnet itikadında olan Müslümanlardan amellerini, yani ibadet ve işlerini bu mezhebin hükümlerine uyarak yapanlaraHanbelî denir.
Hanbelî Mezhebi'ndeKur'an vehadis kaynağı önde gelir. Kitap vesünnette kesin bilgi yoksa karşıtı bulunmayan sahabî sözü ile doğrultusunda uygulanır. Karşıtlık varsa Kur'an ve sünnete en yakını tercih edilir. Daha kuvvetli bir delil yoksavahiy,kıyasa tercih edilir. Kıyasa en son başvurulur. Hanbelî Mezhebi nakil ve rivayete ağırlık veren bir ekoldür.
Ahmed b. Hanbel, İslâm devletinin sınırlarının genişlemesi ve artık İslâmî kuralların saf hâliyle yeterli olmamasından dolayı gerekli yerlerde aklın kullanımını savunanMu'tezilîlere karşı çıkmıştır.Ahmed b. Hanbel'e göre "Kur'an'da yazılanlar ya dahadisler dışında hiçbir şey yoktur." Her konunun çözümü için gerekli olan şeyler bu ikisinde vardır.Ahmed b. Hanbel'in;Me'mûn'un adamları tarafından sorguya çekildiğinde yalnızKur'an'danâyetler vehadisler okuyarak cevap verdiği, onlardan anlam çıkarmaları reddettiği, kendisine deliller gösterilmek istendiğinde sustuğu, böylece bunu dinî itikad bakımından bir "bid'at" telakkî ederek karşı koyduğu bilinmektedir.
Ahmed b. Hanbel'in ölümünden sonra ağırlığı azalan mezhep,Abdülkādir-i Geylânî,Takıyyüddin İbn Teymiyye gibi İslâm âlimlerinin bu mezhepte ibadet yapmasıyla tekrar canlanmıştır.[kaynak belirtilmeli]
