Bu, bu sayfanın kontrol edilmiş bir sürümüdür
| Doğruluk | Görüldü |
Haldun Taner | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 16 Mart 1915(1915-03-16) Çemberlitaş,İstanbul,Osmanlı İmparatorluğu[1] |
| Ölüm | 7 Mayıs 1986 (71 yaşında) İstanbul,Türkiye |
| Defin yeri | Küplüce Mezarlığı, İstanbul |
| Milliyet | Türk |
| Vatandaşlık | Türkiye |
| Eğitim | Galatasaray Sultanisi,İstanbul Edebiyat Fakültesi, İstanbul |
| Meslek | Yazar · Gazeteci · Öğretim üyesi |
| Dönem | Cumhuriyet dönemi |
| Ebeveyn(ler) | Ahmed Selahaddin Bey Seza Hanım[1] |
| Ödüller | Liste |
Haldun Taner (16 Mart 1915,İstanbul - 7 Mayıs 1986,İstanbul), Türköykü,tiyatro vekabare yazarı,öğretim üyesi vegazetecidir.Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının önde gelen yazarlarından biridir.Türkiye'deepik tiyatro türü vekabare tiyatrosunun öncüsüdür.
Ailesinin kökeniGürcü asıllıTavdgiridzelere dayanır.[2] 1915 yılında İstanbul'da dünyaya geldi. BabasıAhmed Selahaddin Bey,Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı üyesi veİstanbul'un işgali sonrasımütareke yıllarında yazıları, dersleri ve nutuklarıyla ülkenin bağımsızlığını savunmuş bir aydındır. Beş yaşında iken babasını kaybetti. Annesiyle birlikte büyükbabasının konağında yaşadı.[3]
Vatana hizmeti geçenlerin ve şehit olanların çocuklarına tanınan haktan yararlanarak parasız yatılı olarak girdiği[3]Galatasaray Sultanisindeki ortaöğrenimini 1935 yılında tamamladı. Mezuniyetinden sonra devlet tarafındanHeidelberg Üniversitesinde öğrenim görmek üzereAlmanya'ya gönderildi. Siyasal Bilgiler alanındaki öğrenimini, geçirdiği ağırtüberküloz nedeniyle 1938'de yarıda bıraktı ve yurda döndü. 1938-1942 yılları arasında Erenköy Sanatoryumunda tedavi gördü.
Yükseköğrenimini 1950'deİstanbul ÜniversitesiEdebiyat Fakültesi Alman Filolojisi bölümünde tamamladı. 1950-54 yıllarında üniversitenin Sanat Tarihi Kürsüsü'nde asistanlık yaptı.
Edebiyat yaşamına gençlik yıllarında yazdığı skeçlerle başladı. "Töhmet" adlı ilk öyküsüYedigün dergisinde "Haldun Yağcıoğlu" takma ismiyle 1946'da yayımlandı.New York Herald Tribune gazetesinin 1953'te İstanbul'da düzenlediği öykü yarışmasında "Şişhane'ye Yağmur Yağıyordu" öyküsüyle birinci oldu. 1956'daVarlık dergisinin araştırmasında yılın en beğenilen öykücüsü seçildi.
Asistanlığı sırasında yazdığı "Günün Adamı" oyunu,İstanbul Şehir Tiyatrosu'nda sahnelenmeden yasaklandı.[4] Asistanlığı bırakıpViyana'ya tiyatro bilimi eğitimi için gitti. 1955-1957'de Max Reinhardt Tiyatro Akademisi'nde öğrenim gördü. Viyana'daki bazı tiyatrolarda reji asistanı olarak çalıştı. 1957'de tekrar Türkiye'ye döndü. İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsünde edebiyat ve sanat tarihi,Ankara ÜniversitesiDil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi ileİstanbul ÜniversitesiEdebiyat Fakültesinde tiyatro tarihi okuttu. Bir yandanTercüman gazetesinde (1952-1960) köşe yazıları yazmayı ve oyun yazarlığını sürdürdü.
1950'lerde oyun yazmaya başlamış olan ve tiyatrodaki ilk eserlerinde dramatik türün başarılı örneklerini veren Haldun Taner, ardından epik tiyatro denemelerine girişti. Türk tiyatrosundaki ilkepik tiyatro örneği olan "Keşanlı Ali Destanı" adlı oyunu ile dünya çapında tanındı. Bu oyun Almanya, İngiltere, Çekoslovakya, Yugoslavya'nın çeşitli kentlerinde oynandı. 1964 yılındaAtıf Yılmaz tarafından sinemaya uyarlandı. Daha sonraki dönemlerde konularını güncel olaylardan alan siyasal-sosyal taşlamaların ağır bastığı oyunlar yazdı. Epik tiyatro ve kabare alanında verdiği yapıtlar çağdaş Türk tiyatrosunun klasikleri oldu. Eşsiz bir arı Türkçe kullanan Haldun Taner, Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının ve tiyatrosunun önde gelen yazarları arasına girdi.
1967'de Haldun Taner öncülüğünde,Ahmet Gülhan,Zeki Alasya veMetin Akpınar ile birlikteDevekuşu Kabare kuruldu. Taner 1969'daMünir Özkul ile birlikte Bizim Tiyatro'yu kurdu.[5] Taner 1978'deDevekuşu Kabare'den Ahmet Gülhan ile birlikte ayrılıpTef Kabare Tiyatrosu'nu kurdu. Tef Kabare 1981 sonunda kapandı.
Küçük Dergi'yi çıkardı. Fıkra yazarlığını 1973'ten itibarenMilliyet’te sürdürdü. Öyküleri ve yazılarıYedigün,Ülkü,Yücel,Varlık,Küçük Dergi,Yeni İnsan dergilerinde de yayınlandı.
Filme de alınan "Kaçak" (1955) ile "Dağlar Delisi Ferhat" (Lütfi Akad veOrhan Kemal'le birlikte, 1957) adlı senaryoları sırasıyla Türk Film Dostları Derneği'nin senaryo ödülünü ve Basın-Yayın Senaryo Armağanı'nı kazandı. "Sancho'nun Sabah Yürüyüşü" (1969) ile Bordighera Uluslararası Mizah Festivali Öykü Ödülü'nü, tiyatro dalında "Sersem Kocanın Kurnaz Karısı" (1971) oyunuyla 1972Türk Dil Kurumu Tiyatro Ödülü'nü kazandı. Sedat Simavi Vakfı 1983 Edebiyat Ödülü'nüPertev Naili Boratav'la paylaştı.
Milliyet gazetesinde "Deve Kuşuna Mektuplar" başlığı altında haftalık köşe yazıları yazan Taner, güncel olayları değerlendirdiği bu yazılarda yaşadığı dönemin bir çeşit edebî belgeselini sundu.
Yazarlığının yanı sıraİstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsünde ve Edebiyat Fakültesinde,Ankara ÜniversitesiDil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde edebiyat, sanat tarihi ve tiyatro dersleri veren Haldun Taner,Milliyet gazetesi yazarlığı yaparken 7 Mayıs 1986'da İstanbul'da öldü.
Adı,İstanbul Şehir Tiyatroları'nınKadıköy'dekisahnesine verilmiştir.Bilgi Yayınevi, bütün eserlerini dizi hâlinde basmıştır.Milliyet gazetesi, Haldun Taner anısına 1987'den beri her yılHaldun Taner Öykü Ödülleri'ni düzenlemektedir.
2015 yılının Mart ayında 100. doğum günü nedeniyle Caddebostan Kültür Merkezi'nde sergi açılmıştır. SergideAra Güler,Yıldız Moran gibi fotoğrafçıların eserleri ile birlikte Haldun Taner'e ait şapka, eldiven, kravat, kol düğmeleri, saat gibi kişisel eşyaları yanı sıra, diplomaları, ödülleri ve kitaplarının değişik baskıları da yer almaktadır.[10]
